'Ferguson roept complot over zichzelf af'
Het is een publiek geheim dat Engelse managers aan transfers willen verdienen. In het verleden werd het oogluikend toegestaan, als een soort gevarengeld. Ze zitten op een schopstoel en graaien ponden bij elkaar zolang ze zich handhaven op hun machtspositie. Die cultuur staat garant voor kleurrijke verhalen over managers die liever een speler kopen aan wie ze veel kunnen verdienen dan een voetballer die de club nodig heeft. Een jaar of tien geleden was het plotseling afgelopen met de pret. De Engelse voetbalbond had genoeg van alle louche praktijken en stelde een onderzoek in naar de handel en wandel van Arsenal-manager George Graham. De succesvolle Schot bleek allerlei duistere deals met makelaars te hebben afgesloten en werd een jaar geschorst. Vanaf dat moment wordt er in het wereldje niet meer openlijk over de afhandeling van transfers gesproken. De managers zijn duidelijk voorzichtiger geworden, maar volgens makelaars die zakendoen met Engelse clubs gebeurt het nog steeds.
Zomaar een voorbeeld: stel dat Feyenoord-voorzitter Jorien van den Herik zijn broer chef-scout maakt en zijn zoon, die voetbalmakelaar is, alle transfers voor de club laat regelen. Dat levert een gigantische achterklap op en de onrust in De Kuip zou groot zijn. Daarom begrijp ik niet waarom Manchester United manager Alex Ferguson zijn broer Martin heeft benoemd tot chief-scout, terwijl het makelaarskantoor van zijn zoon Jason, Elite Sports Group, bij opvallend veel transfers van de club is betrokken. Nederlandse topmakelaars die in het verleden veel zaken deden met Manchester United, hebben me verzekerd dat Ferguson geen pakker is. Hij verdient zeven miljoen euro per jaar en hoeft dus niet te stelen. Ferguson is echter tevens een materialistische man. Het zou dus kunnen dat hij zijn zoon Jason het vuile werk laat opknappen en vervolgens achter de schermen meedeelt in de winst. Dergelijke complottheorieën ontstaan zodra je je broer en je zoon bij grote zakelijke transacties betrekt.
Alex Ferguson (62) was leerling machinebankwerker toen het aloude Queens Park hem in 1958 als prof naar Hampden Park haalde. Twee jaar later werd hij verkocht aan Saint Johnstone. Via Dunfermline Athletic kwam hij in 1967 bij de topclub Glasgow Rangers terecht. Twee jaar later werd Falkirk zijn volgende werkgever en hij bouwde zijn carrière af bij Ayr United, waar hij in 1974 zijn laatste wedstrijd speelde. Ferguson begon vervolgens meteen als manager bij het bescheiden East Stirlingshire. Daar maakte hij zóveel indruk, dat Saint Mirren hem contracteerde. In 1978 werd hij benoemd bij de ambitieuze provincieclub Aberdeen. In mei 1983 maakte ik persoonlijk kennis met Ferguson. NOS-collega Jack van Gelder en ik volgden in het Zweedse Gothenburg de Europa Cup II-finale tussen Real Madrid en Aberdeen en zagen de underdogs uit Schotland met 2-1 winnen. Ferguson was destijds een vriendelijke, open man met humor.
Daarna ontmoette ik hem nog een paar keer in Aberdeen, waar de Nederlanders Hans Gillhaus en keeper Theo Snelders speelden. Dan was Ferguson een voorbeeldig gastheer die zijn pr professioneel verzorgde. Hij had in Aberdeen een geweldig elftal opgebouwd en eind 1986 resulteerde die prestatie in een contract bij Manchester United. Bij de grootste club ter wereld blijft hij al ruim zeventien jaar op de been, dankzij uitstekende resultaten. Broer Martin blijkt een neus voor talent te hebben, want United slaagt er voortdurend in de juiste spelers aan te trekken. Ruud van Nistelrooy is intussen minstens zo groot als de legendarische clubhelden Bobby Charlton, Denis Law en George Best. En uit het binnenhalen van de Nederlandse trainer René Meulensteen, na een tip van de beroemde Schotse oud-international Dave MacKay, blijkt dat de club haar jeugdopleiding zeer serieus neemt.
