Onder Peter Bosz heeft de manier van voetballen bij Ajax een flinke revolutie ondergaan. In VI Rebound en reconstructie van de introductie van de speelwijze van Bosz, aan de hand van een presentatie die hij medio februari gaf bij een symposium van de World Football Academy en vakbond VVON.
Vierhonderd trainers luisteren ademloos toe als slotspreker Bosz tijdens het voetbalsymposium in Garderen het woord neemt. De Ajax-coach laat er dan ook geen gras over groeien. Na een bondige introductie van zijn visie – waarin aantrekkelijk voetbal gecombineerd moet worden met winnen – begint hij aan het thema verdedigen.
‘Ik word vaak naïef genoemd, maar dat is grote onzin’
Bosz is zich bewust van zijn reputatie als idealist. Daarom benadrukt hij direct dat hij veel defensiever denkt dan de meeste mensen veronderstellen. ‘Ik word vaak naïef genoemd, maar dat is grote onzin. Bij ieder team dat ik overneem, ben ik begonnen met het trainen van verdedigen. Dat is bij Ajax niet anders geweest.’
In het betoog van een uur dat volgt, zet Bosz deze woorden kracht bij. Tot in detail bespreekt hij de manier van druk zetten door zijn nieuwe elftal. De fouten die in het begin gemaakt zijn bij Ajax in verdedigend opzicht komen uitgebreid aan de orde. Evenals de oplossingen die hij daarvoor heeft gevonden in de loop van het seizoen.
‘Hoe halen we de counter eruit? Met die vraag zijn we continu bezig’, legt Bosz uit. ‘Misschien lijkt dat raar, want in goeden doen hebben wij zestig tot zeventig procent van de tijd de bal. Dat weten we dus van te voren. Waarom besteed ik er dan zoveel tijd aan? Omdat het cruciaal is om de tegenaanval er direct uit te halen. Toen ik het boek Herr Pep over Pep Guardiola las, snapte ik niet waarom hij drie hele dagen bezig was om de komende tegenstander te bekijken. Ik deed dat in tien minuten. Uit dat boek leerde ik dat hij dit deed om te ontdekken wie er vrijkwam bij balwinst van de tegenstander, zodat hij daar een oplossing voor kon verzinnen. Dat probeer ik nu ook meer te doen.’
Pressing
Voor Bosz bestaat verdedigen uit vier componenten, die hij zelf ‘grootheden’ noemt.
1. Hoog druk zetten
2. Compact staan
3. Doordekken
4. Vijfsecondenregel
Het introduceren van een andere manier van hoog druk zetten, ging bij Ajax niet zonder slag of stoot. Bosz wilde aanvankelijk voortbouwen op de vastigheden van zijn voorganger Frank de Boer, dus werd gespeeld met de punt naar voren op het middenveld. De nummer tien - Davy Klaassen - had de opdracht om samen met de spits door te jagen op de centrale verdedigers.
Bosz haalt een voorbeeld uit de thuiswedstrijd tegen Standard Luik aan om uit te leggen waarom hij hier vanaf gestapt is. Op het scherm achter de Ajax-trainer verschijnen beelden van Eyong Enoh, die uitzakt tussen de twee centrale verdedigers van Standard. Ondertussen schuiven de backs van de Belgische ploeg naar voren. Gevolg is dat Ajax plots druk geeft met een voorste lijn van drie die bestaat uit twee doordekkende middenvelders.
‘Dus waren mijn middenvelders ineens aanvallers en mijn aanvallers middenvelders’, concludeert Bosz. ‘Daar ben ik geen voorstander van, want ik wil dat mijn spelers in hun kracht komen te spelen. Daarom hebben we de manier van pressing aangepast. Eerst door alleen met Amin Younes naar binnen te drukken. Daarna door dit met alle drie de spitsen te doen. De variant met Younes en die met drie aanvallers wisselen we nu af, mede op basis van de tegenstander. FC Utrecht bouwt bijvoorbeeld altijd op met drie man, dan is het logisch om met drie aanvallers te pressen.’
In onderstaande video laat VI PRO met behulp van Piero zien hoe dat in de praktijk werkt.
Bosz benadrukt dat de huidige variant geen definitieve oplossing is. Hij beschrijft het kat-en-muis-spel waar hij steeds in verwikkeld is met tegenstanders. ‘Die verzinnen steeds nieuwe ideeën en daar moeten wij dan weer een antwoord op paraat hebben. Lukt dat niet, dan kost dat veel kracht. Mijn doel is juist dat mijn spelers steeds minder hoeven te lopen.’