ZATERDAG 10 JANUARI, DOHA
Op de sintelbaan slaapt een terreinknecht
Het valt nog steeds op geen enkele manier voor te stellen, een WK voetbal in Qatar. Maar het schijnt over zeven jaar toch echt te gaan gebeuren. Alle corruptieonderzoeken, de tegengas van FNV Bouw over de arbeidsomstandigheden en het zinderende klimaat ten spijt. Over dat laatste sprak Pep Guardiola zich vandaag in Doha uit. De succestrainer is met Bayern München neergestreken in het Grand Heritage Hotel en gaf daar een uitvoerige persconferentie. Ook het WK 2022 kwam ter sprake. ‘Ik heb hier gespeeld en kan jullie verzekeren dat het onmogelijk is hier in de zomer te voetballen’, verwees Guardiola naar de twee seizoenen die hij tien jaar geleden bij Al-Ahli onder contract stond. ‘Tenzij ze om elf uur ’s avonds gaan spelen.’
Ook Ajax-trainer Frank de Boer, net als Guardiola ervaringsdeskundige op het gebied van voetballen in Qatar, sprak zich uit tegen een WK in de heetste tijd van het jaar. Daarmee kreeg de slepende discussie over de periode waarin het toernooi moet worden afgewerkt weer verse voeding. Een paar dagen eerder zei één van de vicevoorzitters van het organisatiecomité, Nasser Al-Khater, nog in De Telegraaf dat het WK heus in de zomer gespeeld kan worden. Bij de FIFA herroepen ze hun mening ongeveer iedere week. Een beslissing is nog steeds niet genomen. Er valt, kortom, geen touw meer aan vast te knopen.
Los nog van de eerdergenoemde kritiekpunten is er weinig reden reikhalzend uit te kijken naar een WK in Qatar. ‘Dit is niet echt een voetbalomgeving’, zei Klaas-Jan Huntelaar eerder deze week in het spelershotel van Schalke in Doha met gevoel voor understatement. En laat Huntelaar nou net een goede antenne hebben voor voetbalcultuur.
Zaterdagavond wordt het gebrek aan voetbalbeleving in Qatar bevestigd tijdens het oefenduel tussen Ajax en Schalke. De ambiance is sfeerloos, zielloos zelfs. Enkele honderden toeschouwers bevolken het Qatar SC Stadium, het enige enthousiasme is afkomstig van de meerderheid aan Nederlandse expats en hun kinderen. Op de perstribune zijn de aanwijzingen van spelers en trainers letterlijk te horen. In een golfkarretje op de sintelbaan ligt een terreinknecht te slapen. Hij schrikt wakker als Arek Milik een voorzet van invaller Nick Viergever hard tegen het doelnet jaagt. In blessuretijd komt ook Anwar El Gahzi nog tot scoren. Enkele uren later en een 2-0 oefenzege rijker, verlaat Ajax het Golfstaatje, waar ondanks alles 2,5 miljard euro wordt gepompt in de bouw van WK-stadions. Terug naar Nederland voetballand.
VRIJDAG 9 JANUARI, DOHA
Oude bekenden in een nieuwe wereld
Het zijn de dagen van het weerzien in Doha. Van oude bekenden in de nieuwe wereld van Qatar. Eerder deze week had Klaas-Jan Huntelaar in hotel The Torch, waar zowel Ajax als Schalke 04 verblijven, wat oude bekenden van zijn laatste Nederlandse club opgezocht. Trainen doen ze in de Aspire Zone op nog geen honderd meter afstand van elkaar, morgen staan ze tegenover elkaar tijdens een oefenduel in het Suheim bin Hamad Stadium. Gisteravond bleek opnieuw dat Ajax nog altijd een speciale plek in het hart van Huntelaar inneemt. De Oranje-international sprak in de lobby van het spelershotel honderduit over de club waarvan hij als klein jongetje fan was. Huntelaar vertelde hoe hij had genoten van de A1-junioren in de UEFA Youth League tegen Barcelona, lepelde de halve opstelling van die jeugdploeg op en sprak de verwachting uit dat de hoofdmacht van Ajax ‘het echt nog wel een keer gaat flikken’ om de poulefase van de Champions League te overleven. Of hij ooit nog terugkeert in Amsterdam liet hij in het midden, dat dan weer wel.
