Bij de KNVB staan 209 zaakwaarnemers ingeschreven. Een nieuw nationaal record. Samen met de vakvereniging voor make-laars werkt de bond aan een keurmerk om bonafide makelaars te onderscheiden van mala-fide. Eén man gaat daar zeker niet aan meewerken: de markante solist Mino Raiola. De Nederlandse Napolitaan die zó lijkt weggelopen van de set van The Sopranos. Geboren in Italië, opgegroeid in Haarlem, woonachtig in Monaco. Van handige tolk uitgegroeid tot gevreesd makelaar. Kind aan huis bij AC Milan. Hofleverancier van voetballers aan Manchester United. Hij is miljonair, zijn klanten zijn miljonair. Aanvankelijk werd Carmine, beter bekend als Mino, nog met argwaan bekeken. Praatjesmaker, cowboy. Iemand die The Godfather als zijn favoriete film noemt en het bijbehorende vocabulaire aardig beheerst. Maffia, schijt, fuck, bloedschande, shit, incest, klootzak, eikel, stront. Allemaal termen die in zijn vlijmscherpe interviews tussen aan-halingstekens staan genoteerd.

Hoe dan ook: Mino Raiola, vaak wat slordig gekleed in spijkerbroek en oversized hemd, en dikwijls gekarakteriseerd als voormalig pizzabakker, brak met zijn kroonjuweel Paul Pogba wel een wereldrecord. Met de astronomische afkoopsom van 105 miljoen euro onderhandelde de Haarlemmer Gareth Bale uit de recordboeken. Pogba trakteert tegenwoordig oud-collega’s op Rolexen, Raiola zet gewapend met een arsenaal smartphones vanuit zijn belastingvrije uitvalsbasis de volgende transfers in de steigers. En schroomt daarbij niet om iedereen die aan zijn spelers komt, keihard af te serveren. Hij typeerde zichzelf ooit als een stofzuigerverkoper die bestuurders hun ballen eraf draait totdat ze ja zeggen. Emotioneel, opvliegend noemt hij zichzelf. Zijn soms onconventionele methodes zijn uitermate succesvol. Het Amerikaanse zakenblad Forbes positioneert het eenmans-destructiebedrijf van onze landgenoot als vijfde op de mondiale ranglijst van gefortuneerde voetbalmanagementbureaus. Een kwart eeuw na zijn entree op de markt wordt de horecazoon alom gerekend tot de invloedrijkste makelaars ter wereld.

Saus en salami

Hoe hij zo succesvol is geworden? ‘Gewoon, door keihard te werken.’ Al op het vwo valt hij op wanneer hij als achttienjarige zijn bolide keurig naast die van de docenten parkeert. In de avonduren fungeert hij als afwasser, kelner en schoonmaker (nee, hij bakte geen pizza’s) in het Italiaanse restaurant dat zijn ouders exploiteren aan een van de centrale Haarlemse singels. Raiola regelt ook de administratie en realiseert zich zodoende op een avond dat een slordig geklede man uitgerekend de duurste fles wijn bestelt. Raiola kijkt wat verbaasd naar het sjofele type, senior tikt hem op de vingers. De latere multimiljonair die in hawaïshorts bij contractonderhandelingen met Juventus zal aanschuiven, krijgt opdracht om nooit af te gaan op uiterlijk en de exclusieve Sassicaia gewoon te ontkurken. Hij noemt deze periode later ‘de gelukkigste tijd van mijn leven’ in een decor dat de sfeer ademde van The Godfather, zonder het criminele aspect dan. ‘Saus, salami, show.’

