Ooit beloofde hij zijn vader dat hij als voetballer op het veld van Old Trafford zou staan. Die droom kwam niet uit, alle andere wel. Via een omweg groeide Marc Klok uit tot een even grote ster als merk in Indonesië. Binnenkort wordt MK er zelfs international. Zweven doet hij niet. ‘Ik ken de andere kant en die houdt me met beide benen op de grond.’
Iedere keer als zijn iPhone oplicht, wordt Marc Klok geconfronteerd met zijn dromen en dat is nogal vaak, want de voetballende ondernemer van Persija Jakarta is een druk baasje. Klok heeft zijn ambities keurig gerangschikt en als achtergrond geprogrammeerd in zijn mobiele telefoon. ‘Dan vergeet ik tenminste nooit wat ik allemaal nog wil bereiken. Ik ben iemand die dat nodig heeft.’
FOCUS
‘Gemakzucht hoort niet thuis in mijn leven’
Rond Kerst vorig jaar merkte hij voor het eerst dat hij verslapte. De focus was weg. Tot zijn eigen stomme verbazing besefte Klok dat hij al zijn doelen had afgevinkt, er was even niks meer om over te dromen. ‘Ik zat aan tafel en dacht: Is dit het dan? Ik had meer bereikt dan ik ooit durfde op te schrijven. Maar tegelijk voelde ik dat het niet de goede kant op ging. Ik stelde mezelf de vraag wáárom ik dat alles had bereikt. Het antwoord wist ik wel, door gewoon hard te werken, gefocust te blijven. Zo ben ik altijd geweest. Gemakzucht hoort niet thuis in mijn leven, dus heb ik een stuk papier gepakt en ben weer gaan schrijven. Nieuwe dromen, nieuwe doelen, ambities. Ik heb ze nodig. Ze staan nu in mijn iPhone als background. Zo krijg ik iedere dag een groot aantal keer een reminder. Vind ik prettig.’
Zijn eerste droom had Marc Klok als speler van FC Utrecht: debuteren in de Eredivisie. Begonnen bij Zeeburgia uit Amsterdam, maakte hij als jonge speler de stap naar de opleiding op Zoudenbalch. Hij groeide er op met spelers als Yassin Ayoub, Mike van der Hoorn en Sean Klaiber. Klok was aanvoerder van iedere ploeg waarin hij speelde, tot in Jong Utrecht. ‘Ik zat tien jaar in de opleiding’, kijkt hij terug, ‘speelde al twee jaar bij de beloftes en dan kom je op het punt van doorbreken, of niet. Ik had op een of andere manier niet het gevoel dat ‘t erin zat. Dus ben ik op een dag naar Jan Wouters gestapt. “Trainer, heb ik toekomst hier? Zit ik tegen een debuut aan?” Wouters zei eerlijk dat hij dat niet kon beloven, de concurrentie was te groot. Toen besloot ik te vertrekken, ik had mannenvoetbal nodig voor mijn ontwikkeling. Ross County uit Schotland toonde interesse. Ik heb mijn spullen gepakt, iedereen gedag gezegd, ben op het vliegtuig gestapt en zou wel zien waar mijn avontuur ging eindigen.’
SCHOTLAND, BULGARIJE EN ENGELAND
‘Ik heb nooit The Bigger Picture uit het oog verloren’
Ross County was de eerste stap van een lange reis, die met vallen en opstaan zou eindigen in een sterrenstatus in Indonesië. Maar daarover straks meer. Eerst terug naar Schotland. Marc Klok is negentien jaar als hij debuteert in de Schotse Premier League. ‘Thuis tegen Celtic, dat speelde met jongens als Virgil van Dijk. Dat was wel waarvan ik had gedroomd, eindelijk het hoogste niveau. Al mijn voetbalvrienden hadden dat al eerder meegemaakt bij FC Utrecht en Ajax, ik moest ervoor naar Schotland, maar dat was geen probleem. Ik heb nooit The Bigger Picture uit het oog verloren. Ross County zou niet mijn eindstation worden, maar ik was liever daar dan in de Keuken Kampioen Divisie. Gevoelsmatig vond ik dat niets. Schotland was ook niet makkelijk, trouwens. Ik verdiende niet veel, was veel alleen, maar achteraf weet ik dat ik daar de basis heb gelegd voor de rest van mijn carrière. Mijn vrienden speelden bij grote clubs en voor hen werd alles geregeld. Ik moest mijn eigen eten maken, kleren wassen, m’n bed opmaken; als er iets was moest ik het zélf oplossen. Op die manier leer je wel je eigen beslissingen te nemen. Ross County was sportief dan geen succes, maar qua levenservaring wel.’