Voor Edwin van der Sar was het vandaag een weerzien met het gras. De marketingdirecteur landde gisteravond in Doha, ontmoette daar in de persoon van David Beckham een oude ploegmaat van Manchester United en stond vanochtend op het trainingsveld van Ajax. Van der Sar draaide volop mee met de oefensessie van keeperstrainer Carlo L’Ami, Jasper Cillessen, Diederik Boer en Indy Groothuizen. Het komt er vanwege zijn volle agenda weinig van, maar in 2015 hoopt Van der Sar vaker zijn keepershandschoenen weer even te kunnen aantrekken. Het gras blijft lonken.
Enkele uren later arriveert Arjen Robben in Qatar. Ook Bayern München bivakkeert de komende dagen op het complex van de Aspire Academy en wellicht vindt Robben de tijd zijn collega-internationals bij Ajax en Schalke op te zoeken. Zoals Mido vanochtend handen kwam schudden tijdens de training van Ajax. Het bezoek van de voormalige spits, in Doha als analist van de internationale televisiezender beIN Sports, zorgde voor de qoute van de dag. 'Still in good shape', zei Ajax-trainer Frank de Boer knipogend toen hij de zwaarlijvige Mido begroette. Waarmee de dag van het weerzien in Doha met een lach begon.
DONDERDAG 8 JANUARI, DOHA
Het ene trainingskamp is het andere niet
Iedere ochtend komt Frank de Boer in Doha met een grijns op zijn gezicht het trainingsveld opgelopen. Vanuit het merkwaardig gevormde spelershotel The Torch is het een wandeling van slechts enkele minuten en dan staat de Ajax-trainer op een van de biljartlakens van de indrukwekkende Aspire Academy. Zo ziet hij het graag: ideale trainingsomstandigheden, geen gedoe met slopende vliegreizen van twaalf uur en spelersbussen in een overvolle metropool, nee, rust in de tent.
Hoe anders was dat twee jaar geleden in Rio de Janeiro. Op papier leek het niet verkeerd, overwinteren in Brazilië. Een fraai hotel aan zee, in het land waar voetbal in het collectieve DNA zit opgesloten, met een oefenwedstrijd tegen prachtclub Vasco da Gama als uitsmijter. De werkelijkheid was weerbarstiger. Het kostte ellenlange busritten om op het trainingscomplex van Flamengo te komen, voor het veld aldaar zou zelfs een kudde koeien de neus ophalen en regelmatig zeek het van de regen. ‘Lekker dan’, zei De Boer hoofdschuddend toen hij de trainingstoendra in Rio voor het eerst betrad. Hij maakte er uiteindelijk het beste van, door zijn spelers op het hart te drukken zo positief mogelijk met de omstandigheden om te gaan. En dat deden ze.
De keuze voor Rio, en een jaar eerder São Paulo, kwam voort uit het sponsorcontract met Aegon. In de deal met de nieuwe hoofdsponsor Ziggo zijn daarentegen geen bepalingen over trainingskampen opgenomen. En dus kan Ajax nu volledig op sportieve gronden locatiekeuzes maken. Het werd Qatar, het Golfstaatje waar De Boer tussen 2004 en 2006 voor Al-Rayyan en Al-Shamal speelde. Het land ook waar hij met zijn gezin met veel genoegen woonde, vertelde hij op de heenreis. Zie hem tien jaar later als trainer bezig in datzelfde Doha, kijk naar zijn lichaamstaal en je weet dat De Boer in zijn sas is.
Newcastle United zou hem liever gisteren dan vandaag aanstellen als opvolger van de vertrokken Alan Pardew, maar dat is uitgesloten. Zestien jaar geleden verliet De Boer samen met zijn broer Ronald halsoverkop het trainingskamp van Ajax in Kaapstad, toen na een felle strijd hun transfer naar Barcelona eindelijk was beklonken. Ik stond naast ze bij de Zuid-Afrikaanse hotelreceptie, op het moment dat de bevestiging daar uit de fax kwam rollen. We dronken een glas wijn, proostten op hun toekomst in Catalonië en daar gingen ze, op weg naar het vliegveld, een nieuw leven tegemoet. Eén ding is zeker: zo zal het in Qatar niet gaan.
