In naam van Oranje: het gevaar van een oefeninterland

data-height="125" data-width="397" data-align="center" data-caption="" src="http://www.vi.nl/upload/93d8ff91-eabb-4b28-8963-bf5f7009d1a1_image6652896752734002786.jpg" /> Het gekerm ging door merg en been en was tot op de tribune te horen. Robin van Persie zal woensdag in de Arena onwillekeurig terugdenken aan dat fatale moment op die sombere novemberdag in 2009 in Pescara. Het betrof in Stadio Adriatico toen ook een oefeninterland. In de tiende minuut leek hij vrij op het doel van de Azzurri af te gaan, totdat Giorgio Chiellini met een sliding een aanslag pleegde op zijn enkels.

De verdediger zette de tackle te laat in. Hij kon nooit meer bij de bal komen, maar ramde met zijn noppen wreed de voet van de kansloze Nederlandse aanvaller die het gevaar van achteren niet zag aankomen. Zijn enkelbanden knapten als elastiekjes. Op YouTube zijn de lugubere beelden van de overtreding uitgebreid terug te zien. Op het vliegveld was Van Persie die zaterdagavond ontroostbaar. Met een van pijn vertrokken gezicht zocht hij stilletjes een hoekje van de vertrekhal op, niemand hoefde hem op dat moment aan te spreken. Hij begreep dat het ernstig was.

Wat er daarna met hem gebeurde ligt eigenlijk nog vers in het geheugen. Arsène Wenger, de manager van Van Persies toenmalige club Arsenal, was laaiend. Dreigde zelfs met een rechtszaak. De KNVB speelde zoals altijd de vermoorde onschuld. Van Persie had drie enkelbanden afgescheurd en Wenger verweet de bond nalatigheid in het stellen van de juiste diagnose. De Rotterdammer had zich niet in Nederland mogen laten onderzoeken. Bovendien eiste hij financiële compensatie voor het feit dat de sterspeler zo'n vijf maanden voor de Londense club niet inzetbaar was. Wenger zette zijn voornemen niet door. Van Persie keerde inderdaad pas in april 2010 bij Arsenal terug op het veld en speelde vervolgens een WK onder zijn niveau. Maar na dat wereldkampioenschap in Zuid-Afrika kwam er wél een goede schadeloosstelling voor clubs die worden gedupeerd door tijdens interlands geblesseerd geraakte internationals. Daarin speelde een andere Nederlandse voetballer een belangrijke rol: Arjen Robben.

Toen de dribbelaar zich op 2 augustus met de voetbalschoenen onder zijn arm weer niets vermoedend meldde bij Bayern München, werd hij tot zijn verbazing aan een test onderworpen door clubarts Hans-Wilhelm Müller-Wohlfahrt. Die constateerde dat de hamstringblessure van Robben, opgelopen in de WK-voorbereiding tegen Hongarije, was verslechterd. Hoewel hij Oranje in de finale bijna de wereldtitel bezorgde was de spierscheuring in het linker bovenbeen van Robben van 1,8 centimeter gegroeid tot vijf centimeter.

In Nederland reageerden specialisten vol ongeloof. Medisch gezien was het onwaarschijnlijk dat Robben ongemerkt met een dergelijke 'ruptuur' had rondgelopen, laat staan dat hij daarmee een WK-finale kon spelen. Orthopeed Rien Heijboer van het Rotterdamse Erasmus MC, die de man van glas ook na de kolderieke pirouette tegen de Hongaren had onderzocht, dacht dat Müller-Wohlfahrt op de scan een holte in de spier had aangezien voor een scheur.

Maar er kunnen op dit eeuwige mysterie ook complottheorieën worden losgelaten. Wie kwaad denkt zou kunnen suggereren dat Robben, die pas in januari 2011 door Bayern weer fit werd bevonden, ongewild de spil is geweest in een miljoenenlobby van de Europese topclubs. Deze werd geleid door zijn clubvoorzitter Karl-Heinz Rummenigge die ook preses is van de ECA, de European Club Association.

Hoe het ook zij, in elk geval zijn er na de affaire-Robben op een breed front compensatieregelingen getroffen voor clubs. Spelers die voor hun land uitkomen worden sinds vorig jaar goed verzekerd. En bij eindtoernooien ontvangen hun werkgevers van de Europese voetbalunie een vorstelijke vergoeding. Toevallig of niet, maar na het EK in Polen en Oekraïne incasseerde Bayern München van alle topclubs met drie miljoen euro het grootste bedrag uit een pot van bijna honderd miljoen. De wereldvoetbalbond FIFA heeft in mei 2012 het Club Protection Program (CPP) in het leven geroepen. Dit fonds keert bij een langdurige 'interlandblessure' een bedrag uit dat gerelateerd is aan het jaarsalaris van de speler met een maximum van 7,5 miljoen euro. De eerste maand is als een soort eigen risico voor rekening van de club.

Trainers merken natuurlijk weinig van dit soort vergoedingen. Met angst en beven staan ze hun spelers af aan de nationale teams. Een oefeninterland is misschien nog wel linker dan een kwalificatie-wedstrijd. Dan verslapt de concentratie soms ongemerkt, wordt gas teruggenomen voor de clubbelangen in de belangrijke (Europese) competities en ligt het gevaar van een zware blessure juist op de loer.

Maar interlands blijken sowieso riskante ondernemingen voor een speler. In november haakten Arjen Robben en Ibrahim Afellay tegen Duitsland nog af met, wat later bleek, slepende spierblessures. Begin september moest Leroy Fer een interlandoptreden tegen Turkije bekopen met een kniekwetsuur die hem drie maanden uit de roulatie hield. PSV raakte in oktober Ola Toivonen langdurig kwijt met afgescheurde hamstringpezen, opgelopen tijdens een training van het Zweedse elftal.

Bondscoach Louis van Gaal wil fitte spelers in hoofd en lichaam. 'Het Nederlands elftal is immers geen revalidatieoord.' Het liefst laat hij in de voorbereiding op een interland de zweep knallen, al weet de Amsterdammer nu meer te doseren. Voor de oefenwedstrijd in 2000 tegen Spanje in Sevilla (1-2 zege) gaf Van Gaal conditietrainer Raymond Verheijen na een pittige exercitie de opdracht de selectie als afsluiting nog even te onderwerpen aan een stevige cooling down. Dat leidde tot felle protesten bij de internationals. 'Oranje had meer behoefte aan een bezigheidstherapeut dan een bondscoach', bromde Van Gaal na de dramatische uitschakeling voor het WK 2002 in Japan en Zuid-Korea.

De op zijn 61ste nog steeds grenzeloos ambitieuze oefenmeester moet beseffen dat voor veel spelers tegen Italië ook andere belangen zwaar wegen dan een testwedstrijd, die zoals wel vaker op een ongelukkig moment in het seizoen komt. Oranje mist ook nog een elftal basiskrachten. Arm publiek.

Alle gebruikte foto's op VI.nl zijn afkomstig van VI Images.