Vijf keer puur Puyol: de beschermengel van Barcelona

1. De borst naar voren

Puyol debuteert onder Louis van Gaal, maar beleeft onder de Nederlander ook een lastige start van de eeuw. Met name in het seizoen 2002/03 loopt het voor geen meter bij Barcelona. Terwijl rivaal Real Madrid de wereld verovert aan de hand van de Galáctico’s, blijven de Catalanen sukkelen in de Spaanse middenmoot. De druk staat er vol op: dit is het moment om te laten zien uit welk hout je bent gesneden als speler.

Precies dat doet Puyol, in de Champions League-wedstrijd tegen Lokomotiv Moskou. Barcelona heeft het zwaar tegen de Russen, die halverwege de tweede helft op voorsprong lijken te komen in Camp Nou. Spits James Obiorah is doelman Roberto Bonano al voorbij en kan de bal in het lege doel schieten, maar Puyol is meegelopen en gooit zijn lichaam ervoor. Als een ware keeper blokt hij de bal met zijn borst. Geen hands, en belangrijker: geen doelpunt.

Met zijn heroïsche actie steelt hij de harten van de Barcelona-supporters. Zijn redding wordt nog meer waard, wanneer Frank de Boer een kwartier voor tijd de winnende treffer maakt: 1-0. Het blijkt een korte opleving in een verder grauw seizoen, dat uiteindelijk leidt tot het ontslag van Van Gaal. Toch beklijft in Barcelona de kamikaze-actie van Puyol: de Braveheart van Catalonië is geboren.

2. De alleszeggende kus

Na de aanstelling van Pep Guardiola in 2008 als hoofdtrainer beleeft Barcelona een historisch seizoen. Met Lionel Messi, Andrés Iniesta en Xavi Hernández als nieuwe blikvangers spelen de Catalanen positiespel van een verbluffend hoog niveau, maar toch weet Real Madrid in de competitie nog lange tijd in de buurt te blijven. Wanneer Barça vier speelronden voor het einde naar Santiago Bernabéu komt, zijn de messen in Madrid dan ook geslepen, het is de laatste kans voor De Koninklijke.

Via Gonzalo Higuaín komt Real nog op voorsprong, maar Barcelona draait de score al snel om. Thierry Henry maakt de 1-1 en dan is het de beurt aan Puyol. Hij torent met zijn 1.78 meter boven iedereen uit en knikt de 1-2 binnen. Met name de manier waarop hij het doelpunt viert, is symbolisch. De Spanjaard benadrukt zijn liefde voor de club door de aanvoerdersband hartstochtelijk te kussen. Het moge duidelijk zijn: Puyol gaat Barcelona nooit meer verlaten. Die kans heeft hij al meerdere keren gehad, en zou hij ook nog wel een aantal keer krijgen, maar hij moet er niet aan denken. Dít is mijn club, straalt hij uit.

De Clásico loopt uit op een totale vernedering van de thuisploeg, Barcelona wint met 2-6 en pakt vervolgens werkelijk iedere prijs die er maar te pakken valt. De dreun in Madrid komt ongelooflijk hard aan: Real eindigt het seizoen met nog eens vier nederlagen, ontslaat zijn trainer en breekt vervolgens alle transferrecords om ook maar enige aansluiting met het ontketende Barça te vinden.

3. De vliegende Spanjaard

Ook bij het Spaanse nationale elftal maakt Puyol deel uit van een gouden generatie. De Barcelona-sterren die Europa overhoop spelen trekken die lijn vrolijk door bij de nationale ploeg. Op het WK 2010 in Zuid-Afrika sprankelt de ploeg echter niet. Pas in de halve finale tegen Duitsland begint het te lopen, maar de bal wil er niet in.

De Duitsers worden bij vlagen kleurenblind gespeeld, maar houden de poort op slot. Tot een kwartier voor tijd. Xavi legt aan voor een hoekschop en slingert de bal richting de tweede paal, waar Gerard Piqué een kopduel lijkt aan te gaan met Sami Khedira, maar dan komt Puyol. De stopper stormt in en kopt de bal kiezelhard achter Manuel Neuer: 1-0. Het is een iconisch beeld; de vliegende Spanjaard.

Buiten het feit dat het simpelweg een fraai doelpunt is, is het ook symbolisch voor Puyol als speler. Wanneer het verfijnde voetbal van Barcelona of Spanje niet voldoende is, stroopt hij als eerste zijn mouwen op. Zijn doelpunt blijkt goud waard, Spanje plaatst zich voor de finale, die gewonnen wordt van Nederland.