WOENSDAG 7 JANUARI, DOHA
Een gekooide tijger in Doha
Traditiegetrouw is bij Ajax de woensdagtraining de zwaarste van het trainingskamp in de winterstop. Ook in Qatar ondervindt de 28-koppige selectie dat aan den lijve. Terwijl een trainingsveld verderop Klaas-Jan Huntelaar zijn trainingsweek met Schalke 04 rustig opstart, gaat bij zijn oude club Ajax de zweep erover.
Frank de Boer schotelt zijn spelers een gevarieerde oefensessie voor van bijna tweeënhalf uur, voordat ze een middag gaan ontspannen met een boottochtje langs de kust van Doha. Hoogtepunt is een fel partijspel van elf tegen elf, waaruit een basisploeg valt te destilleren. Jairo Riedewald speelt linksback, de voorhoede bestaat uit Anwar El Ghazi, Arek Milk en Lasse Schöne en verder geen bijzonderheden. Overigens wint de reserveploeg met 1-0, dankzij een goal van Queensy Menig.
Langs de zijlijn moet Viktor Fischer lijdzaam toekijken. Tijdens een eerdere oefening in hard en zuiver inspelen had hij nog vol enthousiasme meegedaan. De bal scheerde als een raket over het gras, De Boer liet luidkeels zijn goedkeuring blijken (‘Héérlijk, dit is het!’) en Fischer kraaide van plezier. Kort daarop stapte de Deense aanvaller van het veld, eerder dan gepland. En nu zit hij op een plastic stoeltje, met een zak ijs op zijn hamstrings en een handdoek in zijn bezwete nek, terwijl zijn ploeggenoten voortjakkeren onder de eeuwige Qatarese zon.
De voorgaande dagen had Fischer de trainingen afgesloten met een serie strafschoppen, eerst op Diederik Boer, daarna op Jasper Cillessen. Een enkele keer waagde hij zich aan een stiftje, het merendeel van de ballen jaagde hij snoeihard tegen de touwen. Dat zit er vandaag niet in. Zijn training eindigt in de gym, met wat individuele oefeningen. Toch weer even die eenzaamheid.
Het is al bijna een jaar geleden dat Fischer in het competitieduel met AZ een zware hamstringblessure opliep. In april volgde een operatie in Göteborg, daarna de lange route naar herstel. Het is logischerwijs een weg met mentale ups en downs, zeker voor Fischer, een jongen met een emotioneel karakter. Het einde komt eindelijk in zicht, maar het zal nog minimaal drie weken duren voordat hij wedstrijdfit is. Tot die tijd is Fischer een gekooide tijger, zoals we die kennen uit de dierentuin, ongeduldig heen en weer drentelend achter de tralies. Smachtend naar de dag waarop de deur naar de vrijheid wordt opengezet.
DINSDAG 6 JANUARI, DOHA
Snelle voeten op een strakke mat
Ronald de Boer noemt het zachte voetjes, Wim Jonk spreekt van snelle voeten. Ze bedoelen ongeveer hetzelfde: spelers met een gevoelvolle techniek die de bal aan een touwtje lijken te hebben, ook op hoge snelheid. De Boer doelde onlangs met zijn omschrijving op de eerste keer dat hij Lucas Andersen bij diens toenmalige club Aalborg BK zag voetballen. Jonk heeft het in dit verband over Abdelhak Nouri, deze week in VI. Tijdens het trainingskamp van Ajax in Qatar blijkt eens te meer wat er uit dergelijke voeten kan voortkomen. De grasmatten op het indrukwekkende Aspire Zone sportcomplex lenen zich prima voor technische hoogstandjes: lekker mals ondanks het gortdroge klimaat, strak geschoren, geen oneffenheid te bespeuren.
