Column Engels voetbal: pesterijen bij de South Wales Derby

Bij de derby Everton-Liverpool zat ik eens midden tussen de rivaliserende supporters. Ik dacht dat er iets was misgegaan bij de kaartverkoop en vroeg me af of ik ongeschonden het eind van de wedstrijd zou halen, maar alle vrees bleek onterecht. The Friendly Derby deed zijn naam eer aan. Supporters van Everton en Liverpool zijn super fanatiek, maar kunnen over het algemeen goed met elkaar overweg.

Dat is morgen anders, bij de South Wales Derby. Fans van Cardiff City en Swansea City kunnen elkaar niet luchten of zien. Beide ploegen staan voor de 106de keer in de historie tegenover elkaar, maar voor het eerst wordt de tweestrijd afgewerkt in de Premier League. Het wordt een clash die over heel de wereld zal worden uitgezonden.

De haat en nijd heeft, zoals vaker, een politieke en economische achtergrond. In 1955 werd Cardiff aangewezen als hoofdstad van Wales en sindsdien krijgt het van de overheid veel meer geld toegestopt dan het armere Swansea. Cardiff heeft grote, architectonisch fraaie gebouwen, een rijk ontwikkeld winkelgebied en een gerenoveerde haven, terwijl Swansea daar – zeker in de ogen van de eigen inwoners - schril bij afsteekt. Dat doet pijn en voedt het minderwaardigheidscomplex van Swansea, dat toch al groot was door het hoge werkloosheidscijfer in Zuid-Wales sinds de sluiting van de kolenmijnen en koperfabrieken.

De tweestrijd tussen Cardiff en Swansea is de enige derby in de Engelse voetbalcompetitie waarbij fans van de uitspelende club een aantal jaren niet zijn toegelaten. De rellen liepen begin jaren negentig dusdanig uit de hand dat de veiligheid van veel fans gevaar liep. Die tijd ligt gelukkig achter ons, maar de pesterijen blijven.

Als Swansea een succes te vieren heeft, maken de supporters tegenover de Cardiff-fans het Swim Away-gebaar. Deze nabootsing van de schoolslag dateert uit 1988, toen Cardiff-fans een zege op Swansea meenden te moeten vieren in het stadscentrum van de rivaliserende stad. Een groep Swansea-fans dreef de groep het strand op en de zee in, waar zij tot hun middel in het water bleven staan totdat de politie hen kwam bevrijden.

Cardiff-supporters vieren een goal of goede actie vaak met de Ayatollah, een vreemd gebaar dat stamt uit 1990. In dat jaar trad in Cardiff een punkband uit Wales op, genaamd U Thant. De zanger was geïnspireerd door beelden die hij had gezien van de begrafenis van de Iraanse ayatollah Khomeini. Aanwezigen in het publiek hieven hun beide handen plat boven hun hoofd om deze vervolgens op en neer te bewegen, als teken van rouw. Cardiff-fans adopteerden dit gebaar, maar dan als bijval voor de spelers, en gebruiken het bij doelpunten en mooie acties van hun ploeg. Én om de tegenstander te sarren.

John van Zweden, de Haagse behangkoning in de Premier League, is er morgen ook weer bij. Ook hij kent als directeur van Swansea City een grote aversie tegen Cardiff. ‘Maar als Nederlander zal ik die haat en nijd nooit zo beleven als de mensen uit Swansea. Het werkt zelfs door in het nationale elftal van Wales. Dat is eigenlijk alleen maar populair in Cardiff, Swansea heeft er niet zoveel mee.’

Van Zweden bezoekt de derby’s al sinds de jaren tachtig. Een van de meest emotionele beleefde hij in 2009. ‘We speelden uit bij Cardiff en kwamen twee minuten voor tijd door een goal van Joe Allen met 1-2 voor. Kat in het bakkie. De scheidsrechter, Mike Dean, kreeg van een Cardiff-supporter een munt tegen zijn hoofd geworpen, en moest voor verzorging van het veld. En wat denk je? Toen de wedstrijd was hervat gaf hij uit het niets een strafschop aan Cardiff, terwijl dat nooit van z’n leven een penalty was. Werd het nog 2-2. '

'De spanning buiten het stadion was zo groot, dat onze spelersbus uren heeft moeten wachten voor hij kon vertrekken. Ik ben op een gegeven moment via een achteruitgang naar buiten geglipt en heb een taxi besteld, want ook ik kwam als bestuurder niet meer weg. Die Mike Dean heeft niet zo’n goede naam bij de Swansea-fans. En weet je wie er morgen fluit? Juist, Mike Dean.’

Het is maar dat u het weet.