Wanneer een klant op een dag klaagt over onbetrouwbare Italianen die afspraken niet na-komen en te laat leveren, gaat Raiola voor honderd gulden mee naar Italië om het probleem op te lossen. Het werk als intermediair gaat hem goed af en in 1987 lanceert hij als rechten-student zijn eerste bedrijf genaamd Intermezzo. Het arbeidsethos van een horecaman, een goed stel hersens en een flinke portie lef blijken een gouden combinatie. Zoals veel makelaars rolt hij eind jaren tachtig, begin jaren negentig per toeval het voetbal in. Aan hem is geen begenadigd voetbaltalent verloren gegaan. Meer indruk maakt hij als kritisch lid van de businessclub van HFC Haarlem, waar hij uitlegt hoe de club bestuurd zou moeten worden. 

Na een bestuurscrisis vragen ze die bluffer die het altijd zo goed weet het zelf eens te proberen. Raiola is dan 23 jaar. Bij Haarlem is geen geld. Het nieuwe bestuurslid technische zaken scant de transferreglementen die dan nog totaal anders in elkaar zitten dan nu. Kort gezegd komt het erop neer dat de binnenlandse transfersommen worden bepaald door een rekenformule op basis van contractduur en salaris. Voor transfers naar het buitenland vragen clubs echter wat ze willen. Raiola ziet een gat in de markt wanneer een buitenlandse club Haarlem zou overnemen. Die zou dan een opleidingscentrum hebben, een filiaal van waaruit de beste talenten goedkoop kunnen doorstromen.

Mino Raiola benadert met dit idee Napoli, zijn favoriete vereniging waar dan nog Maradona speelt. Hoe het contact ontstaat? ‘Gewoon bellen. Ondernemen.’ Met een miljoen gulden sponsorgeld kan hij talenten aantrekken die dan kunnen rijpen in de fonkelnieuwe dependance genaamd Haarlem. De Italianen monsteren de kleine Nederlander. ‘Wie zou jij kopen?’ Raiola noemt een speler van Ajax: Dennis Bergkamp. Raiola krijgt groen licht en belt de zaakwaarnemer van Bergkamp, een zekere Rob Jansen. Een gebekte vakbondsman uit Den Haag die bij de VVCS furore maakt als contractbegeleider. Uiteindelijk ketst de deal af na een cocaïneschandaal bij Napoli, maar zijn entree op de spelersmarkt heeft hij gemaakt. ‘Hij kwam met mij in contact omdat hij tolkte voor Napoli’, herinnert Jansen zich. ‘In aanwezigheid van mensen van die club verscheen hij. Raiola beschikte over een zekere charme en bleek een harde werker. Een man met veel energie aan wie je zag dat hij de potentie had om verder te komen.’

De VVCS transformeert in die periode van een gerespecteerde organisatie die opkomt voor de zwakke rechtspositie van voetballers in een steeds commerciëler getinte groep en ziet wel wat in de jonge Haarlemmer die beweert de contacten en kwaliteiten te hebben om de begeleiding van de beste voetballers te verzorgen. Alle spelers zitten op dat moment nog bij de vakbond. Met de zeventalige Raiola is er plotseling iemand in huis die de Italiaanse markt kent en hand- en spandiensten kan verlenen als tolk. Iemand die kind aan huis is in Napoli, waar Raiola kennismaakt met alle mensen die wat voorstellen in het Italiaanse voetbal. Andersom nodigt hij zijn nieuwe netwerk uit in de Eredivisie, waar talenten zich begin jaren negentig ontwikkelen tot gewilde exportproducten. Na de succesvolle transfers van Ruud Gullit, Frank Rijkaard en Marco van Basten naar Milaan neemt de vraag naar Hollandse Nieuwe bepaald niet af. Om de transfers te begeleiden, heeft de VVCS een aparte afdeling opgericht: Sport-Promotion. Raiola ontpopt zich als regelneef. ‘Tolken, restaurant-boekingen, autorijden’, aldus Jansen.

Voetbalmakelaar is dan nog een relatief nieuw beroep. Apollonius Konijnenburg en Cor Coster zijn de kleurrijke pioniers van het gilde. Mannen die nog nauwelijks concurrentie ondervinden. Maar dat verandert door de opkomst van Sport-Promotion, dat dankzij de databank van de VVCS alle contracten en clausules kent. De overgang van Bryan Roy naar de Serie A, in 1992, wordt over het algemeen beschreven als de eerste transfer van Raiola. Aanvankelijk lijkt het Fiorentina te worden. Na de geboorte van zijn zoon overhandigt de voorzitter twee foto’s aan zijn vrouw: ‘Welke Bryan wil je?’ De net bevallen dame vindt dat Roy een leuker koppie heeft dan Laudrup. Raiola baalt als een stekker wanneer Louis van Gaal zijn veto uitspreekt, maar drie maanden later verkast Roy alsnog naar Italië. Foggia betaalt drie miljoen gulden en Raiola is prompt niet meer van zijn zijde te slaan. Kleedkamer, dug-out. Hij is er. Auto, huis, financiën. Hij regelt het. Raiola rijdt in zijn Lancia op en neer en helpt Roy onder meer met het schilderen van zijn huis. Volgens Jansen zijn de onderhandelingen echter niet door Raiola gedaan. ‘Met transfers had hij toen totaal niks te maken. Bij tijd en wijle was hij betrokken, maar dan in de regelende sfeer.’ Een lezing die Raiola overigens bestrijdt, hij laat weten dat juist hij alle voorbereidingen trof voor transfers, terwijl Jansen alleen invloog voor de formele afronding.

De VVCS zwijgt in die periode over zijn bestaan. Politiek ligt het gevoelig dat een vakbond spelers op de markt brengt in Italië. Toch dringt hij door tot de inner circle van topvoetballers. In 1993 gaat Dennis Bergkamp naar Internazionale, hij zegt in Nieuwe Revu: ‘We hebben nu een tolk, Mino Raiola, hij heeft een pizzeria in Haarlem. Nu is hij een tijdje in Milaan om ons wegwijs te maken. Rob Jansen van de VVCS heeft dat geregeld.’ 

Zonder slag of stoot gaat zijn opkomst niet. De sterren worden begeleid door een beperkt aantal mannen. Daar kom je niet zomaar tussen. Huidig meestermakelaar Jorge Mendes uit Portugal belandt zelfs in een vuistgevecht op een luchthaven met de agent van Luis Figo. Symptomatisch voor de beginnende strijd om territorium. Zo ver komt het bij Raiola niet, maar wel raakt hij verzeild in figuurlijke schermutselingen. Het valt medewerkers van de VVCS op dat hij als tolk moeilijk in toom te houden is, omdat hij vertalingen direct vergezelt van zijn meningen. Lang houdt de eigenzinnige Raiola het dan ook niet vol in een dienende rol bij de vakbond. Als twee gelijkpolige mag-neten stoten Jansen en Raiola elkaar af. Vandaag de dag zijn ze verbeten concurrenten, zeker nadat Raiola het kroonjuweel Mark van Bommel heeft overgenomen uit de winkel van zijn ex-collega. Na zijn vertrek stelt hij zich weinig chic op tegenover de man die hem toch ook introduceerde bij de spelers. Raiola noemt Jansen een leermeester die laat zien hoe het niet moet. ‘Ik heb Rob veel succes gewenst met zijn geld en ben gekapt’, stelt hij in zijn kenmerkende no-nonsense spreektaal. Tot ergernis van Raiola verkoopt de VVCS de afdeling Sport-Promotion aan zijn rivaal. Ongelofelijk volgens de Haarlemmer, ook aangezien de begeleidingstak was opgericht ‘met de contributie van spelers van Helmond Sport en Heracles’.

Jansen heeft zich er nooit zo over uitgelaten. Nu wil hij er wel kort over kwijt: ‘Op zeker moment kreeg ik grote bedenkingen bij zijn werkwijze en werkte zijn manier niet meer voor mij. We stonden dermate verschillend in het leven dat een verdere samenwerking niet mogelijk was.’

Bij de vakbond willen ze niets meer met hem te maken hebben, zo blijkt als hij namens Padova contact opneemt voor een speler van Cambuur. Niemand van de VVCS komt opdagen voor de contractbesprekingen. Logisch volgens voorzitter Theo van Seggelen: ‘Wij werken niet met illegale makelaars en tussenpersonen.’ Raiola gromt. De Napolitaan voelt zich zo in zijn eer aangetast dat hij eens even zal laten zien wie de grootste makelaar van Nederland is.

Luigi

De breuk is de opmaat naar een ongekende successtory. In Nederland krijgt hij een paar spelers onder zijn hoede, maar vooral dankzij een samenwerking met de Tsjechische oud-sterspeler Zdenek Nehoda (met wie hij Pavel Nedved voor miljoenen naar Lazio transfereert) komt hij echt op de kaart te staan. Althans, in het buitenland. In Nederland wordt hij nog steeds niet voor vol aangezien. Als Feyenoord een paar spelers misloopt, komt dat volgens Leo Beenhakker door ‘een of andere Luigi die zijn eigenbelang diende.’ Deze Luigi brengt dan inmiddels meer nachten door in hotels dan in zijn eigen slaapkamer. Op 26 februari 1997 haalt hij het makelaarsdiploma af op het bondsbureau. Logisch volgens hemzelf. ‘Dit is een roeping.’ Een astroloog die zijn ouders ooit lieten aanrukken, had al voorspeld wat hij later zou gaan doen: mensen helpen. ‘Mijn ouders hoopten op een beroep als dokter, maar dit komt aardig in de buurt.’

In bestuurskamers wordt daar anders over gedacht. Daar gaat het over die onaangepaste blaaskaak met zijn gepeperde facturen. Klein, charmant, rijk en keihard waar nodig. Maar ook is er bewondering voor de consequente wijze waarop hij voor spelers opkomt. Dat vandaag de dag de voorzitter van Napoli hem ‘a pain in the ass’ noemt en Alex Ferguson hem omschrijft als ‘een van de twee agenten die ik niet mag’, beschouwt Raiola alleen maar als complimenten. Met zijn straatvechtershouding is hij altijd de tegenhanger geweest van iemand als Mendes, die met zijn tandpastaglimlach en perfect gesneden maatpak de etiquettes van de viplounges hoog in het vaandel heeft staan. Authentiek is Raiola wel. Al ver voordat hij op de markt zo dominant is als nu, opent hij zonder scrupules de aanval op machthebbers. Bij Feyenoord komt hij er aanvankelijk niet eens in. Na een conflict over de ophoging van een spelerscontract doopt hij Jorien van den Herik tot ‘dictator van De Kuip’ en noemt hij hem ‘een van de meest onbetrouwbare mensen in het Europese voetbal.’

Typisch voor de ambitieuze braniemakelaar. Geen man van concessies. FC Oss of FC Barcelona, het maakt voor hem geen verschil. Nota bene FC Barcelona bombardeert hem eens kortstondig tot persona non grata als hij Zlatan probeert weg te transfereren. Opvallend, reageert Raiola koeltjes, voor de socio-club die in het Franco-tijdperk heeft gevochten voor de vrijheid van meningsuiting. Een recht dat Raiola ten volle benut als man van de splijtende quote. Of het nu gaat over zijn keeper die een conflict heeft met de voorzitter van AZ. ‘Wat Scheringa flikt is geen DSB-gedrag, maar NSB-gedrag.’ Of het nu gaat om Platini. ‘Loop naar de hel.’ Of het nu gaat om Guardiola. ‘Hij zou naar een psychiatrisch ziekenhuis moeten gaan.’ Of het nu gaat om Blatter. ‘Een dictator die meteen mag doorlopen naar de gevangenis.’ Ja, zelfs als het gaat om Cruijff. ‘Een demente bejaarde.’

De snoeiharde oneliners die over de toxische tong van Raiola rollen, bevatten zo’n hoog showelement dat zijn rake observaties over de voetbalindustrie vaak ondersneeuwen. Zo meldt hij al in 2009 dat de FIFA door een monopolie op het WK en een totaal gebrek aan transparantie opvalt door een veredelde maffiastructuur. Ook moeten we volgens de Miami-liefhebber het bureau Traffic uit Florida maar eens in de gaten houden, dat via het opkopen van transferrechten een machtige speler aan het worden is. Je kunt veel zeggen van Raiola. Maar het is een uitstekende analyse die zes jaar later zal worden onderschreven door de FBI, die dan eveneens spreekt van criminele structuren. Traffic blijkt een van de hoofdrolspelers in het dossier.

De archieven doornemende zijn ook andere voorspellingen achteraf uitgekomen: over problemen bij de KNVB (‘Want zonder enige uitleg is Bert van Oostveen aangesteld’), over de positie van Platini (‘Dient alleen zijn eigen belang’), over Financial Fair Play (‘Kansloos’) en over de toekomst van het makelaarsdiploma (‘Mogen ze afschaffen, want ook iedere analfabeet mag directeur worden van de UEFA’). Het is echter wel de toon die de muziek maakt. Zijn zinnige opvattingen over de voetbalbranche worden overstemd door de haast sociopatisch aandoende oneliners die hij continu toevoegt aan zijn steeds langere palmares met beschimpingen.

Porsche

Het straattaalimago van Raiola fungeert voor zijn doelgroep wel als een doeltreffend visitekaartje. Zijn keiharde attaques maken indruk op spelers, met zijn tactiek van de verschroeide aarde zal hij aan de onderhandelingstafel toch angst inboezemen. Een cowboystijl volgens zijn opposanten, maar herkenbaar voor straat-jongens als Zlatan. De twee ontmoeten elkaar voor het eerst nadat Raiola via zijn cliënt Maxwell heeft laten weten: ‘Tell Zlatan to go fuck himself.’ 

Even later treffen ze elkaar in een Amsterdams vijfsterrenhotel waar Zlatan zijn Porsche voor de deur parkeert en de omgeving monstert, op zoek naar een gladde zakenman in een zijden pak. Raiola’s begeleiding heet tailor made, maar dat geldt duidelijk niet voor zijn outfit. Tot zijn verbijstering blijkt het niet te gaan om een Armani-boy met gouden horloge, maar eerder om een extreem eetlustige pastakok die een Nike-shirt om zijn buik heeft gedrapeerd. Raiola maakt vooral indruk met de wijze waarop hij een enorme sushiboot aanvliegt, maar het klikt tussen de twee. Noodzakelijk voor Raiola, die al eens brak met cashcow Rivaldo omdat hij totaal niets met hem had. Zlatan adviseert hij om zijn sportbolide voortaan thuis te laten en eerst eens te gaan presteren. Samen groeien ze vervolgens uit tot net zo’n succesvolle tandem als Jorge Mendes en Cristiano Ronaldo. Zlatan wordt de katalysator van het Raiola-imperium. De makelaar begeleidt hem naar zeven nieuwe clubs, die samen meer dan 150 miljoen euro aan afkoopsommen voor hem neertellen. De Zweed wordt twaalf keer landskampioen, is een van de bestbetaalde spelers ter wereld en verzamelt een indrukwekkend wagenpark met in zijn collectie onder meer Ferrari, Lamborghini en Maserati.