Als mens is Ferguson op Old Trafford erg veranderd. Door de stress en de media-druk is hij ietwat humeurig en arrogant geworden in de omgang. De goedlachse en spontane Schot met de blozende wangen verbergt zich voortdurend als een gespleten persoonlijkheid achter een zelfingenomen man die geen tegenspraak duldt. Enige tijd geleden zat ik tijdens een veel-te-veel gangendiner naast zijn vrouw Cathy. Ze was erg aardig, maar nauwelijks te verstaan, terwijl haar man de hele avond de indruk wekte dat niet Louis van Gaal, maar híj het voetbal had uitgevonden.
De succesvolle manager voelde zich onaantastbaar, en dat is gevaarlijk in de voetbaljungle. Intussen verkeert hij dankzij zijn hobby - renpaarden - in grote problemen. Een paar jaar geleden ontmoette hij na een dagje golfen in het deftige Adare Manor Hotel de twee grootste aandeelhouders van Manchester United. De schatrijke Ierse paardenfokkers John Magnier en J.P. McManus bezitten 25,49 procent van de aandelen. De heren houden van geld verdienen, maar niet van voetbal, want McManus bezocht slechts één keer een thuiswedstrijd van Manchester United, terwijl Magnier nog nooit Old Trafford heeft bezocht. Ferguson hing als eigenaar van het renpaard Queensland Star aan de lippen van de twee specialisten, die het toppaard Rock of Gibraltar bezitten. Onder het genot van een goed glas whisky maakten de twee multimiljonairs Ferguson mede-eigenaar van hun dier, met de toezegging dat hij ook zou meedelen in het prijzengeld.
Die borrelpraat is volledig uit de hand gelopen. Op het moment dat Ferguson zijn aandeel van het prijzengeld opeiste, wilden McManus en Magnier hem afschepen met een fooi. Vervolgens stuurde de manager zijn zoon Mark, topman van de Zuid Afrikaanse Goldman Sachs Bank, naar Ierland om te onderhandelen. Toen Mark Ferguson acht miljoen euro eiste, betekende dat de start van een ordinaire media-oorlog. De twee aandeelhouders schakelden privé-detectives in die alle transfers van Manchester United onderzoeken, zoon Jason dag en nacht schaduwen, zijn afval doorzoeken, en alle feiten belanden op de redacties van de gevreesde tabloids die er dagelijks smeuïge paginas mee vullen.
Een bloemlezing: de Braziliaan Kléberson werd aangetrokken, maar mocht geen gebruikmaken van zijn manager Juan Figer. Manchester United schoof de makelaars Jorge Gama en Ian Hutherington naar voren, stromannen van Ferguson junior. Er ligt al een klacht bij de FIFA, want Figer heeft contractueel recht op acht procent van het transferbedrag (21 miljoen euro) en twintig procent van de image rechten. Voor de Portugees Cristiano Ronaldo heeft United veel te veel betaald aan Sporting Lissabon, een transfer die werd geregeld door de Italiaan Giovanni Branchini, een relatie van Jason Ferguson. De Elite Sports Group haalde ook de Spaanse keeper Ricardo naar Old Trafford. Op de rekening van de nieuwste aankoop Louis Saha staat een bedrag van 1,3 miljoen euro voor de makelaar, en de transfer van keeper Tim Howard kwam tot stand dankzij de Zwitser Gastano Marotta - een vriend van Jason Ferguson - die daarvoor 250 duizend euro ontving. De twee paardenhandelaren hebben ook ontdekt dat Alex Ferguson voor Diego Forlán drie miljoen euro meer betaalde dan noodzakelijk was, terwijl er ook nog eens twee miljoen naar makelaars werd overgemaakt.
Arsenal en Chelsea zijn gevaarlijke tegenstanders op het veld. Maar ik vraag me af of de gelouterde Alex Ferguson ook kan winnen van de twee grootste aandeelhouders van zijn club en de niets en niemand ontziende tabloids.
Johan Derksen