Waarom Clarence Seedorf geen recordinternational werd

Dat dat negen jaar gebeurt na zijn laatste optreden in het Nederlands elftal, zegt misschien wel alles over de interlandloopbaan van de inmiddels veertig jaar oude Seedorf. Nooit neemt de viervoudig winnaar van de Champions League officieel afscheid, maar hoewel hij tot zijn 35ste basisspeler is bij AC Milan heeft hij de hoop op een rentree in Oranje dan allang opgegeven. En dat zit hem nog altijd niet lekker.

'Zonder vooroordelen aan mijn adres was ik recordhouder van het Nederlands elftal geweest', vertelt Seedorf in december in De Kuip naar aanleiding van een KNVB-campagne tegen discriminatie. 'Ik ben op basis van vooroordelen door twee bondscoaches structureel niet geselecteerd voor Oranje.' Seedorf doelt op Marco van Basten en Bert van Marwijk, die hem in de laatste jaren van zijn carrière links lieten liggen.

Hoewel Seedorf pas in 2013 als speler van het Braziliaanse Botafogo een punt achter zijn loopbaan zet om aan de slag te gaan bij Milan als trainer, dateert zijn laatste eindtoernooi van 2004. Dick Advocaat neemt hem mee naar het EK in Portugal. De WK's van 2006 en 2010 en het EK van 2008 (en in mindere mate het EK 2012, toen was hij al 36) moet hij als onomstreden basiskracht van de Rossoneri vanuit zijn huiskamer volgen.

In 2013 blikt Seedorf daarom met pijn in het hart terug op zijn interlandcarrière, die hijzelf min of meer beëindigt door zich niet beschikbaar te stellen voor het EK 2008. 'Van Basten heeft een heel grote fout gemaakt met mij', blikt Seedorf terug in het programma Derksen & …. 'Ik vond hem geen slechte trainer, maar de manier waarop hij met mij en andere spelers omging vond ik niet kunnen. Gebrek aan peoplesmanagement.'

Seedorf moet na de verloren halve finale tegen Portugal op het EK 2004 (1-2) tweeënhalf jaar wachten op zijn rentree in Oranje (15 november 2006, tegen Engeland), maar wordt tot zijn frustratie nooit een onomstreden basiskracht onder Van Basten. Toch speelt hij richting het EK in Oostenrijk en Zwitserland nog tien interlands. Daar komt onder het bewind van Bert van Marwijk geen enkele interland meer bij, hoewel Seedorf zich wel weer beschikbaar stelt.

Van Marwijk voert als reden aan dat hij zo'n grote speler niet op de bank wil zetten. 'Ik vond het een zwak argument', reageert Seedorf in 2013. 'Hij moet niet voor mij bepalen of ik de bank accepteer of niet. Iemand die bij Milan in de basis staat hoort naar mijn mening opgeroepen te worden voor Oranje en als ik mijn plek vanaf de bank had moeten veroveren, dan had dat maar gemoeten. Van Marwijk heeft iets van mij afgenomen en mijn hart huilt daar nog steeds om.'

Van een nieuwe start is na het vertrek van Van Basten dan ook geen enkele sprake. Het drijft hem begin 2009 al tot wanhoop. 'Ik vraag me wel eens af waarom ik geen gewone interlandcarrière kan hebben', aldus Seedorf in gesprek met Voetbal International. 'Er heeft altijd veel spanning omheen gezeten, terwijl het allemaal niet zo moeilijk hoeft te zijn. Ik hoef helemaal geen voorkeursbehandeling, ik wil behandeld worden zoals iedere andere speler.'

De voortekenen van die moeizame interlandloopbaan, die op 14 december 1994 van start gaat tegen Luxemburg (5-0, Seedorf scoort) dienen zich al vroeg aan. De verhouding van Seedorf met Oranje begint de eerste scheurtjes te vertonen tijdens het EK 1996, als Guus Hiddink zijn maatje Edgar Davids naar huis stuurt en hijzelf al in de eerste helft wordt gewisseld in het groepsduel met Zwitserland. Davids en Seedorf worden na dat mislukte toernooi gezien als 'leiders van de rebellenclub'.

