'De treurige val van een volksidool'

Het jaar 2008 verliep desastreus voor de volksheld Willem van Hanegem (foto). De Kromme was de populairste Nederlandse voetballer aller tijden, later werd hij een mediapersoonlijkheid die met oneliners de lachers op zijn hand kreeg. Die rol was hem op het lijf geschreven, maar hij wilde nog één keer als trainer aan de slag. Het frustreerde hem dat Dick Advocaat, Guus Hiddink, Louis van Gaal, Co Adriaanse, Bert van Marwijk en Henk ten Cate grote clubs trainden en een vermogen verdienden, terwijl zij als voetballer zijn veters nog niet mochten strikken. FC Utrecht had een eervolle afsluiting van een kleurrijke carrière moeten worden, maar het werd een gênante afgang. De razend populaire Van Hanegem viel van zijn voetstuk, offerde vier

loyale werknemers op om zelf te overleven en vluchtte uiteindelijk heel laf via de achterdeur – een gat in het hek – en zijn met draaiende motor klaarstaande auto naar Overveen. Van Hanegem stond, samen met Johan Cruijff, boven aan de pikorde van mijn generatie. Ik respecteerde en bewonderde hem, we werkten jarenlang prettig samen bij RTL7 en als Willem over voetbal sprak, dan was er geen speld tussen te krijgen. Hij was echter een gedateerde trainer, de laatste Ernst Happel-kloon, die de ontwikkelingen in zijn vak niet volgde en totaal geen managementkwaliteiten bezat. Hij had niet meer aan dit avontuur moeten beginnen, maar tevreden moeten zijn met zijn rol als analyticus bij de televisie. Maar zelfkennis is niet zijn sterkste eigenschap. Bij Feyenoord camoufleerde de landstitel lange tijd de werkelijke situatie, maar uiteindelijk moest hij daar voortijdig vertrekken. Ook bij Sparta, AZ en Oranje maakte hij weinig indruk als trainer.

Van Hanegem ligt meestal goed bij de spelers, omdat ze veel vrijheid genieten en hij heel gezellig in kleine kring over voetbal kan praten. Hij is ongeschikt als verantwoordelijke hoofdtrainer. In het verleden heeft hij bij FC Utrecht goed gefunctioneerd in een rol tussen hoofdcoach Nol de Ruiter en de spelersgroep. Zodra Van Hanegem de eindverantwoordelijkheid heeft, komen zijn tekortkomingen op een schrijnende wijze aan de oppervlakte. Als trainer was hij volledig afhankelijk van zijn technische staf. Van periodisering en de belasting van spelers tijdens trainingen had hij geen verstand. Van Hanegem bereidde ook nooit een training voor, hij deed maar wat en liet het echte werk over aan zijn assistenten. Het zat hen dwars dat Van Hanegem elke morgen als laatste vlak voor de training arriveerde, mopperend over de files en het feit dat hij zo vroeg zijn bed uit moest.

De technische staf hield de gegevens over trainingen en spelers bij in de computer. Daar deed Van Hanegem niet aan mee. Op zijn eerste werkdag gooide hij zijn computer in een hoek, omdat hij er niet mee overweg kon. Voor de training had hij nooit contact met zijn technische staf. Hij dronk snel een kop koffie en slofte het veld op. Tegenstanders bekijken vond hij onzin. Een wedstrijdbespreking hield hij nooit, een nabespreking evenmin. De voetballers van FC Utrecht kregen geen opdrachten mee van de hoofdtrainer, ze deden maar wat. Van Hanegem wees hen ook nooit op fouten. Individuele trainingen bestonden niet bij FC Utrecht en zodra zijn assistenten apart met spelers wilden werken, verbood Van Hanegem dat. Nadat David Nascimento een wissel ter discussie had gesteld, negeerde Van Hanegem hem. Daardoor moest John van Loen de trainingen leiden, maar volgens de hoofdtrainer gaf hij voortdurend de verkeerde aanwijzingen. Dat zei Van Hanegem niet tegen Van Loen, maar hij mopperde erover tegen de andere assistenten en de spelers.

Technisch directeur Piet Buter, die Willem al eens als assistent-trainer aantrok bij FC Wageningen, was niet opgewassen tegen De Kromme. Daarom vroeg hij de vier assistenten vooral tegengas te geven. In de ogen van Van Hanegem deugde er niemand in de organisatie bij FC Utrecht. Henk Vonk maakte met passie de video-analyses van tegenstanders, maar dat vond Willem onzin. Hij uitte voortdurend zijn onvrede over de medische staf en had geen goed woord over voor de scouting. Verder klaagde Willem steen en been over het weer in Nederland. Zodra het koud werd of regende, duurden de trainingen nooit langer dan een uur, omdat de hoofdtrainer naar binnen wilde.

