Hoe versla je de ultieme kameleon? Op die vraag zal Ajax woensdagavond een passend antwoord moeten formuleren om de eerste Europese hoofdprijs in 22 jaar te veroveren. Een tactische analyse van de spaarzame pijnpunten in de uitmuntende organisatie van Manchester United.
Beangstigend
Het is aanlokkelijk om dit jaar van Manchester United te beschrijven als het jaar waarin José Mourinho zijn magie verloor. Het jaar waarin de Portugese praatjesmaker bijna tweehonderd miljoen euro investeerde in zijn selectie, maar lager eindigde dan zijn voorganger Louis van Gaal. Het jaar waarin Mourinho zo’n gebrek aan offensieve ideeën etaleerde, dat zijn miljoenenensemble minder scoorde dan Bournemouth. Het jaar waarin United beschikte over grote namen, maar op het veld nooit een team te zien was.
Dat is het verhaal waarin het logische laatste hoofdstuk al geschreven is. Stockholm als het moderne Waterloo. Ajax in de rol van underdog die de onverslaanbaar geachte veldheer ten val brengt. Zodat de hele wereld ziet: voetbalkeizer Mourinho heeft geen kleren aan.
Het verhaal dat veel minder vaak verteld wordt, is dat van een elftal dat in vier maanden tijd compleet veranderd is van voetbalidentiteit. Een elftal dat sinds deze aanpassingsperiode onverslaanbaar is gebleken in duels waarin het op volle kracht speelde. Een elftal dat tussen 23 oktober en 7 mei slechts in twee wedstrijden meer dan één tegendoelpunt geïncasseerd heeft. Een elftal dat gedurende deze opmars de twee beste teams in Engeland pootje gelicht heeft. Een elftal dat twee prijzen gepakt heeft en zicht heeft op een derde trofee.
Misschien is het werkelijke verhaal van het seizoen van Manchester United het verhaal van een team waarvan een gebrek aan rendement het enig overgebleven manco is. Slechts een derde van de grote mogelijkheden van United in de Premier League levert een doelpunt op. Alleen de cijfers van Southampton en Stoke City zijn nog treuriger. Een probleem dat misschien wel voor een groot deel te verklaren is door het overvolle schema. De confrontatie met Ajax is voor United het 64ste duel van het seizoen. Allemaal afgewerkt onder maximale weerstand en intensiteit, omdat de Premier League de meest genivelleerde topcompetitie van Europa is. Een gebrek aan scherpte en frisheid is dan nauwelijks te voorkomen. Of zoals Mourinho het zelf formuleert. ‘We worden gestraft omdat we zo goed presteren.’
Het verhaal van United is ook het verhaal van een team dat zo weinig tijd heeft gehad om te trainen, dat Mourinho sinds januari is overgestapt op een pure overlevingsstrategie. De principes waar Mourinho in de eerste zes maanden regelmatig over spreekt, worden naar de achtergrond geschoven. Om iedere drie dagen te presteren, blijft slechts één optie over: voortdurend aanpassen. Met gerichte wijzingen worden de grootste wapens van de tegenstander geneutraliseerd en resultaten behaald. Ingegeven door de beperkte belastbaarheid van de ploeg op het trainingsveld wordt noeste arbeid in het videohok de basis van succes. ‘Ik heb nog nooit zo hard gewerkt als dit jaar’, vertelt Mourinho tijdens een van zijn talloze persconferenties.
Voor Ajax is deze versie van het verhaal van het jaar van Mourinho bijzonder beangstigend. De 54-jarige manager heeft na het 1-1 gelijkspel tegen Swansea City op 30 april zijn vizier gericht op de Europa League-finale. ‘Ik hoop dat Crystal Palace voor de laatste speeldag veilig is, anders wordt het lastig voor onze Onder-23 om in dat duel een resultaat te behalen’, loopt Mourinho vooruit op de opstelling voor een duel dat drie weken later plaatsvindt. De ploeg die onverslaanbaar is gebleken door in zeer beperkte tijd doeltreffende aanpassingen te doen, creëert voor het eerst in maanden de ruimte om zich tactisch, fysiek en mentaal optimaal te prepareren voor een sleutelwedstrijd.
Als het Mourinho lukt om in twee dagen een strijdplan uit te stippelen waarmee Chelsea ontmanteld wordt, zal hij er dan niet in slagen om in een veelvoud van die tijd de zwakheden bij Ajax bloot te leggen?
Hoe dan ook zal Ajax tot de tanden toe bewapend moeten zijn om gaten te vinden in de listige organisatie van Manchester United. Een analyse van de formatie van Mourinho leert waar woensdag de kansen liggen voor Peter Bosz en consorten.