Afgetekende titel verbloemt afbrokkelend bolwerk Barça
Anderhalve week na de afstraffing in de Champions League tegen Bayern München heeft Barcelona zich voor de 22ste keer tot kampioen van Spanje gekroond. Door het puntenverlies dat Real Madrid zaterdagavond leed in de thuiswedstrijd tegen Espanyol is het gat met nog twee duels te spelen voor het team van trainer José Mourinho niet meer te overbruggen. De manier waarop Barcelona de Spaanse nummer-een-positie heeft heroverd is afgetekend te noemen. In Europa mag de hegemonie dan ten einde zijn, in eigen land stond Barça dit seizoen op eenzame hoogte. Met de huidige voorsprong van elf verliespunten op Real Madrid en liefst zeventien op Atlético is de suprematie van Barcelona aanzienlijk groter dan tijdens de drie meest recente landstitels van de Catalaanse grootmacht in 2009, 2010 en 2011.
Daarmee slaat Barça in het eerste seizoen van Josep Guardiola's opvolger Tito Vilanova keihard terug naar aartsrivaal Real, dat vorig seizoen nog alle records voor zich opeiste door Barcelona met liefst honderd punten en 121 doelpunten ver achter zich te laten. Toch is de voorsprong enigszins bedrieglijk, want van de zes onderlinge duels van dit seizoen wonnen de Madrilenen er drie, tegenover slechts één zege voor Barça. 
Real-trainer José Mourinho gaf tijdens het lopende seizoen bovendien al aan de gestreden strijd om het landskampioenschap ondergeschikt te maken aan het winnen van de tiende Europa Cup I-zege. Vanuit Madrid zal de suprematie van Barcelona dan ook worden gebagatelliseerd, ook al faalde De Koninklijke in de missie om zich met de winst van La Decima, de tiende Europa Cup I, tot Europa's beste te kronen.
Dat Barcelona lang niet zo superieur is als de cijfers doen vermoeden, werd met name in de knock-outfase van de Champions League enkele keren pijnlijk duidelijk. De 2-0 nederlaag in San Siro tegen AC Milan leek een vroegtijdige ondergang van de Blaugranas in te luiden, maar in Camp Nou haalde het elftal bij afwezigheid van de ernstig zieke Vilanova alles uit de kast om uitschakeling te voorkomen: 4-0.
Het bleek niet meer dan een korte opleving, want in de return van de kwartfinale tegen Paris Saint-Germain kwam vervolgens aan het licht hoezeer Barcelona dit seizoen meer dan ooit afhankelijk is van Lionel Messi. De Argentijnse sterspeler was nog maar amper hersteld van een hamstringblessure, maar moest in het laatste half uur bij een 1-0 achterstand toch van de bank af komen om zijn ploeggenoten bij de hand te nemen in de jacht naar de bevrijdende 1-1. 
Dat Barcelona zich tegen het elftal-in-opbouw van de nouveaux riches uit Parijs ternauwernood op basis van uitdoelpunten – in het Parc des Princes was het 2-2 geworden – plaatste voor de halve finales, bleek achteraf een voorbode van wat in de Champions League zou gebeuren tegen Bayern. Met een niet volledig fitte Messi was de kersverse kampioen van Spanje geen enkele partij voor de dynamische voetbalmachine van scheidend trainer Jupp Heynckes (0-4, 0-3).
Ook in de Spaanse competitie kwam bijna wekelijks aan het licht dat Messi niet zozeer afhankelijk is van de aanvoer van zijn ploeggenoten, maar dat het spel van Barça juist geënt is op de Wereldvoetballer van het Jaar 2009, 2010, 2011 en 2012, die in officiële wedstrijden al zestig keer scoorde namens zijn club.
Messi verpulverde ook dit seizoen weer het ene na het andere record, onder meer door in liefst negentien competitieduels op rij het net te vinden en daardoor 46 van de in totaal 105 Primera División-goals voor zijn rekening te nemen. Typerend voor de Messidependencia is dat verder alleen Cesc Fabregas, veelal als vervanger van Messi, met tien treffers in de competitieverband de dubbele cijfers haalt. 
En dus rijst in Catalonië de vraag hoe de van speekselklierkanker herstelde Vilanova zijn ploeg na de zomer voor een terugval moet behoeden. Aanvankelijk werd door Spaanse media nog geopperd dat zijn verblijf in New York ten grondslag lag aan de terugslag van de nog niet zo lang geleden ongenaakbare sterrenploeg. Maar ook Vilanova (foto) kon geen kentering teweeg brengen, nadat hij de bij zijn absentie in de schijnwerpers getreden assistent-trainer Jordi Roura weer had afgelost langs de zijlijn.
Daarom zingen in Spanje al tijden de namen van enkele nieuwe aankopen rond, die de positie van Barcelona aan de top van het Spaanse en Europese voetbal moeten verstevigen. Waar het geraamte op het middenveld met Sergio Busquets, Andrés Iniesta en Xavi Hernández nog altijd stevig staat en er met onder anderen ex-Arsenal-spelers Fabregas en Alexandre Song voldoende alternatieven zijn, moeten de verdediging en de aanval van nieuw bloed worden voorzien.
Tegen Bayern werd bijvoorbeeld duidelijk dat de uit de jeugdopleiding afkomstige Marc Bartra nog niet klaar is voor het grote werk. Met de blessuregevoelige Carles Puyol, de momenteel eveneens geblesseerde Javier Mascherano en de eerder dit seizoen ook al met fysieke ongemakken kampende Gerard Piqué heeft Vilanova daardoor slechts drie volwaardige centrumverdedigers voor handen. 
Ook de van een levertransplantatie herstelde Éric Abidal zou op die positie uit de voeten kunnen, maar hij is van origine linksback en bovendien is het gezien zijn leeftijd van 33 jaar de vraag of zijn aflopende contract wordt verlengd. De komst van een nieuwe balvaardige mandekker is daarom gevraagd, met Borussia Dortmund-verdediger Mats Hummels als meest voor de hand liggende optie.
En dan is er natuurlijk nog Neymar. Al meerdere malen is gesuggereerd dat er in Camp Nou een vorstelijk contract klaarligt voor de rising star van het Braziliaanse voetbal. Vertegenwoordigers van het kamp-Neymar komen bijna wekelijks aan bod om de link met Barcelona te bevestigen en onlangs meldde zijn club Santos dat het bereid is zijn sterspeler te laten gaan nu hij zijn in 2014 aflopende contract weigert te verlengen.
De vraag lijkt daarom niet óf maar wanneer de 21-jarige dribbelaar de Atlantische Oceaan oversteekt om in Catalonië te voetballen. Wordt het, zoals aanvankelijk werd verwacht, na het WK 2014 in eigen land, of toch eerder, bijvoorbeeld al tijdens aankomende zomer? Met het oog op de steeds groter wordende afhankelijkheid van Messi zou die laatste optie wel eens de redding kunnen zijn voor het langzaam afbrokkelende Barcelona-bolwerk. (Tim Vos)
Alle gebruikte foto's op VI.nl zijn afkomstig van VI Images.