Hij nam opnieuw zélf de regie over zijn carrière. Klok: ‘Ik liet mijn contract ontbinden bij Ross County, omdat ik het niet naar mijn zin had. Dat klinkt nu heel stoer, maar ik heb er wel klamme handen van gehad. Een speler die niet veel aan voetballen komt, die geen naam heeft opgebouwd; vind dan maar een nieuwe club. Ik ben eerlijk: ik was naar Schotland gekomen om de stap te maken naar Engeland of een grote club in de SPL (Scottish Premier League), maar in plaats daarvan vond ik mezelf ineens terug in Bulgarije. Dat moet je dan eerst verwerken, even slikken en weer doorgaan, accepteren dat je voor een appel en een ei gaat spelen in een land waarvan je nooit droomde. Maar wist ik veel dat het een geweldige ervaring zou worden. Cherno More is een kleine club, met faciliteiten waar we in Nederland en Schotland onze neus voor ophalen. Wat ze daar wél hadden, was liefde voor voetbal, terwijl het leven ook niet tegenviel aan de Zwarte Zee. Ik heb er twee jaar lang alles gespeeld en kon er mijn contract verlengen. Maar ik was te jong, te hongerig en die kans uit Engeland kwam er.’
‘Je bent bijna uitsluitend met jezelf bezig, egoïstisch, want je hebt een doel voor ogen: slagen’
Het Beloofde Land. ‘Ik was gek op Engels voetbal’, zegt Klok, ‘fan van Manchester United en ik adoreerde David Beckham. Als jonge jongen ben ik met mijn vader naar Manchester gevlogen om een wedstrijd van United te zien. Tijdens een rondleiding door Old Trafford, zei ik tegen mijn pa: “Ooit sta ik hier als voetballer op het veld”. Ik ben tot tien kilometer gekomen, zo ver lag Oldham van Manchester af. Oldham Athletic is geen grote club, maar heeft wel historie, welke club in Engeland niet, zou je bijna denken. In het begin speelde ik veel, daarna leer je dat je als voetballer in het buitenland afhankelijk bent van factoren waarop je geen invloed hebt. Het is politiek, nieuwe trainers doen je kansen keren. Ik spreek wel eens mensen die denken dat iedere voetballer in het buitenland een droomleven leidt, maar zo voelt dat toch niet op een regenachtige dag in Oldham. Het kan een eenzaam bestaan zijn, waarbij je moet knokken voor een goed salaris om van rond te komen, ver weg van je vrienden en familie. Maar ja, mijn vader zei altijd al dat topsport eenzaam is. Dat komt doordat niet veel mensen op jouw frequentie zitten, je bent bijna uitsluitend met jezelf bezig, egoïstisch, want je hebt een doel voor ogen: slagen. En dan ben je ook nog afhankelijk van een beetje geluk.’
INDONESIË
“Wil je in de marge blijven rommelen, of word je een superster in Azië?”