4. De ultieme assist

Drie jaar lang staat Barcelona aan de top van het mondiale voetbal. Met Puyol als aanvoerder winnen de Blaugranas een karrevracht aan prijzen met ook nog eens schitterend voetbal. Maar er zijn ook tegenslagen. Ploeggenoot Eric Abidal wordt ernstig ziek. De Fransman blijkt leverkanker te hebben en het einde van zijn loopbaan lijkt aangebroken.

Op wonderbaarlijke wijze knokt hij zich echter terug en in de finale tegen Manchester United speelt hij de volle negentig minuten mee. Wanneer Puyol als aanvoerder de trofee omhoog mag tillen, loopt hij er plotseling mee weg. Hij gunt Abidal de ultieme eer om de Cup met de Grote Oren aan de wereld te tonen.

Het is wellicht een klein gebaar, maar het maakt grote indruk op de Fransman. ‘Ik heb geen woorden voor de emoties die nu in me omgaan. Ik ben Carles zó dankbaar voor zijn gebaar, het is echt spectaculair’, glundert hij.

5. De aansteker

In de tweede helft van zijn carrière vormt Puyol een vast duo met Gerard Piqué. De flamboyante verdediger wordt in 2008 teruggehaald van Manchester United en blijkt de ideale partner voor Puyol. De twee zijn in vele opzichten tegenpolen: Piqué hoeft zich met zijn 1.92 meter weinig in te spannen in de duels en concentreert zich liever op de opbouw. Het gaat bij hem zo makkelijk af dat hij af en toe de concentratie verliest. Die natuurlijke aanleg heeft Puyol niet; hij heeft de fundering voor zijn schitterende carrière gelegd door altijd en overal keihard te werken en nooit te verzaken. Alleen op die manier kan hij compenseren voor zijn geringe lengte en zijn niet altijd fluwelen balbehandeling.

Het is een les die hij ook zijn vaste kompaan probeert te leren. Piqué haalt er met veel plezier herinneringen aan op. ‘Ik weet nog dat Puyol na een lange blessure weer zijn rentree in het veld maakte. Tijdens de wedstrijd zei ik tegen hem: Puyi, ik heb je zo gemist!’ Hij zei dat ik mijn mond moest houden en me moest concentreren. Hij stopt nooit!’

Het meest typerend is echter een moment tijdens de Clásico in januari 2013. Barcelona leidt in Bernabéu met 0-1, wanneer het een Real-supporter te veel wordt. Hij gooit zijn aansteker tegen Piqué aan, die schrikt en enigszins theatraal ineenkrimpt. Puyol grijpt de aansteker uit zijn handen, gooit hem over de achterlijn en gebaart Piqué dat hij zich niet moet aanstellen en zijn man moet dekken. Volgens Spaanse media sommeert Puyol achteraf bovendien de arbitrage om Real geen schorsing te geven voor het incident.

Beschermengel

Het is het ultieme Puyol-moment. Hij houdt niet van aanstellen en al helemaal niet van gelatenheid. Hup, de borst vooruit. Ook als het even tegenzit. Precies zo’n speler lijkt de club de laatste jaren zo te missen. Zijn erfenis in Barcelona is groot, en laat zich momenteel nog het meest kennen in Piqué. Die schreef in 2014 een vaarwel uit het hart aan zijn leermeester.

‘De dag is gekomen dat je stopt, dat zijn nu eenmaal de wetten van de sport. Het wordt zwaar voor mij om Barcelona voor te stellen zonder jou. Als ik terugdenk aan de finales in Parijs en Rome, denk ik altijd direct aan het moment dat jij de cup omhoog tilde. Op Wembley gaf je hem aan Abi, dat maakt je nog grootser als persoon. Mijn generatie en de generatie daarna zal niet beseffen wat de club mist zonder jou. Het zal nooit meer hetzelfde zijn.

Vanaf dag één dat ik terugkwam bij Barcelona hadden we een goede relatie, zowel op als buiten het veld. Aan jouw zijde voelde ik me veilig, want ik wist dat als ik een fout zou maken, jij er altijd zou zijn om me te redden. Je was mijn beschermengel. Ik ga onze gesprekken missen, jouw advies en je donderpreken in het veld. Je bent uniek. Ik moet lachen als mensen het hebben over het aantrekken van een nieuwe Puyol. Die gaan ze namelijk nooit vinden. Bedankt voor alles, Puyi’

• Meer over

• Puyol
• Barcelona