In naam van Oranje: bondscoaches in de clinch met vedetten
Erik Oudshoorn volgt het Nederlands elftal sinds het EK van 1988 in Duitsland op de voet. Hij was present op alle eindtoernooien. Om de week schrijft hij een column op de website van Voetbal International over Oranje in aanloop naar het WK volgend jaar in Brazilië.
Voor Wesley Sneijder staat de deur bij het Nederlands elftal nog altijd open. Het valt weer mee dat bondscoach Louis van Gaal de kleine middenvelder nog een kans geeft terug te keren in Oranje. Hij voegde er in Portugal wel aan toe dat hij fit moet zijn en in vorm.
Dat laatste is een ruim begrip waar een trainer alle kanten mee op kan. Van de concurrenten die Sneijder ook in september uit het elitekorps kunnen houden was voor de reis naar Faro alleen Georginio Wijnaldum bij PSV in goede doen. Over Adam Maher, Marco van Ginkel en zelfs de weer gewisselde Rafael van der Vaart kon dat niet worden gezegd.
Het leek er de afgelopen weken op dat Van Gaal de spelmaker, waar hij waarschijnlijk matige cijfers over bezit, op scherp wil zetten. Conflicten tussen bondscoaches en sterspelers zijn van alle tijden. Georg Kessler probeerde Johan Cruijff zelfs al te prikkelen als jeugdspeler. Na een districtswedstrijd van West I, waarin de frêle balvirtuoos vijf van de zes doelpunten had gemaakt, stapte hij een keer brutaal op de bondscoach af met de vraag wat hij ervan vond. 'Je hebt goed gespeeld', zei Kessler. 'Maar je had meer doelpunten moeten maken.'
Voor fenomenen kan een trainer de lat bewust hoger leggen. Cruijff, die later nog diverse keren met Kessler en de KNVB in de clinch lag, deed dat zelf ook. Tot grote irritatie van Frank Rijkaard die halverwege het seizoen 1987/88 het zat was en van de training wegliep. De volgende dag belde journalist Frits Barend bij hem aan met een bloemetje.
Ook Marco van Basten deed als bondscoach regelmatig bergen stof opwaaien door de confrontatie aan te gaan met vedetten. Maar daar zat weinig psychologie achter. Mark van Bommel voelde zich zo vernederd dat hij niet meer onder de voormalige wereldspits voor Oranje wilde uitkomen.
Van Basten kreeg het ook aan de stok met Ruud van Nistelrooy. Tijdens het WK in Duitsland (2006) was Van Basten niet tevreden over de voetballende kwaliteiten van de spits. Tijdens een internationale persconferentie flapte Van Basten dit er zonder na te denken uit. Voordat Van Basten het luxe hotel in Hinterzarten binnenstapte, had Van Nistelrooy alle informatie al gekregen via zijn mobiel.
Er volgde een botsing op een besloten training en vervolgens bleef Van Nistelrooy knarsetandend aan de kant tijdens de schoppartij tegen Portugal. Hij zou zelfs niet invallen, Jan Vennegoor of Hesselink wel. Vanaf de perstribune kon je de machteloze Van Nistelrooy tegen de dug-out zien schoppen tijdens de wedstrijd die Oranje niet met 1-0 had hoeven te verliezen.
Toen het Nederlands elftal een paar maanden later in het nieuwe seizoen oefende tegen Ierland werd Van Nistelrooy tot verbijstering van velen niet geselecteerd. Perschef Kees Jansma haastte zich na de persconferentie waarop dit bekend werd in informele sfeer uit te leggen dat Van Nistelrooy zijn beste tijd had gehad en alleen nog voor de breedte door Real Madrid was aangetrokken.
De Brabander werd dat seizoen met 25 treffers topscorer van de Primera Divisiòn, had bijna de Gouden Schoen te pakken en eindigde achter Kaká als tweede op topscorerslijst van de Champions League.
Ruud Gullit botste een keer voor een interland met Michels en was het niet eens met de tactiek van Dick Advocaat waardoor hij, volgens zijn lezing, afhaakte voor het WK van 1994 in de VS. Bert van Marwijk joeg vorig jaar Klaas-Jan Huntelaar en Rafael van der Vaart tegen zich in het harnas.
Maar een zeer geruchtmakend conflict tussen een topspeler van Oranje en de bondscoach was natuurlijk de affaire Edgar Davids-Guus Hiddink op het EK van 1996. De pitbull werd voor de wedstrijd tegen Zwitserland buiten de ploeg gelaten. En toen tijdens dit duel (2-0 zege) ook zijn maatje Clarence Seedorf naast hem op de bank plofte, was Davids klaar met Hiddink die hij verweet partij te kiezen voor de blanke Ajax-clan die werd aangevoerd door huidig assistent-bondscoach Danny Blind.
'He shouldn’t stick his head in other players ass’, riep Davids na afloop in een kort gesprekje tegen een verbaasde Zwitserse journalist die dankbaar een bandje liet meelopen. Of een arm al niet genoeg was geweest. Davids ontkende het later niet en kon naar huis. Op de achtergrond speelde groot ongenoegen van de 'Surinaamse Ajacieden' die in Amsterdam voor een laag contractje voetbalden en meenden dat ze gediscrimineerd werden. Maar penningmeester Arie van Os wist dat ze niet van plan waren bij te tekenen, dat ze gebruik zouden maken van het nieuwe Bosman-arrest en transfervrij wilden vertrekken.
Wie Davids onlangs hoorde in een gesprek met de radiozender BNR over zijn kledinglijn Monta Heritage, kon vermoeden dat hij wel in zijn voordeel veranderd moet zijn. Dat was ook al tijdens het WK 2010 te zien toen hij vrijwel elke avond als analyticus op de Zuid-Afrikaanse tv verscheen. Voor het eerst maakten Nederlandse sportjournalisten kennis met een spraakzame Davids.
De nukkige en grillige bikkelaar van weleer die zich altijd verschool achter zijn zonnebril, veelal deed of hij Oost-Indisch doof was, je keihard in je gezicht kon uitlachen als je hem vroeg of hij bereid was een interview te geven bij Juventus in Turijn, zat voor de radiomicrofoon vrolijk te babbelen over mode en prijsopbouw. Created director noemt Davids zichzelf. Drie dagen in de week fungeert hij ook nog als speler/coach bij Barnet. Davids kwam al in 1999 op het idee om kleding te ontwerpen dat sterk genoeg moet zijn voor straatvoetballers. Maar gezien de bescheiden verkoopcijfers lijkt het voorlopig een uit de hand gelopen hobby.
Van Basten zou het weer goed maken met Van Nistelrooy en Hiddink met Davids. Er moest daarvoor natuurlijk wel een bezoekje van de bondscoaches aan te pas komen. Het is maar dat Van Gaal het weet.
