In naam van Oranje: doel onder Van Gaal nog een duiventil
Erik Oudshoorn volgt het Nederlands elftal sinds 1981 op de voet. Hij was tussen het EK van 1988 en het WK 2010 present op alle eindtoernooien. Om de week schrijft hij in aanloop naar het WK in Brazilië een column over Oranje op de website van Voetbal International.
Bondscoach Louis van Gaal zal voor het WK in Brazilië nog tal van puzzelstukjes op de juiste plaats moeten leggen om tot de samenstelling van het sterkste Nederlands elftal te komen. En dan gaat het ook om de vraag wie er bij Oranje onder de lat komt te staan.
Het doel van het Nederlands elftal was onder het tweede bewind van Van Gaal een duiventil. En dat is in de historie toch zelden vertoond. Michel Vorm (Swansea City) keepte het afgelopen anderhalf jaar onder Van Gaal de meeste interlands: vijf. Maarten Stekelenburg (Fulham) volgde met vier optredens.
Coming-man Jasper Cillessen (Ajax) schopte het tot drieënhalve halve interland, waaronder een helft tegen Indonesië. Hij was de laatste keus. De bij Ajax volledig naar de achtergrond verdrongen Kenneth Vermeer mocht ook zo vaak als Oranje-sluitpost optreden. Mede door blessures bleef Tim Krul (Newcastle United) steken op twee interlands. Overigens is Vermeer wel de enige keeper van dit kwintet die geen treffers incasseerde.
Van Gaal kan kiezen uit vier op het hoogste niveau acterende doelmannen. Als ze tenminste allemaal fit zijn. Het valt wel op dat de keepers van deze generatie veel sneller voor lange tijd uit de roulatie raken. Een doelman die vroeger achter Edwin van der Sar of Hans van Breukelen de tweede viool speelde, kon net zo goed tijdens het seizoen een lange vakantie boeken. Zijn de keepers van deze tijd onbesuisder in hun optreden, of moeten zij sneller handelen wat blessures in de hand werkt? Het is voer voor inspanningsfysiologen.
Sinds 2002, het jaar van het WK in Zuid-Korea en Japan waaraan Oranje bij hoge uitzondering niet deelnam, kozen bondscoaches behalve voor recordinternational Edwin van der Sar (130 caps) ook nog voor Ronald Waterreus (5), Henk Timmer (7), Piet Velthuizen (1) en Sander Boschker (1).
Tot 2008 was Van der Sar echter onaantastbaar. Bondscoach Bert van Marwijk hoopte lange tijd stilletjes dat de huidige directeur marketing van Ajax in Zuid-Afrika afscheid zou nemen. ‘Wat is mooier dan op het hoogste podium een punt te zetten achter zo’n fantastische loopbaan’, mijmerde Van Marwijk.
Maar Van der Sar hield het in 2008 echt voor gezien. Op 15 oktober hielp hij Oranje nog eenmaal uit de brand omdat Stekelenburg en Timmer geblesseerd waren. Op een druilerige avond in Oslo bleef zijn doel schoon tegen Noorwegen en maakte Mark van Bommel de enige treffer in de aanloop naar het WK. De toen 37-jarige doelman was na afloop blij dat zijn kortstondige rentree – hij had de zaterdag ervoor ook tegen IJsland gekeept – zonder kleerscheuren was verlopen. De mentale druk bleek ondanks alle routine groot geweest. Van der Sar voelde zich bovendien vermoeid.
Van der Sar zou niettemin nog tot mei 2011 als doelman van Manchester United actief blijven. Het afscheid volgde in de verloren Champions League-finale tegen Barcelona (3-1) op Wembley. De toen veertigjarige Voorhouter is nog steeds de oudste speler ooit in de eindstrijd van een Europees bekertoernooi. Maar de prijs was hoog, want zijn beide ellebogen waren beurs. Botsplinters veroorzaakten veel pijn. Zijn rechterhand had in 2009 al eens een operatie ondergaan vanwege een verbrijzelde pink. Hij keepte op pijnstillers en cortisoneninjecties.
Doelmannen zorgden in Oranje steeds voor een tijdperk en in dat beeld past niet het huidige machtsvacuüm. Frans de Munck (31 caps) heerste in het doel tussen 1949 en 1960. Eddy Pieters Graafland (47) nam het tussen 1957 en ’67 van de Zwarte Panter over. Jan Jongbloed keepte tussen 1962 en 1978 in slechts 24 interlands, maar stond wél onder de lat in twee WK-finales.
Saillant was zijn entree in de eindstrijd van het mondiale toernooi in Argentinië (’78) tegen het thuisland, nadat eerste doelman Piet Schrijvers geblesseerd raakte door een botsing met Ernie Brandts in het duel met Italië. Die hectische finale had eigenlijk een klusje moeten zijn voor generatiegenoot Jan van Beveren (tussen 1967 en ’77 32 caps), maar hij was afgehaakt bij Oranje vanwege een conflict met Johan Cruijff.
De periode tussen 1978 en 2008 werd eigenlijk beheerst door twee keepers: Hans van Breukelen (73 caps) en Van der Sar. Stekelenburg leek zijn gedoodverfde opvolger. Nadat Marco van Basten de Haarlemmer bij Ajax prikkelde door Vermeer de voorkeur te geven, kwam hij onder trainer Martin Jol sterk terug. Dat cumuleerde ten slotte in een uitstekend WK-optreden in Zuid-Afrika. Maar na zijn vertrek in 2011 naar AS Roma heeft hij nooit meer dat niveau gehaald.
Van Gaal en keepersgoeroe Frans Hoek hebben altijd een voorkeur gehad voor een zo compleet mogelijke doelman. Dan lijken Stekelenburg en Vorm, mits fit, de beste kans te maken. Of toch Cillessen gezien zijn laatste optredens? Maar Krul zou je het misschien het meeste gunnen.
In juni 2011 had niemand van de media belangstelling voor de voor het eerst geselecteerde Hagenaar die op zeventienjarige leeftijd voor het avontuur koos in Engeland. Dat seizoen had hij eindelijk na zes jaar bankzitten een serie van 25 wedstrijden in de Premier League achter de rug omdat eerste doelman Steve Harper geblesseerd was geraakt. In het trainingskamp in Hoenderloo bleken de tv en radio echter geen interesse te hebben in de doelman, waardoor hij sneller dan verwacht ongeduldig op mij zat te wachten toen ik in het hotel arriveerde.
Vervolgens ontspon zich vooral een gesprek waarin Krul wat onzeker de hoop uitsprak een vaste plek te veroveren in het doel van Newcastle. Niet wetende dat hij enkele dagen later in Zuid-Amerika tegen Brazilië en Uruguay van bondscoach Van Marwijk de voorkeur zou krijgen boven Cillessen en Jelle ten Rouwelaar. Zo snel kan het gaan.
Reageren? Mailen kan naar oudshoorn@vi.nl
Om mee te kunnen praten, moet je ingelogd zijn met je VI-account.
Login