-
Harry Hamer
In de serie Legendarische Wedstrijden blikken we terug op beroemde duels die een plaats in het collectieve geheugen verdienen. Vanwege het vijftigjarig bestaan van FC Groningen kijken we met twee hoofdrolspelers achterom naar de meest hectische Europese ontmoeting van de club in de afgelopen halve eeuw. 'We waren een kwartiertje verwijderd van een enorme stunt.'
Het jaar 1983 is voor FC Groningen een van de meest memorabele uit de vijftigjarige historie. In januari speelt het de legendarische wedstrijd bij Ajax (5-5), vier maanden later plaatst de club zich onder trainer Theo Verlangen voor het eerst voor Europees voetbal en bij het debuut daarin zorgt de ploeg van de nieuwe coach Hans Berger direct voor sensatie door Atlético Madrid uit te schakelen. Daarna loten de Groningers een nog grotere naam: Internazionale. En ook de duels met de Italiaanse grootmacht worden heroïsch.
Dit verhaal is afkomstig uit de nieuwste VI. Bekijk hier wat er nog meer in de laatste editie staat!
Op de foto hierboven is Fandi Ahmad, de tropische verrassing uit Singapore, als invaller aan de bal in Bari. ‘Hij was geen jongen die zo’n vechtwedstrijd voor je ging winnen’, aldus Rob McDonald. Rechts Theo Keukens en aanvoerder Karel Hiddink.
In het uitduel met Atlético (2-1) schiet Rob McDonald zichzelf de geschiedenisboeken in als maker van de allereerste Europese goal van FC Groningen. De Engelse spits komt in 1980 van Hull City naar SC Cambuur en belandt via FC Wageningen en Willem II in ’82 bij De Trots van het Noorden. Hij wordt later ook trainer van Cambuur en De Graafschap, woont nog altijd in Nederland en werkt zelfstandig als headhunter om Nederlandse coaches in het buitenland onder te brengen. ‘Atlético had destijds nog niet zoveel impact als Inter’, vertelt McDonald. ‘Bij die Italianen liepen spelers die een jaar eerder wereldkampioen waren geworden: Giuseppe Bergomi, Fulvio Collovati en Alessandro Altobelli, die zelfs scoorde in de finale. En dan hadden ze ook nog Hansi Müller en Ludo Coeck als buitenlandse sterren, Walter Zenga in het doel, Giuseppe Baresi – de broer van Franco – en voorin Aldo Serena.’
Toch beginnen de Nerazzurri dramatisch aan het seizoen. Na vier Serie A-duels staan ze met één schamel puntje zelfs helemaal onderaan. Ten tijde van de eerste wedstrijd tegen FC Groningen is het elftal van trainer Luigi Radice geklommen naar de dertiende plaats (van de zestien), maar goed spelen doet het nog steeds niet. ‘Het Oosterpark zat bomvol, er kon geen muis meer bij’, vervolgt McDonald. ‘Dat intimideerde Inter. En hoewel wij van Atlético hadden gewonnen, waren ze toch verrast, zeker na de snelle 1-0 van Erwin Koeman. Ze waren ook arrogant, al doe ik onszelf daarmee tekort. Het klopte die avond gewoon.’
Behalve dan de penalty die Adri van Tiggelen een kwartier voor het einde mag nemen, na een ovetreding van Ludo Coeck op Jos Roossien. De vaste strafschopnemer Koeman is dan net gewisseld. ‘Die pingel was wel hard, maar slecht genomen’, erkent de verdediger. ‘Anders pakt de keeper ’m nooit.’ Zenga doet dat dus wel, maar is vlak voor tijd kansloos op een schuiver van invaller Fandi Ahmad, de tropische verrassing uit Singapore.
'Salvatore Bagni had het schuim op zijn mond staan. Doping? Durf ik niet te zeggen, het kan ook van kauwgom of zo zijn geweest'
Met die 2-0 vliegt Groningen twee weken later naar Bari, waar de return plaatsvindt omdat Inter vanwege een UEFA-straf niet in Milaan mag spelen. ‘Dat was al balen’, zegt McDonald, ‘want ik had graag een keer in San Siro gevoetbald.’ In de Zuid-Italiaanse havenstad, waar enkele jaren later een fonkelnieuw stadion wordt gebouwd voor het WK van 1990, belanden de noorderlingen in een ware heksenketel. ‘Nu kom je bij óns, dat straalde Inter uit. Spelers, staf en supporters. Het was dan wel bijna negenhonderd kilometer van Milaan, maar Inter is het Feyenoord van Italië en heeft fans in het hele land. Het zat dus gewoon vol met veertigduizend man en die maakten een gigantisch lawaai. Vooraf in de catacomben kwam Fandi naar me toe. Hij wees naar Salvatore Bagni en zei: “Rob, look at his mouth!” Bagni had het schuim op zijn mond staan. Doping? Durf ik niet te zeggen, het kan ook van kauwgom of zo zijn. Hij zal toch niet zo dom zijn geweest iets te slikken? That’s Italian, zei ik ook tegen Fandi. En op het veld vrat die Bagni álles op.’
