Van de vier trainers in de halve finale van de Champions League komen er drie uit Duitsland. Dat maakt de kans groot dat Jürgen Klopp een landgenoot als opvolger krijgt als winnaar van het miljardenbal. De opmars van de Duitse coaches krijgt komend seizoen zijn weerslag op de Eredivisie. Maak kennis met de principes die Thomas Letsch en Roger Schmidt naar Nederland gaan brengen.
Wie benieuwd is naar de roots van succescoaches Julian Nagelsmann (RB Leipzig), Thomas Tuchel (Paris Saint-Germain), Hansi Flick (Bayern München) en Jürgen Klopp (Liverpool) heeft aan een middagje toeren in Duitsland genoeg. In minder dan drie uur rijd je van het geboortehuis van Flick in Heidelberg naar dat van Nagelsmann in Landsberg am Lech. In deze strook tussen Stuttgart en München kom je onderweg de plekken tegen waar de wortels van Tuchel en Klopp liggen. In datzelfde gebied dat deels in Baden-Württemberg en deels in Beieren valt, is bondscoach Joachim Löw opgegroeid. Clubs uit die regio als FC Augsburg, VfB Stuttgart, FSV Mainz 05. Ulm 1846 en 1899 Hoffenheim zien we opvallend vaak terug op het cv van de nieuwe lichting Duitse trainers die internationaal lof oogst.
Dat komt niet doordat in het zuiden van het Duitsland een tovermiddel in de grond zit dat wondertrainers oplevert. De verklaring zit hem in het feit dat deze regio midden jaren negentig twee radicale voetbaldenkers herbergt. Beiden pleiten tegen het klassieke Duitse 5-3-2-systeem met mandekking en een libero. In plaats daarvan geloven zij heilig in een 4-4-2 met zonedekking. Daarmee kan je tegenstanders met betere spelers verslaan door als team samen te werken, geloven zij. Ralf Rangnick heeft dat in de jaren tachtig afgekeken tijdens een oefenduel met het Dynamo Kiev van Valeri Lobanovski. Bij Ulm past hij die ideeën toe. Wolfgang Frank is op zijn beurt geïnspireerd geraakt door het AC Milan van Arrigo Sacchi. De video’s van trainingen waarbij de verdedigers van de Italiaanse topclub met touwen aan elkaar zitten, draait hij eindeloos vaak af. Zodat Frank dit zo goed mogelijk kan overbrengen op de spelers van Mainz.
Vanuit oervaderen Rangnick en Frank is een stamboom vol trainers ontstaan die allemaal dezelfde pressingstijl aanhangen. Frank was bijvoorbeeld bij Mainz de leermeester van Klopp, die daar coach van het eerste was toen zijn uiteindelijke opvolger Tuchel naar de opleiding werd gehaald. De huidige trainer van Paris Saint-Germain speelde als voetballer bij Ulm onder Rangnick. Zoals Nagelsmann de video-analist van Tuchel was bij Augsburg, alvorens bij Hoffenheim en Leipzig in de invloedsfeer van Rangnick te komen. Flick onderhield de afgelopen jaren nauw contact met Klopp, Tuchel en Nagelsmann. In zijn laatste periode bij de DFB was de huidige Bayern-oefenmeester namelijk bezig om de verdedigende principes die horen bij de Zuid-Duitse pressingstijl op papier te zetten.
Roger Schmidt en Thomas Letsch behoren tot diezelfde voetbalfamilie. Beiden noemen vlak na hun aanstelling Klopp als inspiratiebron. Beiden hebben bij Red Bull Salzburg gewerkt onder Rangnick. Hoewel Schmidt en Letsch hun elftallen vanuit een andere defensieve veldbezetting laten spelen, zijn de onderliggende principes in het verdedigen hetzelfde. Aan de hand van het oefenduel tussen PSV en Vitesse schetsen we de vier belangrijkste defensieve uitgangspunten die zij proberen te introduceren in de Eredivisie.
