Zo vroeg in het seizoen staat Ajax er al uitstekend voor in de Eredivisie. Aan de hand van enkele statistieken bespreken we de dominantie van de Amsterdammers, die zondag razendsnel afrekenden met FC Utrecht.
Puntenmachine
Je kunt nog in zoveel nevenklassementen de dans leiden, uiteindelijk telt maar één kolom in de stand. Inderdaad, die met de puntenaantallen, de AEX van de Eredivisie-economie. In de eerste dertien speelrondes liep Ajax alleen averij op in de uitwedstrijden tegen Vitesse (2-2) en PSV (1-1), waardoor de Amsterdammers al 35 punten totaliseren. Houdt de formatie van Erik ten Hag dit ritme vol, dan finisht ze op afgerond 92 punten. Dat zou een nieuw eeuwrecord betekenen in de Eredivisie. In de ruim zestigjarige historie van de competitie is het maar één keer gebeurd dat een club de grens van negentig punten overschreed: het bijna onverslaanbare Ajax van 1971/72 veroverde omgerekend volgens het systeem van drie punten voor een zege 93 punten. In 1994/95 waren de hoofdstedelingen letterlijk onverslaanbaar in de competitie, maar bleven ze door zeven gelijke spelen steken op ‘slechts’ 88 punten.
Frappant is dat Ajax na dertien speelrondes een slechtere balans heeft dan de koplopers van de voorbije twee seizoenen, in beide gevallen PSV. Vorig jaar hadden de Eindhovenaren in dit stadium van de competitie nog geen steek laten vallen. Bij de eindafrekening moest PSV echter met de tweede plaats genoegen nemen, waar het een jaar eerder nog wel de uitmuntende seizoenstart had verzilverd met een landstitel.
| Seizoen | Punten koploper na 13 duels |
|---|---|
| 2010/11 | 31 (FC Twente) |
| 2011/12 | 34 (AZ) |
| 2012/13 | 33 (PSV) |
| 2013/14 | 24 (Vitesse) |
| 2014/15 | 31 (PSV) |
| 2015/16 | 32 (Ajax) |
| 2016/17 | 32 (Feyenoord) |
| 2017/18 | 36 (PSV) |
| 2018/19 | 39 (PSV) |
| 2019/20 | 35 (Ajax) |
Comfortabele voorsprong
AZ is de enige club die, met een achterstand van zes punten, nog enigszins in het spoor van Ajax blijft. De laatste club die er na dertien speelrondes beter voorstond was het PSV van 2017 met acht punten meer dan de toenmalige nummer twee Ajax. De Eindhovenaren kroonden zich tot kampioen, iets dat AZ in 2011/12 ondanks een florissante uitgangspositie niet presteerde. De Alkmaarders zagen een voorsprong van zes punten als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Pakken we de verschillen tussen alleen Ajax en PSV erbij, de clubs die deze eeuw alle landstitels op drie na verdeelden, dan zien we nog iets opvallends. Sinds 2000 was het verschil tussen de twee topclubs na dertien speelrondes alleen in het seizoen 2005/06 groter dan nu. Destijds keek het Ajax van Danny Blind in november tegen een kansloze achterstand van veertien punten aan op het PSV van Guus Hiddink.
| Seizoen | Verschil tussen nummer 1 en 2 na 13 duels |
|---|---|
| 2010/11 | 1 (FC Twente - PSV) |
| 2011/12 | 6 (AZ - PSV) |
| 2012/13 | 3 (PSV - FC Twente) |
| 2013/14 | 1 (Vitesse - AZ) |
| 2014/15 | 2 (PSV - Ajax) |
| 2015/16 | 3 (Ajax - Feyenoord) |
| 2016/17 | 2 (Feyenoord - Ajax) |
| 2017/18 | 8 (PSV - Ajax) |
| 2018/19 | 5 (PSV - Ajax) |
| 2019/20 | 6 (Ajax - AZ) |
De verschillen tussen PSV en Ajax na dertien speelrondes:
| PSV | Seizoen: | Ajax |
|---|---|---|
| +6 | 2000/01 | |
| 2001/02 | +6 | |
| 2002/03 | +3 | |
| 2003/04 | +4 | |
| +10 | 2004/05 | |
| +14 | 2005/06 | |
| +3 | 2006/07 | |
| +2 | 2007/08 | |
| 2008/09 | +4 | |
| +4 | 2009/10 | |
| +3 | 2010/11 | |
| +7 | 2011/12 | |
| +9 | 2012/13 | |
| 2013/14 | +3 | |
| +2 | 2014/15 | |
| 2015/16 | +4 | |
| 2016/17 | +4 | |
| +8 | 2017/18 | |
| +5 | 2018/19 | |
| 2019/20 | +11 |
Expected punten
Op basis van de kwaliteit van de kansen - de zogeheten expected goals - had Ajax ruim 43 goals mogen verwachten, terwijl ze volgens dit model konden rekenen op twaalf tegendoelpunten. Vertaald in punten komt dit neer op 35, conform de werkelijkheid dus. AZ is niet bepaald aan het overpresteren, want ook de Alkmaarders scoren eveneens 35 expected punten, zes meer dan in de realiteit.
De complete tabel:
