Met het overlijden van Mino Raiola verliest het internationale voetbal een zeer markant figuur en een machtige zaakwaarnemer. Hoe de Nederlandse Italiaan dacht en handelde, merkten we van dichtbij toen we eind 2019 een aantal dagen bij Raiola te gast waren in Monaco.
Vanwege het overlijden van Mino Raiola bieden we dit PRO-artikel gratis aan.
Dat het in het hoofd van de superzaakwaarnemer altijd borrelt en bruist van soms bizarre ideeën, hij daarbij nooit denkt in beperkingen, maar altijd in kansen en mogelijkheden bleek toen Raiola ons Gare Monaco Monte-Carlo liet zien. Een station dat middenin in een berg was gebouwd. Vanuit een droom werd een fraai staaltje technisch vernuft werkelijkheid. ‘Ha, als je dit ziet, zou ik dan de FIFA niet kunnen hervormen’, zei hij triomfantelijk.
Bij het naar buiten lopen van het station toonde Raiola ons zijn telefoon. ‘Some men see things as they are, and ask why. I dream of things that never were, and ask: why not?’
Het is een citaat van Robert F. Kennedy dat naadloos aansluit bij de levensopvatting die de Nederlandse Italiaan tijdens ons bezoek meermaals debiteerde: In mijn leven is werkelijk alles mogelijk. Raiola had een oplossing voor de aardbevingsproblematiek in Groningen, hij wilde Noord- en Zuid Italië scheiden, hij wist hoe hij de kap van het regenwoud in het Amazonegebied tegen kon houden, maar ook hoe hij inderdaad de in zijn ogen zwaar corrupte FIFA zou hervormen. Dat laatste stond zeer hoog op het wensenlijstje van Raiola.
Het is die mentaliteit van Waarom niet? dat van hem één van de meest invloedrijke zaakwaarnemers in de geschiedenis van het voetbal heeft gemaakt. Mino Raiola sprak liefst zeven talen, hij studeerde rechten en hij stond in zeer nauw contact met iedereen die ertoe doet in de internationale voetbalwereld. Maar in zijn werkkamer vonden we nagenoeg niets dat met voetbal te maken had. Enkel de bal uit een Champions League-finale die Paul Pogba hem heeft geschonken. Aan de muur hing kunst van Andy Warhol en op de tafel in zijn kantoor liggen boeken als Thinking, Fast and Slow, The School of Life en Wij Zijn Ons Brein van neurobioloog Dick Swaab. Dat Raiola een zeer intelligente selfmade man was die met een team aan specialisten achter zich overal kansen en mogelijkheden zag, is een groot understatement.
De zaakwaarnemer moest daarom altijd hard lachen om degenen die hem die pizzabakker noemden. Geboren in Nocera Inferiore onder de rook van Napels, groeide Raiola wel op in het restaurant van zijn ouders in Haarlem, maar een pizzapunt bakte hij echter nooit. Verder deed hij er alles. Het was Raiola’s allerbeste leerschool. ‘Ristorante Napoli was de universiteit van mijn leven’, vertelde zaakwaarnemer ons. Keihard werken leerde hij van vader Mario, van zijn moeder leerde hij altijd ambitieus te zijn. Altijd een tien geven, nooit een negen. De belangrijkste les: altijd goed de toiletten schoonmaken. ‘Want als de toiletten schoon zijn, komen de mensen terug.’ Raiola is het later in zijn leven als zaakwaarnemer nooit vergeten. Voor zijn spelers ging hij desnoods dwars door het vuur, het was zijn belangrijkste en succesvolste reclamemiddel getuige de hoeveelheid topspelers in zijn stal.
Klein Hollywood in Haarlem, zo noemde Raiola het restaurant waar veel belangrijke mensen kwamen. Hij werd er jong volwassen door, hij regelde zaken, deed de belastingen en de administratie. Jong met geld en heel veel geld verdienen bezig.