In tegenstelling tot Davids blijft Seedorf gewoon tot de Oranje-selectie horen. Toch is hij dan al gebrandmerkt ondanks een goede start met vijf goals in vijftien interlands. De middenvelder van Sampdoria mist de beslissende penalty in de kwartfinale tegen Frankrijk. Seedorf is dan pas twintig jaar oud, maar gaat de verantwoordelijkheid niet uit de weg als Hiddink hem aanwijst. 'Ik ben professional', zegt de penaltyschlemiel na afloop. 'Ik probeerde die bal er gewoon in te rossen.'

Tranen
Seedorf is na zijn misser tot tranen toe geroerd, maar aarzelt amper een jaar later geen moment als de bal in het WK-kwalificatieduel op bezoek bij Turkije op de stip gaat. Tegen alle afspraken in gaat de inmiddels naar Real Madrid verkaste middenvelder achter de bal staan. Hij schiet hoog over. Het resultaat: Oranje gaat met 1-0 onderuit en Seedorf is verworden tot zondebok van de natie, een stempel waar hij misschien wel nooit meer vanaf komt.

Voor het Nederlands elftal heeft de misser geen grote gevolgen. Het plaatst zich gewoon voor het WK 1998, waar het de halve finale haalt, en Seedorf staat mede door een fraaie treffer tegen België (0-3 zege) niet ter discussie bij Hiddink. Hij  – en bijvoorbeeld niet Dennis Bergkamp – draagt het rugnummer 10 op het toernooi in Frankrijk, maar juist op het moment dat Oranje schittert als nooit tevoren is de vedette van Real Madrid vooral reserve. Hij schikt zich mokkend in die rol.

Seedorf blijft de jaren erna een vast lid van de Oranje-selectie, maar komt ook op weg naar de halve finale het EK 2000 slechts tot één basisplaats en één invalbeurt tijdens het toernooi in Nederland en België. Het blijkt een voorbode voor de rest van zijn loopbaan als international. Onder zowel Louis van Gaal als diens opvolger Advocaat – na het missen van het WK 2002 – ontbreekt de middenvelder van Internazionale soms maanden achtereen in de selectie.

Richting het EK in Portugal rehabiliteert Advocaat de middenvelder van Milan, die in 2003 de derde Champions League van zijn loopbaan wint. Het toernooi in Portugal wordt uiteindelijk het enige waarop Seedorf een vaste basisspeler is, uitgerekend in een periode dat zijn spel als international onder een vergrootglas ligt. 'Seedorf is te veel met zichzelf bezig, wat de balans in het elftal verstoort', zegt Advocaat in 2003 als de middenvelder weer eens ontbreekt.

Seedorf wordt er in die jaren allerminst populairder op bij de vaste volgers van Oranje en de achterban. De Milan-vedette zou niet denken in het teambelang en krijgt het verwijt een voorkeursbehandeling te eisen. In november 2003 spreekt hij met Advocaat over zijn functioneren als international. Seedorf ambieert een centrale rol op het middenveld of meer vrijheid om vanaf de flanken naar binnen te trekken en eist uitleg van de bondscoach. Advocaat kan hem echter geen garanties geven.

Wellicht dat die voorgeschiedenis ertoe leidt dat Van Basten van Van Marwijk ervoor kiezen Seedorf grotendeels links te laten liggen na de doorbraak van spelers als Wesley Sneijder en Rafael van der Vaart. In de jaren dat hij bij Milan tot grote hoogten stijgt, schittert Seedorf door afwezigheid in Oranje. Het is de enige smet op de ronduit indrukwekkende loopbaan van de man die jarenlang de Nederlandse vaandeldrager in de Champions League was.

• Meer over

• Nederland
• Vriendschappelijk 2017
• Nederland - Italië (1-2)