Zijn fortuin school in een telefoontje van zaakwaarnemer Frank van Eijs, een Limburger die ooit ook hard voor zijn eigen voetbalcarrière had moeten werken. Klok: ‘Ik zat intussen bij Dundee United en kreeg niet de indruk dat de mensen heel blij waren. Niemand zei eigenlijk wat tegen me, maar ik had er wel net getekend. Toen belde Frank. Hij kwam met een club uit Indonesië. “Je moet snel beslissen”, zei hij meteen. Ik vertelde dat de inkt op mijn contract nog niet eens droog was. “Maar wat wil jij nou als voetballer?”, vroeg hij me toen. “In de marge blijven rommelen en in Schotland en Engeland ieder half jaar van club veranderen, of word je een superster in Azië?” Ik wist niet eens dat ze daar voetbalden, maar ben research gaan doen. Ik zag dat er al wat Nederlanders actief waren en de trainer bij de club die me wilde hebben, PSM Makassar, Robert Alberts, was ook een landgenoot. Ik werd steeds enthousiaster, maar een probleempje: ik moest wel transfervrij zijn. Toen heb ik een spelletje gespeeld. Ik ben naar de manager gestapt en heb verteld dat ik wilde stoppen. Ik miste mijn familie, had heimwee. Zogenaamd. Mijn contract was nog niet ontbonden, of ik zat al in Amsterdam om een tasje met spullen te pakken. Toen is het mooie leven begonnen.’
Met slechts een One Way Ticket en een papiertje waarop hij zijn ambities had genoteerd, vloog Marc Klok richting Makassar, een nieuwe carrière tegemoet. ‘Vanaf het moment dat ik uit het vliegtuig stapte, had ik een klik met het land en de mensen. Peaceful, zó voelde ik me. Ik werd onthaald als een grote speler, een ster en zo behandelden ze me ook. Ik kreeg een privéchauffeur, bodyguards en een villa aan het strand met zeven kamers. Eerst denk je dat je in de maling wordt genomen. In Oldham woonde ik op een zolderkamertje en nu ging ik ineens door het leven als een grote voetballer. Dan moet je maar één ding doen: zorgen dat het zo blijft en dat kan alleen door hard te werken. Ik speelde alles, kon mijn stempel drukken en dat zorgde dat mijn populariteit alleen maar groeide. Ik kan het moeilijk uitleggen, want zo lijkt het alsof je niets hoeft te doen om groot te worden in Indonesië, maar ik heb zat jongens voorbij zien komen die binnen no-time weer thuis waren. Het ligt aan jezelf. Wil je investeren in het land waar je speelt? Indonesiërs zijn super aardige mensen en zelf ben ik ook behoorlijk easy going. Dan kan je je misschien eerder een slechte wedstrijd permitteren dan wanneer je als een arrogante klootzak door het leven gaat. Dan denken de mensen daar ook: ga jij maar lekker snel terug naar huis. Ik ben ook meteen de taal gaan leren met een privécoach. Samen koffie drinken, onder de mensen, gewoon doen. Nu spreek ik het vloeiend. Dat helpt mee bij de acceptatie. Als speler in het buitenland moet je krediet opbouwen.’
‘Ik heb er voor moeten bikkelen, teleurstellingen overwinnen, ik heb niks gratis gekregen’
Hij vertelt hoe Indonesië zijn leven veranderde, hoe opeens alles als een puzzel in elkaar viel. Alsof het geluk met hem was meegevlogen. ‘Het zorgde ervoor dat ik nog meer ging nadenken’, zegt Klok. ‘Het voelde als geluk, maar het is niet zo dat dit alles mij is komen aanwaaien. Ik heb er voor moeten bikkelen, teleurstellingen overwinnen, ik heb niks gratis gekregen. En tegelijk leek het alsof dat fortuin me niet meer in de steek liet.’
Hij geeft een voorbeeld. ‘Toen ik hier net was, belde mijn moeder, overstuur. Haar vriend had zelfmoord gepleegd, twee dagen daarvoor had ik nog afscheid van ze genomen. Dan is de afstand naar huis verschrikkelijk, want je kunt niks doen. Ze is daarna snel naar Indonesië gevlogen om me te kunnen zien spelen. Tijdens die wedstrijd scoorde ik meteen twee keer. Alle mensen op de banken en ik rende naar de tribune waar mijn moeder zat. Het voelde of het zo móest zijn. Ze kon met eigen ogen zien hoe de mensen mij waardeerden en ze wist: het is goed. Mijn vader is ook geweest, trots, natuurlijk. In plaats van Old Trafford, speelde ik de bekerfinale voor 78 duizend mensen in Jakarta. Voelt toch een beetje hetzelfde, al denk ik dat die keer dat mijn vader en ik samen op de middenstip stonden van Old Trafford, het vuur in me heeft aangewakkerd. De foto van ons heb ik op mijn been laten tatoeëren. Als herinnering voor altijd aan dat moment.’