Je zou het niet zeggen als je met hem op pad was. Als de zelfgekroonde Koning van Monaco liep hij weliswaar door het Prinsdom, maar dan wel in een wijde joggingbroek, zwart-witte sneakers en zijn dikke buik onder een zwarte Hoodie. Uiteraard met de kenmerkende donkere zonnebril op. De looks van een Godfather? Absoluut. Vond hij het imago dat hij zo van de set van een maffiafilm was weggelopen erg? Nee, zeker niet. Hij koketteerde zelfs met het beeld van de op miljoenen beluste zaakwaarnemer dat veel mensen van hem hadden. Het schuim der voetbalaarde volgens velen, zeker nadat bekend werd dat hij aan de deal van Pogba naar Manchester United zelfs liefst 49 miljoen euro had overgehouden. Het leverde hem bijnamen als Mino Rioola, Transfer Cowboy en Money Mino op. Hij deinsde voor niemand terug en zijn macht reikte tot in de allerhoogste echelons van het internationale topvoetbal. Raiola werd er om verguisd, maar tegelijk bejubeld door fans als hij weer een topspeler naar hun club had gebracht. We zagen het zelf bij de transfer van Matthijs de Ligt van Ajax naar Juventus.
Raiola was tijdens ons bezoek supergastvrij, hij opende zijn hart en zijn hoofd en deelde vrijelijk zijn gevoelens en gedachtes. Het strookte totaal niet met het beeld dat heel veel mensen toch van hem hebben.
‘Maar ik vind dat imago eigenlijk stiekem wel lekker’, lachte hij naar ons terwijl hij een rondleiding door Monaco gaf. Hij gaf aan er absoluut niet te wonen omdat het een belastingparadijs was, tegelijk joeg de fiscus op hem vanwege belastingontduiking. Toen we Raiola na een optreden bij de NOS zeiden dat als hij zo door zou gaan ze hem in Nederland nog leuk zouden gaan vinden, zei hij: ‘Ik hoop het niet.’
Raiola nam ons in shabby kleding in het toch zeer mondaine Monaco mee naar een Italiaans restaurant en bestelde voor ons wat hij dacht dat we lekker zouden vinden. Hetzelfde ritueel herhaalde zich bij de zeer goede Thai een dag later. Het was er erg druk, maar voor hem werd er met tafeltjes geschoven tot de plek juist was. Betalen was verboden, hij deed het ook niet, het werd op zijn rekening bij geschreven.
Raiola zag er bewust uit alsof geld en status hem niet totaal interesseerden, maar het keiharde tegendeel was in beide aspecten natuurlijk waar. Hij wilde van zijn spelers de beste betaalde voetballers ter wereld maken door van hen de beste spelers te maken die ze konden zijn. ‘Mijn objectief voor de spelers is geld verdienen. Geld volgt dromen, nooit gaat het andersom’, zei Raiola die over zijn imago van statussymbool onder voetballers zei: ‘De beste zijn is geil.’ En: ‘Als je niet trots bent dat ik je zaakwaarnemer ben, dan wil ik je niet eens hebben, want ik ben namelijk wél trots op iedere speler die ik heb.’
Raiola kreeg dankzij zijn imago en status ook heel veel goede voetballers in zijn stal en dat in verschillende decennia van zijn carrière. Daar was de superzaakwaarnemer nog het meest trots op. Begonnen als manusje van alles en tolk bij het kantoor van Rob Jansen groeide hij uit tot één van de allergrootste zaakwaarnemers in de geschiedenis van het voetbal. We waren erbij toen hij bezig was de deal van Erling Haaland van RB Salzburg naar Dortmund te sluiten. Wat in 1996 begon met Pavel Nedved ging via Zlatan Ibrahimovic en Paul Pogba naar Matthijs de Ligt, Haaland, Ryan Gravenberch en vele andere topspelers in het internationale voetbal. Ronselen deed hij naar eigen zeggen niet terwijl de verhalen dat hij spelers geld gaf om van zaakwaarnemer te wisselen er ook zijn. Bij PSV dook hij zo ineens op in de kleedkamer wat de speculaties natuurlijk alleen maar voedde. Hij wilde de beste spelers begeleiden, want die luisterden volgens hem ook het beste.
