'AZ-voorzitter trekt boetekleed aan'
Enige tijd geleden zat ik met VVD-politicus Frank de Grave in een programma van Business Nieuws Radio. Hij was net zijn partij- genoot Gerrit Zalm opgevolgd als financieel topman van de Dirk Scheringa Bank.
De AZ-voorzitter bezit intussen een vermogen van 285 miljoen euro, maar dat verdiende hij met de verkoop van woekerpolissen. DSB heeft een reputatie als een agressieve verkoper van hypotheken en persoonlijke leningen. Zo werden er koopsompolissen gekoppeld aan hypotheken, waardoor de hypotheekwaarde hoger uitviel dan de waarde van het huis. Daarover berekende het bedrijf dan ook nog eens hoge provisiekosten.
Scheringa gedraagt zich als een legale oplichter. Het geld stroomt binnen, maar je moet dit wel willen. Ik vroeg De Grave destijds of hij geen ethische of morele bezwaren had tegen deze wijze van zakendoen. Er volgde een diplomatiek antwoord, maar ik kon me niet aan de indruk onttrekken dat De Grave het eigenlijk roerend met me eens was. Ik keek er dan ook niet van op dat hij na twee maanden alweer vertrok bij DSB.
Er zou onvoldoende match bestaan in de persoonlijke verhoudingen binnen de raad van bestuur. Scheringa en De Grave zouden voortdurend botsen tijdens vergaderingen en dat had vooral te maken met het onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten naar vermeende fouten bij verstrekte DSB-leningen.
De financiële waakhond werd overspoeld met signalen en klachten van DSB-klanten over hypotheken, leningen en financiële adviezen. Daarbij zou het gaan om het strafbare overcrediteren van klanten. De Grave wilde van DSB een klassieke integere bank maken, Scheringa wilde vooral omzet draaien.
Het kan tegenzitten in het leven, waardoor je bent overgeleverd aan een geldverstrekker als Scheringa. Op dat moment heb je pas écht een probleem. De rente die wordt berekend over een persoonlijke lening is schaamteloos. Scheringa meldde onlangs trots dat één op de vijf Nederlanders een lening heeft bij dochterondernemingen van DSB. Al die mensen zijn softsponsor van de persoonlijke hobby van de directeur/eigenaar, die hoofdsponsor is van AZ.
Hij heeft al die klachten overigens altijd gebagatelliseerd. Het zou slechts over een beperkt aantal ontevreden klanten gaan en met die mensen zou DSB een passende oplossing zoeken. Intussen hield Scheringa zijn imago van de eenvoudige boerenpummel in stand en bleef hij koketteren met zijn eeuwige geitenwollen sokken.
De man die ooit als wachtmeester van de rijkspolitie in zijn vrije tijd belastingformulieren begon in te vullen voor collega’s en vervolgens een imponerend imperium realiseerde, baadt als multimiljonair in luxe. Hij leeft in een wereld van privéjets, dure limousines, kunst, droomhuizen, een heus landgoed in Friesland en een door zijn klanten gefinancierde hobby in de topsport: AZ en zijn schaatsploeg.
In zijn gulzigheid naar erkenning, roem, maar vooral geld werd hij ruw onderuitgehaald door zijn persoonlijke tegenstander Pieter Lakeman van de Stichting Hypotheekleed. Lakeman kon blijkbaar niet wachten op het rapport van de Autoriteit Financiële Markten en deed in het televisieprogramma Goedemorgen Nederland een oproep aan alle DSB-klanten hun geld van de bank te halen, waardoor die zou omvallen.
Hoewel de notoire jokkebrok Klaas Wilting namens DSB kwam vertellen dat hackers de site hadden geforceerd waardoor klanten niet bij hun geld konden komen, namen spaarders toch ruim vijftig miljoen euro op. In totaliteit beheert DSB 4,5 miljard euro spaargeld. Terwijl Wilting maar bleef raaskallen en met veel woorden inhoudelijk niets meedeelde, maakte de doorgaans zelfverzekerde Scheringa een aangeslagen indruk. Hij ontliep de pers en zag er geteisterd uit. Daar had hij alle reden voor, want zijn levenswerk dreigde in elkaar te storten.
Door zijn hunkering naar rijkdom en snel geld verdienen heeft de AZ-voorzitter gevraagd om deze problemen, maar het is ook ietwat onrechtvaardig. De ongenuanceerde oproep tot een geforceerd faillissement ruikt naar selectieve verontwaardiging. De oproep van Lakeman was onfatsoenlijk, op de man gespeeld en dom. Een failliet DSB kan geen regelingen meer treffen met klanten.
Daarbij viel Lakeman een kleine bank van achteren aan, terwijl bijna alle gróte banken al jarenlang ongestraft woekerpolissen afsluiten. De politiek, die nu ook al meehuilt met de wolven in het bos, heeft dat gewoon laten gebeuren. Volgens financiële specialisten hebben we het slechts over wat wisselgeld als het woekerpolisdossier van DSB onder de loep wordt genomen.
Niet de voor zijn beurt schreeuwende Lakeman, maar de Autoriteit Financiële Markten kan dit probleem oplossen. Lakeman is slechts een goedkope demagoog die voor onderbuikgevoelens bij mensen met hoge lasten zorgt. De Autoriteit Financiële Markten onderzoekt de praktijken van alle verzekeraars.
Er worden al schikkingen getroffen en de verzekeraars voelen onraad, want ze hebben zelf een ombudsman aangesteld die heeft laten weten dat klanten die per jaar meer dan drie procent aan kosten moeten betalen voor hun producten, recht hebben op compensatie.
Drie procent klinkt weliswaar redelijk, maar over een looptijd van tien jaar heb je het dan over dertig procent. Scheringa liet zijn medewerkers wurgcontracten afsluiten en zal nu op de blaren moeten zitten, maar het is een misvatting dat DSB een uitzondering vormt in het vaderlandse bankenlandschap.
De gemoedelijke provinciaal was wel degelijk een gespleten persoonlijkheid. Hij handelde jarenlang als een op geld beluste, genadeloos harde zakenman die misbruik maakte van mensen met financiële problemen die waren overgeleverd aan snel en gemakkelijk kapitaal verstrekkende banken. Scheringa speelde daar handig op in en hield er geen moment rekening mee dat zijn klanten vanaf dat moment helemaal geen oog meer dichtdeden van de zorgen.
De AZ-voorzitter lijkt er heel goed mee te kunnen leven. Zoals hij blijkbaar ook kan leven met het feit dat hij dag en nacht wordt bewaakt door een peloton bodyguards in vaste dienst. Scheringa trek nu wél het boetekleed aan. Hij neemt de situatie zó serieus, dat hij op de voorpagina van De Telegraaf zijn oprechte excuses aanbood.
De klachten worden niet meer met een glimlach weggewuifd, het bagatelliseren van de problemen heeft plaatsgemaakt voor realisme en hopelijk schuldgevoel. Via het grootste podium van Nederland laat Scheringa weten dat hij persoonlijk alle klachten gaat behandelen en oplossen, en dat zijn bedrijf een nieuwe vorm van bankieren gaat invoeren. Volgens Scheringa wordt de klant bij DSB nummer één.
Het blijft stuitend dat querulant Lakeman realiseerde wat de Autoriteit Financiële Markten tot op heden niet lukte. En de Alkmaarse aanhang moet al die supporters van Ajax, Feyenoord, FC Twente, PSV, FC Utrecht en SC Heerenveen dankbaar zijn dat zij via een hypotheek of een lening bij hoofdsponsor Scheringa van AZ een topclub maakten.
Johan Derksen