AVONTUUR
‘In Papoea Nieuw-Guinea liepen ze nog met peniskokers’
In vier jaar tijd, leerde hij Indonesië kennen, een avontuur dat hem op bijzondere plaatsen bracht. ‘Makassar ligt op Sulawesi en is nog niet zo ontdekt door toeristen, maar het is paradijselijk. Samen met Wiljan Pluijm stapten we geregeld op de jetski om naar een onbewoond eilandje voor de kust te varen en daarna te lunchen aan het strand. Dan ben je bevoorrecht. Tegelijkertijd vlogen we met de club door heel het land. Ik ben nog nooit zo veel vliegtuigen in- en uitgestapt, ik heb er in een paar gezeten waarbij ik nog klamme handjes krijg als ik er aan denk. Maar ze brachten ons overal, tot in Papoea Nieuw-Guinea aan toe. Bleken ze ook een club te hebben. Dan ga je bijna letterlijk honderd jaar terug in de tijd, want veel mensen lopen er nog met peniskokers en met katapulten. Tegen de heuvels van de jungle lag een klein stadionnetje. Het uitzicht was adembenemend, het veld een ramp. Hoog gras, met allemaal stenen erop. Je zou er als Nederlander over gaan klagen, maar wat heeft het voor zin? De kunst is dan een goede wedstrijd te spelen.’
Dat deed hij, meer dan één keer en het leverde hem een toptransfer op. Klok: ‘Na drie jaar kon ik naar de grootste club van het land, Persija Jakarta. Van het paradijs Makassar zit ik nu soms drie uur in de auto om bij de training te komen, maar dat heb ik er graag voor over. Jakarta is een wereldstad, Persija een topclub. Toen we met PSM de bekerfinale tegen ze speelde, zat het stadion bomvol. Voetbal leeft in dit land, want waar je ook komt, het is altijd druk. De supporters zorgen voor een ongelooflijke sfeer op de tribunes en geven je het gevoel dat je in een grote competitie speelt. Daar hoort dan ook de status bij van superster. In het begin was dat wennen, maar dat mag niet te lang duren. Je zou er je hoofd door kunnen verliezen, dat heb ik zien gebeuren bij jongens. Dat je echt gaat denken dat je een ster bent. Mijn voordeel is dan toch de aanloop die ik heb gehad. Ross County, Dundee, Oldham, Bulgarije. Ik ken de andere kant en die houdt me met beide benen op de grond.’
MERK
‘Wat Beckham deed, doe ik nu’
Niettemin blijft zijn ster maar stijgen. Marc Klok is in Indonesië meer dan een voetballer bij de grootste club in het land. Hij is er een merk geworden, MK en niet toevallig. ‘Ik ben altijd een ondernemend type geweest’, vertelt Klok, ‘dus toen ik hier kwam, had ik voor mezelf een idee hoe ik het merk Marc Klok in de markt wilde zetten. Dat was eerst door goed te spelen en normaal te doen en daarna door veel van mezelf te laten zien op social media. Al snel kreeg ik een contract bij Adidas, intussen ben ik het uithangbord van Specs, het grootste sportmerk van Indonesië. Met hen ontwikkel ik mijn eigen voetbalschoenenlijn en shirts. Ik moet zeggen, dat loopt heel goed. De consequentie is dat ik mezelf overal tegenkom, op billboards of op posters in warenhuizen. Sta je letterlijk jezelf aan te gapen. Natuurlijk is dat bijzonder. David Beckham was mijn idool, de eerste speler die al bezig was met mode en zaken buiten het voetbal. Wat hij deed toen ik jong was, doe ik nu in Indonesië. Voor mij maakt juist dat het zo speciaal.’