Tijdens de Open Dag weigerde het boegbeeld van de club zich tussen de supporters te begeven om handtekeningen uit te delen. Als spelers de trainingen van Van Loen te zwaar vonden, gingen ze klagen bij Van Hanegem die zijn assistent dan belachelijk maakte en de kracht- of conditietraining uit het programma streepte. Tijdens trainingskampen had Van Hanegem meer aandacht voor de naburige golfcourse dan voor de trainingsvelden. Dat De Kromme weigerde de media te woord te staan, kan hem niet kwalijk worden genomen. Dat had hij tijdens de contractonderhandelingen bedongen en voorzitter Jan Willem van Dop was daarmee akkoord gegaan. Verder was de hoofdtrainer van FC Utrecht een luie profiteur die het werk overliet aan zijn assistenten en 520 duizend euro per jaar opstreek voor wat structureel gemopper. Topmanagers uit het bedrijfsleven moeten altijd even wennen in de voetbalwereld. Dat geldt ook voor Frans van Seumeren, die voor zestien miljoen euro

63 procent van de aandelen van FC Utrecht kocht. Als hij bij zijn bedrijf Mammoet een arbeidsconflict had, dan kwam dat nooit in de krant. Toen Van Hanegem de tegenvallende resultaten in de schoenen schoof van zijn technische staf, reageerde Van Seumeren zoals hij dat waarschijnlijk gewend is. Hij ontsloeg alle vier assistenten. De laffe hoofdtrainer stond dat toe om zelf te overleven en meldde zich vervolgens ziek om de media te ontlopen. De naïeve Van Seumeren had er niet op gerekend dat zijn actie een nationale rel zou veroorzaken. Toen de niet door enige zelfkritiek geremde Kromme zijn baas even later een duikboot noemde die geen verstand van voetbal heeft maar zich wél overal mee bemoeit, reageerde de onervaren voetbalbobo geagiteerd.

Hij nam het niet voor kennisgeving aan, maar vanaf zijn vakantieadres gaf hij zijn loopjongen, de voormalige tennisleraar Van Dop, opdracht Van Hanegem te ontslaan. Piet Buter tekende zijn eigen doodvonnis door dwars te liggen en zich óók ziek te melden. Als Van Dop enig gevoel voor eigenwaarde heeft, verbindt hij zijn consequenties aan deze gang van zaken. Van Seumeren stelt nu mensen uit zijn bedrijf aan bij FC Utrecht, die net zo weinig ervaring hebben in het topvoetbal als de miljonair zelf. Zo blijkt opnieuw dat een bedrijf als Mammoet succesvol runnen iets heel anders is dan FC Utrecht managen. Het wachten is nu op de volgende dorpsrel.

De rol van Van Hanegem in het vaderlandse topvoetbal lijkt definitief uitgespeeld. Hij was verantwoordelijk voor het functioneren van zijn technische staf, maar verzuimde leiding te geven en in te grijpen. Zijn medewerkers, die onder andere trainers uitstekend functioneerden, liet hij vervolgens vallen en een paar weken later reageerde hij met terugwerkende kracht verontwaardigd op hun ontslag. Door zijn onvolwassen gedrag, zijn zinloze gemopper, zijn gebrek aan managementkwaliteiten en het feit dat hij qua vakkennis tekortschiet als trainer van een club uit de Eredivisie, heeft de levende legende zichzelf een brevet van onvermogen opgespeld en zal geen club hem de eindverantwoordelijkheid nog geven.

Hij kan nu eindelijk weer iedere morgen gaan golfen en in het clubhuis mopperen op alles en iedereen bij FC Utrecht. Want iedereen heeft gefaald, alleen De Kromme treft geen blaam. Hij zal ongetwijfeld weer strooien met oneliners, maar voordat ik er ooit nog om kan lachen, wil ik eerst een serieuze analyse van zijn eigen functioneren horen. Die confrontatie met de media durft hij niet aan. Ik ben bang dat zelfkritiek te veel gevraagd is voor het gevallen volksidool. Hij wilde louter profiteren van FC Utrecht, maar heeft de club, de spelers, zijn medewerkers en de supporters niets teruggegeven.