EK-kwalificatie: ruim baan voor stuntende underdogs

Denemarken - 1964
Bij fans van Sparta Rotterdam gaat vast wel een belletje rinkelen bij de naam Ole Madsen. De Deen verdedigde tussen 1965 en 1968 de kleuren van de Rotterdammers, nadat hij daarvoor furore had gemaakt in de EK-kwalificatie. Dankzij een treffer van Madsen trok Denemarken aan het langste eind in de allesbeslissende wedstrijd tegen Luxemburg, dat eerder het Nederlands elftal had bedwongen: 1-0. Natuurlijk was een kwalificatie van het Groothertogdom een nog veel grotere sensatie geweest, maar ook Denemarken gold in de jaren zestig niet bepaald als een hoogvlieger. Pas met de komst van de hyperambitieuze bondscoach Sepp Piontek eind jaren zeventig werd daar het professionalisme omarmd.

Griekenland - 1980
Tussen 1960 en 1976 namen maar vier landen deel aan het EK, waardoor het kleine voetballanden wel heel lastig werd gemaakt. Het exclusieve karakter van de eindronde nam in 1980 iets af: voortaan mochten acht teams acte de presence geven. Griekenland profiteerde door Hongarije, Finland én de Sovjet-Unie af te troeven. Dat laatste land had de beschikking over spelers van het destijds sterke Dinamo Kiev, maar kon het niet bolwerken. Op het EK strandde Griekenland in de groepsfase; onder meer Nederland bleek te sterk.

Roemenië - 1984
Het is bijna ondenkbaar dat wereldkampioen Frankrijk in de komende kwalificatie slechts één wedstrijd wint en kansloos als vierde eindigt in zijn groep. Precies dat overkwam Italië op weg naar het EK 1984. De ploeg van Enzo Bearzot was het spoor compleet bijster na het veroveren van de wereldtitel en bleef alleen Cyprus voor in de EK-voorronde. Roemenië maakte dankbaar gebruik van de Italiaanse ineenstorting. Op de eindronde kon het team van bondscoach Mircea Lucescu geen rol van betekenis spelen.

Ierland - 1988
Zeg je Ierland, dan zeg je Wim Kieft. Dankzij een mazzelgoal van de spits bereikte het Nederlands elftal ten koste van de Ieren de halve finale in 1988. Het betekende het einde van de droomvlucht van het team van bondscoach Jack Charlton. In de kwalificatiereeks bleef Ierland onder meer België voor, dat tijdens het WK in 1986 nog knap als vierde was geëindigd. De kwalificatie voor het EK 1988 betekende het begin van een bloeiperiode voor het Ierse voetbal. Twee jaar later al debuteerde Ierland op het WK.

Denemarken - 1992
Denemarken moet eigenlijk ontbreken in dit overzicht, omdat de Scandinaviërs zich niet plaatsten voor het EK in 1992. Het sterke Joegoslavië pakte namelijk een puntje meer. De wijze waarop de Denen alsnog hun opwachting maakten in gastland Zweden is natuurlijk wel een vermelding waard. Op het laatste moment werd de ploeg van Richard Møller Nielsen ingevlogen als vervanger van het gediskwalificeerde Joegoslavië (wegens de oorlog op de Balkan) om eenmaal op het eindtoernooi alle ploegen die zich netjes hadden gekwalificeerd af te troeven.

Slovenië - 2000
Met vijf zeges, twee gelijke spelen en drie nederlagen was Slovenië in de oude opzet kansloos geweest om het EK te halen. Door het om politieke redenen toegenomen aantal UEFA-leden (ook Slovenië zelf was natuurlijk pas net onafhankelijk) besloot de Europese voetbalbond echter om het aantal EK-tickets te verhogen tot zestien. Zo belandde Slovenië in de play-offs, waarin de maat werd genomen van Oekraïne. Met negen goals was eenmansleger Zlatko Zahovic de grote man bij de underdog. De aanvaller onderscheidde zich ook op het EK, maar kon een vroege exit van Slovenië niet voorkomen.

Letland - 2004
Maris Verpakovskis. In nachtmerries van Turkse voetbalfans speelt deze Let ongetwijfeld nog weleens een hoofdrol. Door zijn goals in de play-offs zorgde Letland in 2003 voor een gigantische stunt door Turkije, anderhalf jaar daarvoor nog derde op het WK, uit te schakelen. In de groepsfase was Letland al verrassend Polen voorgebleven. En ook op het EK bleek de ploeg een lastig te bespelen tegenstander. Alleen Nederland won eenvoudig van het toen al moegestreden Letland.

Albanië - 2016
Opnieuw besloot de UEFA om het deelnemersveld te verruimen. Met 24 beschikbare tickets neemt de kans op een verrassende deelnemer nu wel heel erg sterk toe. De prestatie van Albanië mocht er echter wezen: de ploeg van Gianni De Biasi bleef Denemarken en Servië voor en hoefde derhalve niet eens de play-offs in. De 0-3 overwinning op Servië was een reglementaire: de thuisploeg werd zwaar bestraft vanwege het drone-incident. Op het EK bleef Albanië steken in de groepsfase. Uiteraard zorgde ook IJsland voor een megastunt door zich te plaatsen voor het eindtoernooi ten koste van onder meer Oranje.

Georgië/Wit-Rusland/Kosovo/Macedonië - 2020
Door de Nations League staat nu het al vast dat minimaal één outsider het EK haalt. In het voorjaar van 2020 betreden Georgië, Wit-Rusland, Kosovo en Macedonië de ring om één startbewijs te verdelen. Op voorwaarde dat zij zich niet via de reguliere route plaatsen voor het eindtoernooi natuurlijk. Geen van de kandidaten deed ooit mee aan een eindronde.

• Meer over

• EK-kwalificatie 2020