Intussen onderneemt hij bijna even succesvol als dat hij voetbalt. Marc Klok investeerde in vastgoed, richtte samen met Fabian Sporkslede Amplify Sports Equipment op. ‘Daarmee brengen we producten op de markt die topsporters helpen bij trainingen en herstel. We werken nu samen met Ajax, dus dat loopt hartstikke goed. Ondernemen is echt een hobby van me, ik heb sport & economie gestudeerd, die kennis breng ik nu in de praktijk. Verder heb ik in Makassar een koffietent geopend, maar dat was meer een hobby, omdat ik van lekkere koffie hou en zoiets er nog niet was. Het zorgt er ook voor dat je bezig blijft. Ik heb geïnvesteerd in panden in Amsterdam en Indonesië, dat doe ik samen met mijn vrouw. Zij overtuigde me dat je beter kunt investeren dan geld op de bank zetten. Ik moet ook aan later denken, hè. Ik bouw als voetballer geen pensioen op, dat moet ik zelf bij elkaar zien te verdienen en dit is een goede manier. Misschien komt het wel doordat ik ook genoeg jongens ken bij wie alles vanzelf ging, die snel mooie contracten konden tekenen, het geld lieten rollen en er nu achter komen dat het ook een keer op kan zijn. Ik probeer een mooie toekomst na het voetbal veilig te stellen, maar voorlopig speel ik nog wel even door.’
NATURALISATIE
‘Ben ik straks toch international met een eindronde op mijn naam’
Terug naar het voetbal. Marc Klok is zó thuis in Indonesië dat hij zich heeft laten naturaliseren. Nog twee maanden, dan mag hij zijn Indonesische paspoort ophalen en is hij speelgerechtigd voor Garuda, de nationale ploeg. Klok: ‘Een van de nieuwe doelen die ik mezelf heb gesteld, is dat ik een keer een groot toernooi wil spelen. Ik weet ook wel dat dit niet zal gaan gebeuren in het Nederlands elftal, maar met Indonesië kan het wel. Het is een reden dat ik me laat naturaliseren, de andere is dat ik me in dit land gewoon thuis voel. Sterker, ik heb dat hier meer dan in Nederland. Amsterdam is voor mij de basis, daar zitten mijn vrienden en familie, daar kan ik redelijk anoniem over straat, al begint het me op te vallen dat ik ook in Nederland steeds vaker word herkend. Vind ik toch leuk, al doet dat niks af aan mijn gevoel. Zodra ik terug vlieg naar Indonesië, vlieg ik naar huis.’
Dat hij international wordt, staat al vast. ‘Het is een kwestie van wachten op de papieren’, weet Klok, ‘maar toch ben ik alvast met het nationale elftal mee op trainingskamp geweest. Ze dachten: We gaan hem straks toch oproepen, dan kan hij mooi alvast een beetje acclimatiseren. Als Nederlander trainde ik dus al mee, dat is op zich best opvallend. Ik kijk er naar uit voor Indonesië te spelen. In mijn hoofd zit Qatar 2022, al wordt het nog een toer ons voor dat toernooi te kwalificeren. Anders hebben we ook nog de Suzuki Cup, zeg maar het EK van Zuidoost-Azië. Voor mij is dat ook een mooi doel. Dan ben ik straks toch international met een eindronde achter mijn naam.’
TOEKOMST
‘Laat mij dan een voorbeeld zijn voor jonge voetballers’
Dan kan er weer een droom worden afgevinkt in het leven van Marc Klok, de zoveelste. Het lijstje in zijn mobiele telefoon wordt alweer kleiner. ‘Maar dan verzin ik wel weer iets nieuws’, besluit hij. ‘Zo lang ik leef, heb ik doelen nodig, ambities, dromen die ik wil verwezenlijken. Ik heb wel een idee hoe de toekomst er na het voetballen uitziet. Ik hoef niet per se terug naar Nederland, al zal ik er altijd blijven komen. Met Amplify willen we ook groter worden, misschien nog meer diensten toevoegen aan het pakket, zoals de begeleiding van topsporters. Er zijn er altijd meer die de top niet halen dan wel, maar ik ben het levende voorbeeld dat je door hard te werken en door in jezelf te geloven ook een mooie carrière kunt hebben. Mijn ervaring wil ik op termijn graag delen. Laat mij op dat vlak dan maar een voorbeeld zijn voor jonge voetballers.’
