Over het einde van een traditie en de zwijgzame technisch directeur

Tik, tik, tik. De regendruppels vallen op de dug-out langs het trainingsveld. Was de hemel maandag nog strakblauw met een aangenaam zonnetje, dinsdag hebben de weergoden hele andere plannen. Al de hele dag ligt Lagos onder een dik wolkenpak, waaien de bladeren van de palmbomen vluchtig heen en weer en valt er zonder enige onderbreking water uit de lucht.

We nemen het allemaal waar tijdens de middagtraining van Ajax in het luxueuze Cascade Resort. Over de besloten ochtendsessie kunnen we kort zijn, of toch ook weer niet. Met de entree van Erik ten Hag ging ook het geplande trainingsschema op de schop. De trainer is een voorstander van besloten trainingen, waardoor een tussenweg moest worden gevonden.

Normaliter is het trainingskamp van Ajax dé week waarin sessies op het veld goed zijn waar te nemen. Frank de Boer, Peter Bosz, Marcel Keizer: gedurende het seizoen hielden ze op De Toekomst doordeweeks de poorten vrijwel continu gesloten voor publiek én media, maar eenmaal in het buitenland gaven ze tijdens trainingskampen inzicht in hun dagelijkse werkwijze. Het levert voor de vaste volger, en daarmee voor de achterban, altijd een boeiend inkijkje op.

Interessante items
Op welke manier bouwt de trainer zijn sessie op, waar ligt de nadruk en hoe profileren spelers zich? Het zijn geen schokkende zaken die het wereldbeeld plotseling veranderen, maar wel zomaar wat interessante items in het proces van het volgen van een club. Op deze ochtend kwam er echter een einde aan de traditie van de open trainingen tijdens de trainingskampen.

'Ik zou het niet bestempelen als het weren van pottenkijkers', schetste Ten Hag enkele dagen eerder. 'Maar ik wil rustig met mijn ploeg werken. Het geeft rust aan de spelers om de juiste concentratie en het goede gevoel te krijgen, zodat ze niet worden afgeleid. Ook met het oog op de komende tegenstander kunnen er al gerichte accenten worden gelegd.'

De uitleg is plausibel vanuit het perspectief van Ten Hag, maar zorgt er wel voor dat Ajax weer een volgende halte bereikt als besloten club. Hoewel de media-afdeling indruk maakt met de meest moderne filmpjes en de persvoorlichting uitblinkt met een professioneel karakter richting de media, valt er in de top nog een hoop winst te boeken. Waar een technisch directeur van PSV (Marcel Brands) of Feyenoord (Martin van Geel) voor de media vrijwel dagelijks bereikbaar is om tekst en uitleg te geven, en daarmee direct en indirect ook de achterban te informeren, heeft Marc Overmars slechts zeer zelden de behoefte om naar buiten te treden.

Het plotselinge vertrek van een trainer, een cultuurbewaker en een assistent die al ruim elf jaar aan de club verbonden was, is niet publiekelijk toegelicht. Hier valt nog iets voor te zeggen, het negeren van kritische vragen met het oog op de juridische afwikkeling van de contracten, maar ook de presentatie van een nieuwe trainer liet op zich wachten. Waar Peter Bosz in een volle perszaal in de Amsterdam Arena een vlammende presentatie gaf na zijn eerste training over zijn plannen met Ajax, was de entree van Ten Hag veel kleinschaliger en soberder van aard. En dit pas na flink aandringen, want als het aan de leiding had gelegen, was de Tukker met zijn vooruitstrevende visie gewoon begonnen zonder tekst en uitleg, en achter gesloten deuren.

Ook deze week, als Marc Overmars enkele dagen doorbrengt op het trainingskamp, loopt hij met een grote bocht om de media heen. Met journalisten, en daarmee indirect de achterban communiceren, is ook in zijn zesde seizoen als directeur bij Ajax een noodzakelijk kwaad, wat alleen gebeurt als het dan ook echt niet anders kan. Juist in tijden waarin het flink stormt binnen de club en door de clubleiding een rigoureuze nieuwe koers wordt uitgerold, zou het niet misstaan om als belangrijkste schakel de beweegredenen te beargumenteren.

