Luuk de Jong is symbool van verkwanselde kansen PSV
Bij regerend landskampioen PSV gaat het dit seizoen veel over de gemiste strafschoppen, maar ook uit open spel hebben de Eindhovenaren het vizier niet op scherp staan. Cijfers onderstrepen dat het aantal doelpunten van PSV ver achterblijft ten opzichte van de kwaliteit van de kansen.
Sinterklaas is pas net in het land en PSV heeft reeds vijf keer (G4, V1) punten laten liggen in de Eredivisie. In het KNVB-bekertoernooi werden de zwakke plekken van PSV blootgelegd door Sparta Rotterdam en in de Champions League is na vier duels het behouden van de derde plek het enige overgebleven doel.
Een snelle blik op de ranglijst leert direct waar de schoen wringt voor de ploeg van trainer Phillip Cocu. PSV scoort simpelweg te weinig. Na twaalf duels heeft de huidige nummer drie van de Eredivisie pas twintig keer het doel gevonden, minder dan FC Twente (21), SC Heerenveen (25), Ajax (26) en Feyenoord (28).
Het lage aantal doelpunten van PSV kan twee oorzaken hebben. Een probleem bij het creëren van mogelijkheden of een probleem bij het afmaken van kansen. De data wijzen er sterk op dat het verkwanselen van kansen het grootste probleem van dit PSV is. Geen Eredivisie-club schiet namelijk zo vaak als PSV en het Expected Goals-model van Opta Sports laat zien dat met de kwaliteit van deze doelpogingen ook weinig mis is. Waar op basis van de kansen 28,7 doelpunten van de Eindhovenaren verwacht worden, hebben ze in werkelijkheid echter pas twintig keer gescoord. Daarmee is PSV op dit gebied de grootste onderpresteerder in de Eredivisie.
Expected Goals
Expected Goals zijn langzaam gemeengoed aan het worden in de voetbalwereld. Clubs en managers zijn al langer op zoek naar betrouwbare methodes om de kwaliteit van kansen te meten, zodat het proces gescheiden kan worden van het resultaat. Kijken naar het aantal schoten is daarvoor de traditionele manier. Het grote probleem hiervan is dat een poging vanaf veertig meter dezelfde waarde krijgt als een inzet voor open doel. In beide gevallen gaat het immers om één schot. Bij Expected Goals (ExpG) is dat anders.
Op basis van historische cijfers wordt in het ExpG-model van Opta Sports aan iedere doelpoging een waarde tussen 0 en 1 toegekend. Een penalty is bijvoorbeeld 0.79 ExpG waard, omdat 79 procent van de strafschoppen raak gaan. Om de waarde van een schot te bepalen, worden tal van factoren meegenomen. Denk aan: de afstand naar het doel, de hoek ten opzichte van het doel en het lichaamsdeel waarmee de poging wordt ondernomen.
Als alle kansen over een heel seizoen opgeteld worden, dan komen spelers aan een totale ExpG-waarde. Het interessante hieraan is dat weinig spitsen structureel meer scoren dan op basis van hun ExpG verwacht mag worden. Zoals Zlatan Ibrahimovic twee weken terug uitlegde na het beëindigen van zijn doelpuntendroogte tegen Swansea City. 'Ik maakte me geen zorgen. Zolang je in kansrijke posities blijft komen - zoals ik deed - dan komen de doelpunten vanzelf.' De voorspellende waarde van ExpG is een reden voor managers als Arsène Wenger om hier gebruik van te maken bij het beoordelen van prestaties.
Improductiviteit
Terug naar PSV, waar Luuk de Jong het symbool is van de improductiviteit van de landskampioen. Hij staat al 765 minuten droog en scoorde dit seizoen in het Philips Stadion nog niet. Inclusief zijn gemiste strafschop tegen FC Groningen loopt De Jong liefst 4,6 (!) treffers achter op zijn Expected Goals. Daarmee is hij op dit moment met enige afstand de Eredivisie-speler die het slechtst zijn kansen afwerkt.
| Speler | Schoten | Expected Goals | Goals | Verschil |
| Luuk de Jong | 50 | 7,8 | 3 | -4,8 |
| Amin Younes | 27 | 3,1 | 0 | -3,1 |
| Luciano Narsingh | 17 | 3,8 | 1 | -2.8 |
| Mike van Duinen | 7 | 2,1 | 0 | -2,1 |
| Zakaria El Azzouzi | 27 | 5,9 | 4 | -1,9 |
Wanneer dieper in de cijfers van PSV gedoken wordt, blijkt dat behalve De Jong ook Luciano Narsingh (-2,81), Steven Bergwijn (-1,69) en Oleksandr Zinchenko (-1,21) debet zijn aan de vele gemiste kansen. Bart Ramselaar is de grootste positieve uitzondering, met drie doelpunten uit 0,98 Expected Goals.
Het goede nieuws voor de fans van PSV is dat het onwaarschijnlijk is dat het missen van kansen een structureel probleem is. Iedere aanvaller en iedere ploeg maakt soms een korte periode mee waarin veel kansen gemist worden, terwijl in een andere reeks wedstrijden plots alles raak vliegt.
Over een heel seizoen filteren deze effecten zich grotendeels weg. Zeker als er geen aanleiding is om te veronderstellen dat een spits slecht is in afwerken, zoals bij Luuk de Jong. De Jong maakte in de laatste twee jaargangen 46 treffers, uit een verwachte Expected Goals-waarde van 46,1. Exact zoals op basis van de theorie verwacht wordt Daarmee lijkt het logisch dat de doelpunten van De Jong ook dit seizoen weer gaan komen.
PSV kan zich dus vasthouden aan de les van Ibrahimovic. 'Zolang je in kansrijke posities blijft, komen de doelpunten vanzelf.' Misschien gebeurt dat zaterdagavond (19.45 uur) tegen Willem II zelfs al. (Pieter Zwart)
Data via Opta Sports
Om mee te kunnen praten, moet je ingelogd zijn met je VI-account.
Login