Noord-Korea

Waarom is Raiola zo succesvol? Steeds vaker rijst de vraag. Het onderzoeksbureau CIES Football Observatory uit Zwitserland waagt in 2012 een poging deze te beantwoorden. Vanuit het commandocentrum in Neuchâtel worden de inkomsten van makelaars in Europa geschat op 400 miljoen euro per jaar. Boven op de apenrots staat voormalig videotheekeigenaar Mendes met als pronkstukken Ronaldo en Mourinho, op de zesde plaats zien we Raiola. Volgens de onderzoekers dankzij handige communicatieve vaardigheden. Hij heeft een goed netwerk en babbelt vlot in een stuk of zeven talen. Geen kwestie van intelligentie, maar gewoon van jongs af aan goed voorbereiden, zei hij ooit. ‘Te beginnen met Disneyfilms.’ 

Raiola omhelst en kust zich een weg naar de bestuurskamers, waar hij in staat is iedereen te doen geloven dat hij louter Ferrari’s verkoopt waarvan soms alleen nog even de lekke band hoeft te worden vervangen. Aan beeldende verkoopretoriek geen gebrek. Pogba is als een schilderij van Salvador Dalí, Zlatan zorgt ervoor dat Parijzenaars ook nog wat anders te bewonderen hebben dan de Mona Lisa. Snelle slogans die hij kennelijk ook waarmaakt door met zijn advocaten- en fiscalistenteam hoogwaardige dienstverlening te bieden, want je wordt natuurlijk niet zomaar hofleverancier van Manchester United (Zlatan, Pogba, Mkhitaryan, Romero). Je kunt nog wel één keer met geluk een speler verkopen, maar natuurlijk niet 25 jaar lang.

Een aantal warme contacten zijn de levens-bronnen van zijn imperium. De studie signaleert dat het handig is om een bevriende manager te hebben, zoals Martin Jol, maar bovenal om banden te onderhouden met de tycoons die de topclubs bestieren. Net als in een tweede onderzoek naar de markante beroepsgroep, op verzoek van de Europese Commissie, worden makelaars omschreven als de spinnen in het web. Duizendpoten die op het ene moment spelersbelangen behartigen en op het andere moment clubbelangen. Een cultuur die vooral ontstaat na het Bosman-arrest in de jaren negentig. Clubs zijn onvoldoende in staat hun eigen netwerken samen te stellen, maar willen wel altijd nieuwe aankopen. Raiola is een van de sleutelmannen die in dat gat in de markt zijn gesprongen. Zo wordt onder het kopje Dominante Agenten gesignaleerd dat ‘een groot deel van de selectie van AC Milan wordt begeleid door een paar machtige agenten, onder wie Raiola’. Nauwe banden zijn er met vicevoorzitter Galliani, die de komst van Mark van Bommel en Urby Emanuelson omschreef als ‘cadeaus van onze goede vriend Mino.’

AC Milan blijkt prima smeerolie om de transfermotor draaiende te houden. Zlatan wordt in 2010 gehuurd door Milan, in 2011 gekocht door Milan en in 2012 verkocht door Milan. Eenzelfde route bewandelt Balotelli, het enfant terrible dat volgens Raiola met de mentaliteit van Zlatan al vijf Gouden Ballen had kunnen winnen. In 2012 gekocht door Milan, in 2014 verkocht door Milan, in 2015 weer gehuurd door Milan. Zelfs na het total loss rijden van zijn Bentley kan Raiola niet boos worden op Balotelli. Waarom zou hij ook? Hij leverde al zeventig miljoen aan transfersommen op.

