'Ernie Brandts, goedzak en morele winnaar'
Hij gedraagt zich als een Jan Doedel, een goedzak. En hij wordt afgeschilderd als een kluns, een lulletje lampenkatoen. Wanneer bijt Ernie Brandts nou eens van zich af? Hij wordt in de steek gelaten door NAC Breda-directeur Theo Mommers, die niet de moed had zich te verzetten tegen het gekonkel van de spelers en de mening van zijn technisch directeur Earnest Stewart. Deze beginnende beleidsbepaler wilde Gert Aandewiel als trainer aanstellen, maar vlak voor diens komst contracteerde Mommers snel Brandts. En dat heeft Stewart nooit kunnen verkroppen.
Hoewel de club met haar beste seizoen uit de historie bezig is, wist Stewart het zeker: Brandts is geen geschikte trainer voor NAC Breda. Hij heeft de succesvolle coach beoordeeld op de prestaties, de bewaking van de clubcultuur en het vertoonde spel. NAC zit bij de laatste vier in het KNVB-bekertoernooi en strijdt met Ajax en Feyenoord voor een plaats in de Champions League. Het zijn gouden tijden voor een club die doorgaans degradatievoetbal speelde. Maar de technisch directeur heeft een drogreden nodig om de trainer te liquideren. De resultaten zijn weliswaar goed, maar de amusementswaarde tijdens de thuiswedstrijden valt tegen. Ik heb er geen supporter of sponsor over horen klagen, maar Stewart heeft het lef dit als motivatie voor de breuk met zijn succestrainer aan te voeren.
Natuurlijk weet Stewart dat hij ongeloofwaardig overkomt en volgend seizoen met terugwerkende kracht wordt aangepakt op deze lachwekkende beslissing. Daarom probeerde hij wanhopig grote namen binnen te halen. Gertjan Verbeek wil na SC Heerenveen naar een grote club en Adrie Koster heeft weer eens kennisgemaakt met het voetbalfront bij Ajax en kiest waarschijnlijk voor een functie in de luwte bij PSV. 
Opgejaagd door de publieke opinie contracteerde Stewart daarop Robert Maaskant. Ik heb niets tegen Maaskant. Sterker nog, ik ken zijn vader en moeder goed en heb hem zien opgroeien. Leuke jongen, representatieve vent, vlotte babbel. Maar het contracteren van Maaskant is geen enkele garantie voor de continuering van het succes in Breda. Hij deed het aardig met RBC Roosendaal in de Jupiler League. Bij Go Ahead Eagles en MVV, ook een divisie lager, bleef het echte succes uit. En bij Willem II in de Eredivisie werd hij voortijdig ontslagen. Zijn vader was in het verleden trainer in Breda en destijds het brein achter het roemruchte Avondje NAC aan de Beatrixstraat. Toen was de amusementswaarde inderdaad hoog, zeker na afloop in café De Cordial. Maar dat is verleden tijd, nostalgie, jeugdsentiment. Het is wel érg naïef te veronderstellen dat Maaskant junior dit gedateerde voetbalfeest in ere herstelt.
Ernie Brandts werd op 3 februari 1956 geboren in Didam. Als zoon van de plaatselijke warme bakker groeide hij op in het dorp Nieuw-Dijk. Hij maakte furore bij de plaatselijke voetbalclub De Sprinkhanen en stapte op zeventienjarige leeftijd over naar De Graafschap. Daar speelde hij zó goed, dat hij na drie seizoenen kon kiezen uit Feyenoord, FC Twente, Go Ahead Eagles en PSV. Brandts koos voor die laatste club en speelde negen jaar in Eindhoven. Hij werd twee keer landskampioen en won in 1978 met PSV de UEFA Cup. Datzelfde jaar ging hij met Oranje naar het WK in Argentinië. De verdediger maakte daar twee legendarische doelpunten, tegen Oostenrijk en Italië. Brandts speelde 28 interlands, waarin hij vijf keer scoorde. In 1986 werd hij aangetrokken door Roda JC. Vervolgens stapte de stopper over naar MVV, dat hij in de Eredivisie hield. Vanaf de zomer van 1989 was Brandts twee seizoenen actief voor Germinal Ekeren, in de Belgische Eerste Klasse. Zijn terugkeer bij De Graafschap werd geen succes. Na een half jaar werd hij afgekeurd vanwege een versleten heup.