Vooral tijdens een oefening in slalommen in de kleine ruimtes wordt onderstreept wie technisch de hoogst begaafden zijn bij Ajax. Andersen glijdt sierlijk langs de poortjes, voor Nouri is dribbelen zijn tweede natuur en Ricardo Kishna flitst langs met de bal aan zijn voeten gelijmd. Maar de grootmeester in dit genre is Thulani Serero. Telkens als de kleine Zuid-Afrikaan aan zijn slalom begint, volgen vooral de jongeren in de selectie zijn bewegingen met speciale interesse. Sneller en nauwkeuriger doet niemand het bij Ajax. Serero heeft van jongs af aan geleerd zijn beperkte fysieke mogelijkheden te compenseren met andere kwaliteiten. Voor hem is het zaak weg te blijven uit persoonlijke duels: ballen veroveren doet hij op inzicht, tegenstanders afschudden doet hij op techniek. Zo ook tijdens het partijspel op de dinsdagochtendtraining in Qatar.
Eigenlijk had Serero nu met zijn nationale ploeg in voorbereiding moeten zijn op het toernooi om de Afrika Cup in Equatoriaal-Guinea. Maar bondscoach Shakes Mashaba accepteerde niet dat de middenvelder zich van de Zuid-Afrikaanse voetbalbond later mocht melden in het trainingskamp. Mashaba liet zijn tanden zien en verwijderde Serero uit de selectie. Waardoor hij zich nu in Qatar voorbereidt op de tweede seizoenshelft.
Daar zijn ze bij Ajax allesbehalve rouwig om.
MAANDAG 5 JANUARI, DOHA
Hightech training in Qatar
Tijdens de warming-up van de eerste Ajax-training in Qatar staat Frank de Boer met een afstandsbediening in zijn hand. Een druk op de knop leidt tot flikkerende lichtjes op de grond. Daar staan een soort aan elkaar verbonden plastic doelpaaltjes, met lampjes erin. De Boer werkt al langer met de zogeheten SmartGoals, maar nu heeft hij de beschikking over het nieuwste model. Op het hypermoderne sportcomplex Aspire Zone in Doha. Waar het hartritme van zijn spelers langs de zijlijn op het scherm van een laptop zichtbaar is. In een land waar sowieso alles nieuw en futuristisch is. Het is een passend decor voor de hightech trainingen van Ajax. ‘Bij Borussia Dortmund werken ze met een Footbonaut’, vertelt De Boer terwijl hij nog steeds met de afstandsbediening staat te pielen. ‘Dat is een voetbalmachine waarmee je passen en trappen kan oefenen. Hebben ze een paar miljoen euro voor betaald. Dat apparaat staat hier in Qatar ook gewoon op het complex. Alles kan hier.’
Daarmee vergeleken zijn de SmartGoals kinderspel. Maar het werkt, heeft De Boer gemerkt. Dat gaat als volgt: een speler krijgt een bal ingespeeld, omringd door meerdere setjes van die SmartGoals. Voordat de bal wordt aangenomen, moet de speler vanuit zijn ooghoeken gezien hebben welke paaltjes knipperen. Daarheen moet hij het spel verplaatsen. Een knipperend plastic paaltje in de rol van een vrijstaande medespeler, zeg maar. Het is een kwestie van veldbezetting inschatten, anticiperen, snel en zuiver handelen. ‘Vooral voor middenvelders is het nuttig’, weet De Boer. ‘Ze leren continu in de gaten te houden wat er om hen heen gebeurt. Zodat ze al weten waar de bal heen moet vóórdat ze in balbezit komen. Met die afstandsbediening kan ik het verrassingseffect vergroten. Zodat ze nooit weten waar de lichtjes precies gaan knipperen.’
De trainer geeft een voorbeeld. ‘Let bij Barcelona maar eens op Xavi. Voordat die een bal aanneemt, heeft hij al tien keer pijlsnel om zich heen gekeken. Zodat hij exact weet wat de vervolgactie moet zijn. Op die manier kom je tot snel combinatiespel.’
Dan is de warming-up afgelopen en voegt De Boer zich bij zijn selectie. De spelers van Ajax gaan dribbelen, tussen ijzeren hekjes door, zonder knipperlichten. Dat ziet er opeens heel erg ouderwets uit.