In feite is Raiola altijd intiem geweest met clubs die maar wat graag samenspannen met makelaarsconsortia die goede spelers in de aanbieding hebben. Al in de jaren negentig vraagt Udinese hem te helpen bij transfers. Met de verkoop van Amoroso aan Parma (45 miljoen) en Fiore aan Lazio (34 miljoen) breekt hij direct verkooprecords. En dat allemaal zonder echt verstand te hebben van voetbal. Geen probleem volgens Raiola. ‘Moet je kok zijn om een restaurant te openen?’ Minder succesvol is het samenwerkingsverband met De Graafschap. Technisch directeur Gerard Marsman arriveerde daar enkele maanden na de coup van Raiola. ‘We hadden een stuk of acht spelers uit de opleiding van Udinese. Dat ging moeizaam.’ Hoe de Raiola-constructie precies werkte, was Marsman niet duidelijk. ‘De erfenis toen ik kwam, was een kast vol lege papieren en documentatie van vlak na de oorlog. Ik kreeg de indruk dat Raiola graag de huismakelaar wilde worden. Dat was vooral in Mino’s belang, want we kregen ook spelers van Jong Ajax uit zijn koker. Het uitgangspunt van de constructie was niet zo raar en ik vond Raiola ook uitermate betrokken, alleen paste het niet bij de cultuur van De Graafschap. Hij moest zijn weg nog vinden.’ Marsman omschrijft hem als een ‘erg overtuigende onderhandelaar die uitstekend zorgt voor zijn spelers’.

 Tegenwoordig begeleidt hij geen spelers meer, maar bezit hij ze. De onderzoekers constateren dat de energieke Nederlander – die ook nog tijd vindt om een huwelijk te onderhouden en twee zonen te produceren – zijn macht alleen maar aan het uitbreiden is. Zo is hij betrokken bij het opkopen van spelerspaspoorten, wat bij een transfer vele malen lucratiever is dan een paar procent commissie over het salaris. ‘Diverse invloedrijke agenten als Mino Raiola, Juan Figer, Pini Zahavi en Jorge Mendes hebben een actieve rol in het investeren in transferrechten van spelers.’

Alsof ze de management mode spelen van een voetbalgame op de spelcomputer, schuiven deze mannen met hun poppetjes tussen clubs. Raiola opperde al eens dat hij AC Milan misschien maar gewoon eens moet kopen. Een van de spaarzame transferdagen dat hij niet de regie in handen heeft, is wanneer de haperende internetverbinding in een hotellobby hem een deal kost. Mino Raiola is woest. ‘Ze moeten het hotel afbreken en opnieuw opbouwen!’

Een prima tip van Raiola die zo denkt over wel meer bolwerken. Zelfs de FIFA wil hij eigenhandig omver werpen. Het enige goede aan deze bond vindt hij de videogame. In 2015 stelt Raiola zich kandidaat voor het presidentschap. ‘Blatter is Noord-Korea, ik ben Zuid-Korea.’ Hekelaars als Ferguson, die toch al stellen dat zijn macht veel te groot is geworden, vinden dat de Nederlandse Italiaan nu echt is doorgeslagen. Dat Raiola niet eens voldoet aan de eisen – om in aanmerking te komen moeten kandidaten de laatste vijf jaar een functie hebben bekleed in het voetbal – merkt hij later pas. Dat is ook Raiola, die vaak werkt op de bluf. Met altijd een pakkende leus paraat. Ook nu. Zei John F. Kennedy niet ooit dat de heetste plaatsen in de hel zijn gereserveerd voor degenen die zich in tijden van morele crisis afzijdig houden? Bij een ander zou je het megalomaan noemen, bij Raiola kijk je er niet eens vreemd meer van op. Volgens hemzelf komt zijn kruistocht tegen iconen en voetbalinstituten, die toch als een rode draad door zijn carrière loopt, voort uit een rechtvaardigheidsgevoel. ‘Wat heb ik er anders mee te winnen?’ Toen hem laatst werd gevraagd of hij soms een socialist was, noemde hij zichzelf een superkapitalist. ‘Ik wil niet dat iedereen arm is, maar rijk.’

