Dossier Sir Alex (3): vergroting status van wereldmerk

Met de Champions League op zak weet Alex Ferguson dat hij alle belangrijke prijzen heeft gewonnen die er te winnen zijn. De coach blijft echter continu topprestaties eisen van zichzelf en van zijn spelers. Zijn nukkige gedrag tegen de pers en scheidsrechters, het aanpakken van collega-coaches en steeds meer geheimen die uit de kleedkamer doorsijpelen zorgen ervoor dat Sir Alex bij veel voetballiefhebbers gemengde gevoelens oproept.

Zijn vakmanschap staat buiten kijf en de prestaties blijven voortreffelijk. De manier waarop hij Manchester United naar zijn hand heeft gezet is bewonderenswaardig en veel clubs proberen de successen van The Red Devils te kopiëren door ook volgens de methode-Ferguson te werken. Maar zodra er kritiek mogelijk is, spaart de pers de Schot niet.

Zo doet Ferguson liefst zes seizoenen over het vinden van een adequate vervanger voor de naar Sporting Lissabon vertrokken keeper Peter Schmeichel. Voordat Edwin van der Sar zijn opwachting maakt op Old Trafford, haalt de manager achtereenvolgens Mark Bosnich, Raimond van der Gouw, Nick Culkin, Massimo Taibi, Paul Rachubka, Fabien Barthez, Andy Goram, Roy Carroll, Ricardo en Tim Howard. Allen blijken het niveau van Manchester United te ontberen. Sommigen spelen slechts enkele wedstrijden voordat Ferguson genoeg weet.

Ferguson laat in de latere jaren van zijn carrière geen gelegenheid onbenut om te ventileren dat het zo lang wachten met het halen Van der Sar de grootste fout uit zijn carrière is. Ook het vertrek van belangrijke spelers als Paul Ince, David Beckham, Jaap Stam, Roy Keane en Ruud van Nistelrooy verloopt met veel hectiek. Zij die allen al jarenlang het vuur uit de sloffen hebben gelopen voor hun coach krijgen plots te horen dat ze verkocht zijn of zo snel mogelijk op zoek moeten naar een nieuwe club. Voor Ince en Stam kan Manchester United veel geld krijgen van respectievelijk Internazionale en Lazio. Beckham vertrekt na een incident in de kleedkamer, waarbij de Schot hem gigantisch onderuit de zak geeft. De sierlijke middenvelder loopt na het incident met een joekel van een pleister boven zijn oog - naar verluidt vanwege een schoen die Ferguson naar hem gegooid zou hebben - maar houdt zijn kaken stijf op elkaar. Wel vertrekt hij het seizoen erop naar Real Madrid.

Het tijdperk Keane en Van Nistelrooy bij United komt ten einde als de spelers hard in aanvaring komen met hun manager. Zonder pardon krijgen de middenvelder en de spits het verzoek te vertrekken. Opvallend is dat zowel de man die op het veld het verlengstuk was van Ferguson als de goalgetter die in vijf seizoenen 150 treffers maakte, uiteindelijk zelf - jaren na dato - hun excuses maken bij hun voormalige coach.

VaderAan de andere kant staat Ferguson bekend als een vader voor zijn spelers. Niets menselijks is de Schot vreemd. Zo zien trouwe spelers als Ryan Giggs hem als een tweede vader en leerde ook Van Nistelrooy, voordat hij bij United tekende, de menselijke kant van Sir Alex kennen. Terwijl de gedroomde overstap naar Manchester vanaf PSV beklonken lijkt, scheurt de spits de banden van een knie. Ferguson bezoekt Van Nistelrooy echter regelmatig, houdt contact met hem en laat hem, zodra hij weer hersteld is, direct een contract tekenen bij United. In mei 2001 verrast Ferguson de voetbalwereld door op 59-jarige leeftijd zijn afscheid aan te kondigen. In de zomer van 2002 loopt zijn contract af en de coach laat weten het tegen die tijd welletjes te vinden. Naarmate zijn pensioen dichterbij komt, groeit echter de twijfel en in samenspraak met zijn gezin besluit hij door te gaan. Een grote reden om niet te stoppen is het voorbeeld van zijn vader. Alex senior werkte zijn hele leven als scheepsbouwer in Glasgow. Kort nadat hij met pensioen was gegaan, kwam hij te overlijden. Zijn zoon is doodsbenauwd dat hem hetzelfde lot zal wachten, mocht hij besluiten te stoppen met werken.

Alle rumoer ten spijt, Manchester United blijft onder leiding van Alex Ferguson een onbetwiste grootmacht. Het fris spelende Arsenal van Arsène Wenger neemt wel eens kortstondig de macht over en het met Russisch oliegeld geïnjecteerde Chelsea is ook voor een periode de baas in de Engelse competitie. United blijft echter altijd in de buurt en prijzen pakken.

RonaldoDe macht van Ferguson bij Manchester United is verschrikkelijk groot. Waar in het verleden voorzitter Martin Edwards nog wel eens tegengas geeft, bepaalt Ferguson steeds meer het technische beleid op Old Trafford. Als hij na een oefenduel met Sporting Lissabon een zeventienjarige dribbelaar wil aantrekken, die bij de Portugezen indruk maakt, betaalt de club grif zeventien miljoen euro voor Cristiano Ronaldo.

Ook een achttienjarige goalgetter van Everton is een must-have voor Ferguson. Wederom stemt het bestuur in met dat besluit en maakt 35 miljoen euro over naar The Toffees voor Wayne Rooney. Het tekent de handelsgeest van Ferguson en zijn uitstekende oog voor talent. Ondertussen blijven uit de jeugdopleiding met grote regelmaat talenten doorbreken.

Het zorgt ervoor dat titels blijven binnenstromen en in 2008 wint Manchester United onder de leiding van Ferguson zelfs zijn tweede Champions League. Op een kletsnatte avond in Moskou klopt de ploeg, mede dankzij Edwin van der Sar, die de penalty van Nicolas Anelka pareert, rivaal Chelsea na strafschoppen. Nog immer viert Ferguson het winnen van dergelijke prijzen met oprechte vreugde. Het geeft aan dat de man zijn fanatisme, eerzucht en geldingsdrang nooit heeft verloren. Ook in de laatste seizoenen van zijn loopbaan rijgt Ferguson de prijzen aaneen. Hoewel Barcelona in de Champions League-finales van 2009 (2-0) en 2011 (3-1) wel een flinke maat te groot blijkt, staat United in eigen land nog altijd aan de top. Als Chelsea in 2010 landskampioen wordt, slaat United een jaar later keihard terug. Een scenario dat zich in het laatste seizoen van Ferguson herhaalt, als het buurman Manchester City overtuigend onttroont als landskampioen met clubtopscorer Robin van Persie (25 goals) als belangrijke factor.

Over iets meer dan een week komt er definitief een einde aan het tijdperk-Ferguson. Met de uitwedstrijd tegen West Bromwich Albion sluit Ferguson zijn rijke loopbaan af met zijn 1500ste officiële wedstrijd als manager van Manchester United. De cijfers zeggen alles over het succes van Ferguson. Van de 1.498 duels die The Red Devils tot dusver speelden met de Schot als manager, werden er 894 gewonnen, 337 eindigden in een gelijkspel en 267 keer ging Manchester United onderuit.

Zijn palmares is zo mogelijk nog indrukwekkender. In 27 jaar verzamelde Ferguson liefst 38 prijzen. In het tijdperk zonder Ferguson won het 133 jaar oude Manchester United slechts 23 prijzen. (Jasper Steppé & Tim Vos) Foto: VI Images