Bovendien onthult trainer Berger vooraf in de kleedkamer dat hij een week eerder is benaderd door spelersmakelaar Apollonius Konijnenburg, die goede contacten heeft in Italië en namens Inter 250 duizend gulden zou hebben geboden om de return (ruim) te verliezen. ‘Bij mij ging dat het ene oor in en het andere uit’, aldus McDonald. ‘Ik denk dat Han, die ik een fantastische man vind, het vooral vertelde om ons te beschermen. Hij drukte ons op het hart geen onnodige kaarten te pakken. En dat we geen shirts mochten wisselen.’
Trainer Han Berger onthult vooraf in de kleedkamer dat hij een week eerder is benaderd door spelersmakelaar Apollonius Konijnenburg, die namens Inter 250 duizend gulden zou hebben geboden om de return ruim te verliezen
Het verhaal over de vermeende omkoping komt pas na afloop in de publiciteit en gaat uiteindelijk, na enkele UEFA-onderzoeken, de doofpot in. Groningen weert zich dan ook kranig in Bari, waar het halverwege nog 0-0 staat. ‘Harry Schellekens verrichte een paar fantastische reddingen, al gaven we niet echt veel weg’, weet McDonald. ‘De verdediging stond goed, maar de rest van ons zat niet in de wedstrijd.’ Bij Erwin Koeman heeft dat ook te maken met de klap die hij buiten het zicht van de camera’s, medespelers en arbitrage krijgt. De spelmaker moet groggy naar de kant, maar speelt wel verder. Van Tiggelen: ‘Ik stond tegen Altobelli en die was behoorlijk vervelend. Constant vallen en zo. Al was die Hugo Sánchez van Atlético nog erger. Zij wilden ten koste van alles winnen, ze konden het zich niet permitteren te worden uitgeschakeld door een onbekend cluppie uit Nederland.’
Na de rust gaat het plotseling mis. En flink ook. Binnen acht minuten scoort Inter drie keer. Het Groningse sprookje lijkt uit, maar komt kort daarop ineens weer tot leven. McDonald: ‘Na een vrije trap van Karel Hiddink nam ik de bal in het strafschopgebied mee met mijn buik en tikte ’m met links in het doel.’ Met die 3-1 stand zijn de Groningers door, waarop Berger voor het slotkwartier de jonge Henk de Haan als extra verdediger inbrengt voor linksbuiten Ron Jans. Eerder heeft de andere vleugelspits Bud Brocken al plaatsgemaakt voor Fandi. ‘Ik was het niet eens met die wissels’, stelt McDonald. ‘Bud en Ron speelden niet goed, maar Fandi was geen jongen die zo’n vechtwedstrijd voor je ging winnen. Ik uitte die kritiek ook in de pers en daar was Han pissig over. Maar ik deed dat niet om hem te kleineren, zei ik hem later ook, ik was gewoon zwaar teleurgesteld.’ Van Tiggelen: ‘Met een extra verdediger ga je automatisch teruglopen en haal je de problemen naar je toe.’
De Haan staat amper op het veld of Müller verrast hem bij een hoekschop en kopt de 4-1 in. Kort voor tijd knikt Serena bij een counter de allesbeslissende vijfde Inter-goal binnen. McDonald: ‘Hij kwam na afloop naar me toe rennen: “Change shirt?” Ik deed dat met een houding van: Hier, neem maar mee. Zo erg baalde ik van die dikke nederlaag. Terwijl Henk een sprint van honderd meter trok om met Altobelli te ruilen… Maar dat shirt van Serena heb ik nog steeds, ik heb het aan mijn zoon in Engeland beloofd.’
'Het klinkt misschien gek, maar ik heb er ook van genoten. Niet van de uitslag natuurlijk, wel van de sfeer. Zo zou het bij elke wedstrijd moeten zijn, heerlijk!'
Bijna 38 jaar later stellen beide oud-spelers dat Groningen het vooral aflegde op ervaring. Van Tiggelen: ‘Het was hectischer, gemener en geniepiger dan wij gewend waren. We beten wel van ons af, maar te openlijk. En dan kregen wíj de kaarten en zij niks.’ McDonald: ‘Zo fel als wij de eerste wedstrijd waren, zo waren zij dat in Bari. Bij Ajax, Feyenoord en PSV verloren wij ook weleens, maar werden we nooit weggespeeld. Bij Inter wel. Kwam door het publiek, dat sleepte hen erdoorheen. Zo’n entourage had bijna niemand van ons ooit meegemaakt. Ook na afloop, toen we in de bus op de grond moesten gaan liggen, uit angst dat we bekogeld zouden worden. Er gebeurde uiteindelijk niks, maar alles bij elkaar was het een goede leerschool. En het klinkt misschien gek, maar ik heb er ook van genoten. Niet van de uitslag natuurlijk, wel van de sfeer. Zo zou het bij elke wedstrijd moeten zijn. Heerlijk!’
‘Deze wedstrijd is de meest memorabele die ik heb gespeeld’, besluit McDonald, ‘samen met die 5-5 bij Ajax en de halve finale voor de beker tegen Fortuna Sittard, later dit seizoen. Dat is het enige duel waarna ik heb gehuild. Ik heb nooit een bekerfinale gespeeld en toen waren we er zó dichtbij, tegen een ploeg die veertiende stond… Dat deed zóveel pijn. Ik had drie, vier dagen nodig om het te verwerken. Al was het verlies tegen Inter ook echt zonde. We waren een kwartiertje verwijderd van een enorme stunt…’