Jungle

Over Raiola kun je een boek schrijven. Collega-makelaars definiëren hem als de leeuw van de jungle die hen verslindt als een transfer aanstaande is. ‘Het is eten of gegeten worden’, zegt zaakwaarnemer Hakim Slimani, die Gregory van der Wiel en Oussama Assaidi verloor aan Raiola. ‘Maar dat heeft niet eens zozeer met benaderingen van Mino Raiola te maken, meer met spelers die behoefte hadden om met hem in zee te gaan.’ Begeleiding door Raiola is tegenwoordig een statussymbool, net als de nieuwste smartphone of sportbolide. Per seizoen wijst hij naar eigen zeggen een stuk of tweehonderd spelers af, die vooral naar een nieuwe club gebracht willen worden. ‘Ik ben geen taxibedrijf.’ 

In al die jaren begint alleen de Franse makelaar van Blaise Matuidi (Paris Saint-Germain) een rechtszaak omdat een speler overliep naar Raiola. Er wordt geschikt. Als spelers vertrekken, moeten makelaars volgens de Nederlandse Italiaan vooral bij zichzelf te rade gaan. Slimani is dat met hem eens. ‘Ik heb leergeld betaald. Raiola is keihard. Het vertrek van Van der Wiel en Assaidi is voor mij een kantelpunt geweest, er moest een betere balans komen tussen persoonlijke aandacht en het zakelijke aspect. Je kunt wel voortdurend het handje van spelers vasthouden, maar het gaat om opties creëren voor transfers.’

Dat is inderdaad de stijl van Raiola, die zelf nooit onder stoelen of banken heeft gestoken dat hij geen telefonist is die belt om te vragen hoe spelers hebben geslapen. Aan voetballers die klagen dat er te weinig contact is heeft hij een broertje dood. Slimani: ‘Je moet gewoon leveren. Raiola is daarin samen met Jorge Mendes de beste van de wereld. Voor de Nederlandse agenten lijkt me dat goede reclame.’ Ook al komt hij af en toe behoorlijk onbehouwen uit de hoek. ‘Maar hij is wel authentiek. Je houdt van Mino of je houdt niet van Mino. Er is geen middenweg.’

Niet te ontkennen valt inderdaad dat hij uitblinkt in zijn vak. ‘Geld heeft me nooit wat gedaan’, zei Raiola eens. Achter de schermen wordt hij niettemin gekscherend Moni Raiola genoemd. Niet iedere makelaar haalt Forbes. Volgens het Amerikaanse zakenblad bestiert hij met bijeenverzamelde commissies van 35,6 miljoen dollar nu het vijfde voetbalmanagementbureau ter wereld.

Raiola is inmiddels allang verhuisd naar de Franse Rivièra, waar hij onvermoeibaar doorgaat met het sluiten van miljoenendeals in spijkerbroek. Op erkenning van zijn collega’s zit hij niet te wachten. Sinds een paar jaar worden in Dubai prijzen uitgereikt voor beste makelaar. Onzin volgens Raiola, die niet van plan is om zijn gezicht er te vertonen. Alleen spelers kunnen beoordelen of een manager goed of slecht is, vindt hij.

Hoeveel spelers hij begeleidt weet niemand precies. Volgens Forbes zijn het er 51. Zelf noemde hij eens het aantal tweehonderd. Maar of dat net als zijn opmerking dat hij ooit speelde in Oranje Onder-17 een grapje of dikdoenerij is, valt niet te controleren. De website van zijn bedrijf genaamd Sportman is al jaren onder constructie. Aan contracten met spelers doet hij niet. ‘Je sluit toch ook geen contract met je tandarts?’ 

Zijn uitvalsbasis staat ook niet bekend als het meest doorzichtige staatje van Europa. Raiola, nu 48 jaar, woont met zijn vrouw en twee kinderen in Monaco. Of woont... hij claimt driehonderd dagen per jaar van huis te zijn. Hij houdt kantoor aan de Boulevard des Moulins op vijfhonderd meter van het iconische casino. Symbolisch, want in feite is hij de croupier van de spelersmarkt. Iedereen zet in. Maar bij voorbaat staat tegenwoordig al vast wie de transferroulette gaat winnen: Mino Raiola.