In 1993 begon Brandts als assistent-trainer bij PSV, waar hij samenwerkte met achtereenvolgens Dick Advocaat, Aad de Mos en Bobby Robson. De samenwerking met Erik Gerets verliep teleurstellend. Brandts stelde zich opnieuw loyaal op, maar Gerets zette hem zowel privé als professioneel een hak. De Belg maakte zóveel stemming, dat het PSV-bestuur het verstandiger vond de samenwerking tussen Brandts en PSV te beëindigen. Op het moment dat de toenmalige voorzitter Harry van Raaij zich realiseerde dat zijn trainer een minderwaardige intrige uitvoerde, werd Gerets ontslagen, maar Brandts was inmiddels al gekwetst en gefrustreerd.
Het ontslag bij PSV liet diepe sporen achter, hij voelde zich geslachtofferd. Brandts vluchtte naar Spanje om met een vriend een bedrijf in waterkoelers op te zetten. Hij zette de sales en de marketing op en haalde binnen vier maanden de omzet waar concurrerende bedrijven een jaar over deden. Heimwee en de toenemende hunkering naar de voetballerij brachten hem terug in Nederland. Wim Jonk haalde hem naar FC Volendam. Dat werd een doorslaand succes, dankzij de A-B-C-D-aanpak van Brandts. Agressie, Beleving, Concentratie en Discipline; daar draait het volgens hem om. Die aanpak is nu ook bij NAC Breda succesvol. Een trainer moet worden beoordeeld op het rendement dat hij uit zijn spelers haalt. Louis van Gaal heeft de status van topcoach, maar met het beschikbare materiaal levert hij dit seizoen bij AZ een wanprestatie. Brandts levert in Breda een topprestatie, want hij doet met gemankeerde spelers tussen de erkende topclubs PSV, Ajax en Feyenoord mee om de prijzen. De wijze waarop hij dat realiseert is eigenlijk niet relevant. Alleen technisch directeur Stewart maakt daar een punt van.
En Stewart wordt weer gevoed door hypocriete en achterbakse voetballers die voor het eerst in hun carrière een rol van betekenis spelen en er geen moment rekening mee houden dat de aanpak van hun trainer daar debet aan kan zijn. Nee, ondanks de aanwezigheid van deze coach, die een betere staat van dienst heeft dan welke NAC Breda-speler dan ook, hebben deze pseudo-vedetten zichzelf wijsgemaakt dat zíj de prestaties leveren en dat Brandts louter parasiteert. Hoe onrechtvaardig kan het leven zijn? De onbetrouwbare keeper Jelle ten Rouwelaar, de blinde linksback Patrick Mtiliga, de trage centrale verdedigers Rob Penders en Patrick Zwaanswijk, Anthony Lurling, Joonas Kolkka en Victor Sikora die overal mislukten en nu voor het eerst, onder Brandts, regelmatig goed presteren... Ze kregen allemaal het vertrouwen van hun trainer, maar die kreeg er niets voor terug. Achter zijn rug om klaagden deze verwende en aan zelfoverschatting lijdende voetballers over zijn aanpak en benadering. De technisch directeur, zonder leidinggevende ervaring, greep in. In de media profileren ze zich als tekstloze sukkels. Ze zijn bepaald geen persoonlijkheden. En als ze helden waren, zouden ze gewoon hun mening ventileren. Maar het blijft bij schijnheilig gedraai.
Brandts geeft geen krimp en blijft zich uitermate beschaafd gedragen. Hij neemt straks met opgeheven hoofd als de morele winnaar afscheid in Breda. De vleesgeworden vriendelijkheid trekt zich dan terug in het landelijke Schelluinen, onder de rook van Gorinchem, waar hij met zijn vrouw Amy woont. Ook op haar is veel kritiek binnen NAC Breda. Ze zou te nadrukkelijk aanwezig zijn rond wedstrijden. Zouden Guus Hiddink, Louis van Gaal, Bert van Marwijk of Marco van Basten ooit zijn beoordeeld op de dominantie van hun partners? Nee, natuurlijk niet, bij NAC Breda zoekt iedereen wanhopig naar argumenten om het schuldgevoel te sussen. Het waardige gedrag van Brandt is een garantie voor een nieuwe baan. Een oplettende dorpsbewoner meent Louis van Gaal onlangs in Schelluinen te hebben gesignaleerd. Ik gun Brandts een prachtige club en ik zal de ontwikkelingen bij NAC Breda volgend seizoen met interesse volgen.
Johan Derksen