Van Cafú tot Zidane: deze WK-helden bepalen lot van Oranje
De loting van het WK 2014 in Brazilië nadert met rasse schreden. Vanaf 17.00 uur Nederlandse tijd bepalen acht voormalige WK-helden vrijdag in Costa do Saiupe welke drie landen Nederland treft in de groepsfase. VI.nl blikt uitgebreid vooruit en zet op een rij in wiens handen het lot van Oranje ligt.
Sinds Uruguay zich vorige maand als laatste land kwalificeerde voor de mondiale eindronde in Brazilië kijkt de voltallige voetbalwereld al reikhalzend uit naar het moment waarop de 32 WK-deelnemers aan elkaar worden gekoppeld.
De aanloop naar de snel naderende apotheose bleef niet gevrijwaard van ophef. Zo stortte de Corinthians Arena (foto), het stadion dat op 12 juni het decor van de openingswedstrijd is in Sao Paulo, in en wekte FIFA-voorzitter Sepp Blatter verbazing door niks te doen aan de aanvangstijden van liefst 24 WK-duels rond het in Brazilië veelal snikhete middaguur.
Bovendien bestaan er nog altijd twijfels over de veiligheid in het grootste land van Zuid-Amerika. Afgelopen zomer ontsierden massaprotesten de strijd om de Confederations Cup, het toernooi dat wordt beschouwd als generale repetitie voor het WK. De door armoede geplaagde Braziliaanse bevolking uitte daarmee zijn verontwaardiging over de vele miljoenen die de regering in het organiseren van het WK stopt.
Om dergelijke situaties zowel tijdens de naderende loting als het WK volgend jaar zomer te voorkomen, is er al een waarschuwing uitgegeven wat betreft mogelijke protestacties. Zo zal de politie het gebruik van rubber kogels niet schuwen.
Ook de veranderde procedure tijdens de loting deed de wenkbrauwen fronsen. De algemene aanname was dat Frankrijk op basis van zijn slechte ranking op de wereldranglijst van oktober als enige Europese land in Pot 2 zou belanden. Waar de FIFA-ranglijst eerder wel bepalend was voor het aanwijzen van groepshoofden, moet nu een extra loting bepalen welk van de negen Europese landen, waaronder Nederland, niet in Pot 4 maar in Pot 2 belandt met twee Zuid-Amerikaanse en vijf Afrikaanse landen.
Poule des Doods
Mocht Oranje daadwerkelijk in Pot 2 belanden, dan is een Poule des Doods een reële optie. De mannen van bondscoach Louis van Gaal worden dan sowieso gekoppeld aan een van de vier Zuid-Amerikaanse groepshoofden (Argentinië, Brazilië, Colombia of Uruguay) en treffen daarnaast een van de acht Europese deelnemers uit Pot 4, waaronder traditionele grootmachten als Engeland, Frankrijk, Italië, Portugal en Rusland.
Het lot van Oranje ligt vrijdag in de handen van acht voormalige WK-helden. Onder hen niet drievoudig WK-winnaar Pelé. De beste Braziliaanse voetballer aller tijden zou volgens berichten een prominente rol krijgen tijdens de lotingsceremonie, maar heeft inmiddels bekend gemaakt zijn handen niet te zullen branden aan het veelbesproken balletjestrekken. 'Ik zal interviews geven en buitenlandse delegaties begeleiden, maar ik zal geen rol hebben in de loting. Ik zou me op niet op mijn gemak voelen als ik balletjes trek die in het nadeel van Brazilië zijn.'
Bij afwezigheid van Pelé wagen Cafú (Brazilië), Fabio Cannavaro (Italië), Alcides Ghiggia (Uruguay), Fernando Hierro (Spanje), Geoff Hurst (Engeland), Mario Kempes (Argentinië), Lothar Matthäus (Duitsland) en Zinedine Zidane (Frankrijk) zich wel aan een dergelijke rol. VI.nl zet de acht WK-coryfeeën met acht korte portretten op een rij.
Marcos Evangelista de Moraes (43), beter bekend als Cafú, is de enige speler in de WK-historie die drie finales vanaf het veld meemaakte. De ex-speler van AS Roma en AC Milan speelde als rechtsback liefst 142 interlands voor Brazilië en heeft tevens het record van meeste zeges op een WK (16) in handen. Zijn eerste WK-optreden was in 1994, toen hij in de na penalty's gewonnen eindstrijd tegen Italië als invaller in het veld kwam. Vier jaar later verloor hij als basisspeler van Frankrijk, maar in 2002 leidde hij de Goddelijke Kanaries als aanvoerder en met hulp van een ontketende Ronaldo ten koste van Duitsland naar hun vijfde en voorlopig laatste wereldtitel. In 2006 nam hij afscheid als international, nadat Brazilië op het WK in de kwartfinales niet voorbij de latere finalist Frankrijk kwam.
Fabio Cannavaro (40) was in 2006 de stuwende kracht achter de vierde wereldtitel van Italië. De slechts 1 meter 76 lange centrumverdediger was de rots in de branding van de Italiaanse achterhoede en leidde de Azzurri met enkele ijzersterke optredens naar de finale, waarin Frankrijk na strafschoppen werd verslagen. Het leverde hem later dat jaar - als enige verdediger in de historie - de titel van Wereldvoetballer van het Jaar op. Cannavaro was daarnaast ook actief op de WK's van 1998, 2002 en 2010. Nadat Italië in dat laatste jaar als titelverdediger al na de poulefase huiswaarts moest keren, kondigde de oud-speler van Napoli, Parma, Internazionale, Real Madrid en Juventus na 136 interlands zijn afscheid aan.