Een gemiste kans, ook in positieve zin, aangezien er voor zijn handelwijze op spelersvlak momenteel juist ook veel waardering leeft. Na jaren waarin Overmars uitblonk door zijn handelsgeest in de verkoop van spelers maar gebreken liet zien in de aankoop van spelers, heeft hij nu de wind mee. Ajax pakt door op de transfermarkt, heeft de selectie op orde en veel spelers uit de koker van Overmars laten zich gelden. De directeur spelerszaken was onder meer de ontdekker van Frenkie de Jong, maakte zich hard voor de komst van André Onana en was vorig jaar op dit tijdstip ook daadkrachtig in de transfer van David Neres.

Dit seizoen toont hij zijn handelsgeest met het verlengen van de contracten van de talenten Frenkie de Jong, Donny van de Beek en binnenkort Justin Kluivert, terwijl Nicolás Tagliafico al voor de eerste training na de winterstop naar Amsterdam werd gehaald. Tel daar de veelbelovende aankopen van Perr Schuurs en Hassane Bandé bij op, en Overmars wordt terecht neergezet als de machtigste pion op voetbaltechnisch vlak. Sceptici zullen zeggen dat hij voor dit werk riant wordt betaald en vijf jaar heeft mogen uitvinden hoe het moet, met een prijsdroogte van nu alweer drieënhalf jaar tot gevolg. Maar in de waan van de dag zou Overmars juist nu op een interessante manier een inkijkje in zijn vakgebied kunnen geven. Tevergeefs, alle interviewverzoeken worden van de hand gewezen, zelfs een kort gesprek over de laatste ontwikkelingen is al te veel gevraagd.

Edwin van der Sar kan de wisselwerking tussen club, media en achterban veel beter op waarde schatten, maar heeft als algemeen directeur niet louter de voetbaltechnische zaken op zijn bordje liggen. Gevolg is dat Ten Hag, meer dan hij ooit gewend is, als boodschapper moet fungeren. Net zoals al zijn recente voorgangers dat waren. Frank de Boer kon Ajax jarenlang goed naar buiten toe verkopen, ook Peter Bosz was een gentleman in de media, die op elke vraag in durfde te gaan, en daarmee een buffer was voor de leiding. En ondanks zijn beperkte ervaring in de top, stond Marcel Keizer het afgelopen halfjaar klaar om de visie van hem en de club weer te geven.

Erik ten Hag is een boeiende trainer voor Ajax, met zijn rugzak vol ervaringen, en een duidelijke visie. Zijn entree, zowel in woord als op het veld, is prikkelend en oogt ontspannen. Laten we hopen dat hij niet alleen zijn visie in woord en gebaar, maar ook op het trainingsveld wil blijven delen. Zoals dinsdagmiddag, als hij met interessante oefenvormen de spelers dwingt om in de kleine ruimte tegen een hechte defensie openingen te vinden. Achter alles zit een idee, een plan, en dat maakt van Ten Hag een trainer met een visie op een missie.

Hunkering
Het is te hopen dat hij op zijn prettige communicatieve wijze doorgaat en op dat vlak niet te veel naar zijn technische baas luistert. De werkwijze is interessant in het huidige tijdsbeeld van het Nederlands voetbal en gedurende de hunkering van Ajax naar succes. En juist de trainingsstof op het veld zorgt voor inzichten die handvatten bieden om de nieuwe koers van Ajax te begrijpen. Of er nu wel of niet een paar journalisten langs de kant staan.

Hooguit zal een tegenstander een keertje een oefenvorm overnemen of weten wie er linksback of rechtsbuiten speelt. Maar ach, Ajax predikt toch zo graag het motto 'wij zijn Ajax, wij zijn de beste', hoewel 'rijkste' gezien het recente verleden meer op zijn plek is. Gooi de poorten open, laat zien hoe je de beste wil zijn, worden of blijven. En Ten Hag zelf? Die zei tijdens zijn eerste trainingsdag dat Ajax de meest fascinerende club van Nederland is, en uit moet gaan van zijn eigen kracht, vol lef, bravoure en vernieuwing. Drie begrippen die weer leidend moeten worden. Goed voorbeeld doet goed volgen.

Mis via een speciale VI Live niets over de voorbereiding van Ajax op de tweede seizoenshelft.

• Meer over

• Ajax
• Eredivisie 2017/2018