De FIFA deed dit in zijn ogen absoluut niet, zijn strijd tegen de wereldvoetbalbond en die van de FIFA tegen Raiola beheerste toch een deel van zijn leven als hij niet bezig was de beste deals voor zijn spelers uit het vuur te slepen. ‘De FIFA moet zich houden aan de regels van goed bestuur als ware zij een regering. Als je van deze FIFA zegt: Dit is onze voetbalregering, dan is dit er één van een bananenrepubliek. Het is niet open, niet democratisch en heeft geen normen en waarden. Ze roepen: Ja, onze vicepresident is opgepakt voor corruptie, maar dat maakt niet uit, we gaan vrolijk verder. En de regeringen staan het niet alleen toe, ze laten het zelfs toe dat een hoge concurrentie- en competitiemarkt waarin miljarden omgaan, wordt geregeerd door een corrupte monopolist. Dat is bij wet verboden. Net als kartelvorming. De FIFA wil terug naar het totalitaire communisme, ze respecteren de wetten niet die er zijn. Daarom moet er een tweede bond en een ander systeem naast mogen bestaan. Dat is mijn doel, ik wil gewoon helpen een betere voetbalwereld te creëren en dwing iedereen kritisch na te denken.’
In een omvangrijke enquête Van Voetbal International werd hij voor Johan Cruijff en Ronald Koeman zelfs gekozen tot meest invloedrijke Nederlander in het voetbal. ‘Cruijff is een icoon, ik niet’, zei Raiola echter tegen ons. ‘Hij heeft met zijn ideeën over voetbal zo ongelooflijk veel adepten over de hele wereld, dat die ideeën dus wel heel goed moeten zijn. Zijn invloed duurt al ruim vijftig jaar en gaat na zijn dood gewoon door. Dat is bijzonder. De eerste plaats in jullie verkiezing maakt me toch bescheiden trots, omdat het best lang heeft geduurd voordat het publiek en de mensen me begrepen. Dat ik nu word gezien als Nederlander en niet meer als die Italiaan, vind ik bijna net zo leuk.’
Maar hoe machtig en invloedrijk Raiola ook was, de door hem voorspelde grote hervormingen in het voetbal bleven vooralsnog uit. Hij richtte nog wel een vakbond voor spelersmakelaars op, maar hoe hij één en ander verder vorm wilde geven en wat zijn volgende stappen waren, bleef toch redelijk onduidelijk. Ook omdat het als journalist niet makkelijk was een band op te bouwen met Raiola. Vaak nam hij zijn telefoon gewoon niet op of reageerde hij laat of heel summier op appberichtjes. Om vervolgens uit het niets te bellen om te zeggen dat hij het schandalig vond hoe Roger Schmidt en PSV hadden gehandeld in de zaak Mohamed Ihattaren. Nadat de speler van Jong Ajax ook van hem van vervreemdde, bij Sampdoria vertrok en een tijdje onvindbaar leek, deed Raiola uit de doeken hoe één en ander in zijn ogen was gegaan. Kwaad op Ihattaren was hij niet en hij wenste de aanvaller alle succes bij zijn nieuwe zaakwaarnemer.
Af en toe hadden we het over een boek over zijn bijzondere leven, de speciale relaties met zijn spelers en zijn harde handel en wandel in het internationale voetbal. Altijd zei hij ‘Nee’ omdat hij nooit iets privé’s over ‘zijn jongens’ naar buiten wilde brengen. ‘Mijn vrouw zegt weleens: “Jij hebt twee officiële kinderen en een hele hoop niet-officiële”. Waarop ik zeg: Wie zijn die officiële dan?, haha.’
Het boek met hem komt er uiteraard niet, over één van de markantste en machtigste zaakwaarnemers die het voetbal ooit zag, zal echter nog genoeg worden gezegd en geschreven. Carmine (Mino) Raiola was al geruime tijd ernstig ziek. Hij werd 54 jaar…