Alcides Ghiggia (86) is de oudste van de acht WK-coryfeeën die vrijdag in Costa do Saiupe een hoofdrol vertolken bij het verrichten van de WK-loting. De voormalige vleugelspeler van AS Roma was in 1950 hoogstpersoonlijk verantwoordelijk voor het grootste drama in de Braziliaanse voetbalhistorie. In een met tweehonderdduizend man volgepakt Maracanã-stadion schonk Ghiggia zijn land Uruguay de tweede wereldtitel na die van 1930 door tien minuten voor tijd de Braziliaanse doelman Barbosa te slim af te zijn. Die goal zou Ghiggia eeuwige faam opleveren en Barbosa eeuwige schaamte. Hij wordt nog altijd verantwoordelijk gehouden voor het doelpunt dat Brazilië in 1950 de wereldtitel kostte.
Fernando Hierro (45) is van de acht bij de loting aanwezige WK-helden de enige die nooit wereldkampioen werd. Als controlerende middenvelder en later libero maakte hij weliswaar vier WK's (1990, 1994, 1998 en 2002) mee met Spanje, maar dat leverde nooit meer dan een kwartfinaleplaats op. Wel scoorde Hierro dankzij zijne fijne trap liefst 29 keer (waarvan vijf op een WK) voor de Spaanse nationale ploeg. Alleen David Villa (54), Raúl (44) en Fernando Torres (36) waren vaker trefzeker. Waar Hierro met Spanje nooit eremetaal won, was hij met Real Madrid juist erg succesvol. Zo won hij in 1998, 2000 en 2002 de Champions League met De Koninklijke en werd hij vijf keer kampioen van Spanje.
De naam van Geoff Hurst (71) zal voor altijd in één adem worden genoemd met wellicht het meest omstreden finaledoelpunt in de WK-geschiedenis. De oud-spits van West Ham United en Stoke City scoorde liefst drie keer in de WK-eindstrijd van 1966 (Engeland - West-Duitsland, 4-2), maar daarvan had er eentje nooit mogen tellen. Hurst zette Engeland in de elfde minuut van de verlenging op voorsprong, doordat hij de bal volgens grensrechter Tofiq Barahamov via de onderkant van de lat langs de Duitse doelman Hans Tilkowski schoot. In werkelijkheid heeft de bal de doellijn echter nooit gepasseerd. Omdat hij daarnaast nog twee keer scoorde, is Hurst nog altijd de enige speler met een hattrick in een WK-finale.
Mario Kempes (59) was de man die het Nederlands elftal in 1978 voor de tweede keer op rij van de wereldtitel afhield. Oranje stond na de verloren WK-finale van 1974 tegen West-Duitsland ook in Argentinië in de WK-eindstrijd. Die liep opnieuw uit op een teleurstelling. Nadat Rob Rensenbrink vlak voor tijd tegen de paal had geschoten, zette Kempes het thuisland in de verlenging op een 2-1 voorsprong en stond hij daarna ook aan de basis van de definitieve knock-out van Oranje, uitgedeeld door Daniel Bertoni. Kempes kroonde zich dat WK tot topscorer door zes keer te scoren. Op de WK's in '74 en '82 was de ex-speler van Valencia minder succesvol. Beide toernooien eindigden in de tweede ronde.
Lothar Matthäus (52) is nog altijd de speler met de meeste WK-optredens achter zijn naam. De dynamische middenvelder van voorheen onder meer Borussia Mönchengladbach, Bayern München en Internazionale speelde voor (West-)Duitsland liefst 25 WK-duels en was present op de eindronden van 1982, 1986, 1990, 1994 en 1998. Zijn hoogtepunt beleefde Matthäus op 29-jarige leeftijd, toen hij in Italië met Die Mannschaft het WK '90 won. Matthäus had met vier goals een fors aandeel in die triomf, die de Duitsers onder meer langs Nederland (in de achtste finale, 2-1) voerde. Pas tien jaar later speelde Matthäus zijn laatste interland. Na een mislukt EK 2000 in Nederland en België stopte hij na 150 interlands, een Duits record.
Zinedine Zidane (41) is een van de weinige spelers die in twee verschillende WK-finales scoorde. De technisch begaafde spelmaker leidde Frankrijk tijdens het WK 1998 in eigen land ten koste van Brazilië naar de wereldtitel door twee keer raak te koppen en evenaarde Pelé, Paul Breitner en Vava acht jaar later door ook in de eindstrijd van 2006 te scoren. Toch zag hij zijn tweede wereldtitel door eigen toedoen alsnog uit zijn handen glippen. Nadat Marco Materazzi, tevens maker van de 1-1, Zidanes zus had beledigd ging Zizou door het lint. Een kopstoot aan het adres van de keiharde Italiaanse mandekker betekende een even roemloos als curieus einde van zijn rijke loopbaan, omdat Italië in de penaltyserie vervolgens sterker bleek. (Tim Vos)