AZ behoort op Europese velden tot Nederlandse top

Bij een naderend Europees optreden van AZ komen al gauw herinneringen bovendrijven aan prachtige huzarenstukjes van de UEFA Cup-finalist van 1981. Wat te denken van de zinderende halve finale tegen Sporting Lissabon in 2005 (foto, met een piepjonge Ron Vlaar), waarin een ticket voor de UEFA Cup-finale in de slotfase van de verlenging voor de neus van de ploeg van trainer Co Adriaanse werd weggegrist. Of de seizoenen 2011/12 en 2013/14, waarin de club uit de Kaasstad pas in de kwartfinale van de Europa League zijn meerdere moest erkennen in respectievelijk Valencia en Benfica.

AZ verzamelde door die prestaties door de jaren heen veel punten voor Nederland op de UEFA-coëfficiëntenlijst, gemiddeld genomen zelfs meer dan Ajax (per seizoen, zie tabel midden). Het zijn opmerkelijke cijfers, omdat de budgetten in Amsterdam, Eindhoven en in mindere mate Rotterdam aanzienlijk hoger zijn sinds de droom van oud-voorzitter Dirk Scheringa uiteenspatte. En toch waren de puntentotalen van AZ in 2011/12 en 2013/14 de hoogste van de laatste jaren, totdat PSV afgelopen seizoen uitstekend presteerde in de Champions League (zie tabel onderin).

Afgelopen seizoen kon trainer John van den Brom in zijn eerste volledige seizoen AZ niet tot grote hoogte stuwen in de Europa League. Athletic de Bilbao en FC Augsburg waren in de groepsfase te sterk voor de ploeg die het seizoen daarvoor als derde was geëindigd in de Eredivisie. Het elftal van Van den Brom begon eigenlijk pas na de winterstop echt goed te draaien, mede door de niet aflatende productie van spits Vincent Janssen. De clubtopscorer is inmiddels verkocht aan Tottenham Hotspur, maar toch is de hoop op nieuw Europees succes reëel.

AZ raakt verder waarschijnlijk alleen Markus Henriksen kwijt aan Torino en heeft een prima voorbereiding achter de rug, waarin de nummer vier van afgelopen seizoen voortborduurde op de sterke tweede seizoenshelft. In 2011/12 en 2013/14 stond een vertrek van de dragende spelers een sterk Europees seizoen bovendien ook niet in de weg. In de zomer van 2011 werden Héctor Moreno, Graziano Pellè, Sergio Romero, Stijn Schaars, Kolbeinn Sigthórsson en Pontus Wernbloom verkocht. Twee jaar later kreeg AZ vele miljoenen voor Jozy Altidore en Adam Maher.

En toch was de kwartfinale dat seizoen pas het eindstation in Europa. Dick Advocaat nam in oktober de leiding over in Alkmaar na het vroege vertrek van Gertjan Verbeek, loodste AZ ongeslagen door de groepsfase en via Slovan Liberec en FC Anzhi naar de kwartfinale. Twee seizoenen eerder had Verbeek al het goede voorbeeld gegeven met knappe zeges op Anderlecht en Udinese. Het deed denken aan de tijd dat Adriaanse en Louis van Gaal nog trainer waren in Alkmaar. In die jaren bond AZ clubs als Glasgow Rangers, Shakhtar Donetsk, Villarreal, Sevilla en Newcastle United aan de zegekar.

Uitschieters
Op basis van de voor de coëfficiëntenlijst verdiende punten is het seizoen 2004/05 het beste van een Nederlandse club in de laatste vijftien jaar. AZ sprokkelde toen bijna 28 punten bij elkaar, meer dan Feyenoord in het jaar van de UEFA Cup-winst (2001/02) en meer dan PSV, dat in 2004/05 de halve finale van de Champions League bereikte. Ook de andere succesvolle seizoenen van AZ horen bij de beste van de laatste vijftien jaar. Eigenlijk kan alleen PSV op basis van het aantal verdiende punten wedijveren met de Alkmaarders als het om Europese uitschieters gaat (zie tabel onder).

Spelers met de individuele klasse van Kenneth Pérez, Barry van Galen, Maarten Martens of Shota Arveladze en dynamische middenvelders als Denny Landzaat en Demy de Zeeuw lopen er nu misschien niet rond in Alkmaar, maar AZ zou AZ niet zijn als het dit seizoen vriend en vijand weer eens verrast in Europa. Het zou bewijzen dat niet alleen vaandeldragers PSV en Ajax, maar ook AZ in Europees verband tot de top van Nederland mag worden gerekend. Zover is het echter nog lang niet. Eerst maar eens afrekenen met de Grieken van Giannina.

• Meer over

• AZ
• UEFA Europa League 2016/2017