Dankzij zijn geloof overwon Christian Atsu vele stormen

Langer dan 1 meter 65 was hij niet, vet zat er ook nauwelijks op zijn botten, maar bij Vitesse (seizoen 2013/14) en later ook in de Premier League met Newcastle United was hij in staat tegenstanders bijna letterlijk omver te blazen. VI's Stef de Bont zocht hem tien jaar geleden op in Arnhem en voerde een indrukwekkend gesprek met de lichtvoetige dribbelaar die al heel wat stormen had moeten overwinnen. Dankzij God, zo vertelde hij, was hij steeds overeind gebleven.

Hierbij bieden we iedereen de mogelijkheid dat verhaal van toen gratis te lezen. Het bijzondere verhaal van de bijzondere mens/voetballer Christian Atsu. 'Alles gebeurt met een reden.'

Zijn tweet na zijn laatste wedstrijd, op 5 februari tegen Kasimpasa. Atsu maakte in dit duel als invaller de winnende goal. Een dag later raakte hij vermist. 

Hangen op Papendal. Drie zwarte stoelen, een watercooler en een paar onaangeraakte magazines. Het is voldoende om de selectie van Vitesse naar de lobby van het hypermoderne sportcomplex te lokken. Bijna traditioneel dromt een groot deel van de selectie hier na de ochtendtraining samen. Allen bewapend met een mobiele telefoon.

Zo ook vandaag. De eerste stoel is gereserveerd door de immer vrolijke Lucas Piazon. Hij drukt zijn telefoon onder de neus van buurman Renato Ibarra. Het is blijkbaar vermakelijk want de Ecuadoriaan schiet op zijn beurt in de lach. Even verderop staat het groepje Georgiërs met Guram Kashia, Valeri Qazaishvili en Giorgi Chanturia. Allen bewapend met een mobiele telefoon. De Facebook-pagina’s en YouTube-filmpjes schieten over de schermpjes. Klaverjassen doet de huidige generatie enkel nog op de smartphone.

Ook in de handpalm van Christian Atsu rust een mobieltje. De Chelsea-huurling heeft een rustig hoekje opgezocht. De Ghanees mag op het veld dan dominant zijn en een belangrijke rol spelen in het huidige succes van Vitesse, buiten de lijnen is hij erg op zichzelf. Het kleine mannetje met guitige blik en hoge stem, zoekt bewust de luwte op. Hij schuift met zijn kleine vingers over het grote beeldscherm. Hij is een fervent twitteraar, maar in tegenstelling tot de tweets van veel van zijn collega’s lezen we niks over nieuwe schoenen of een nog te boeken vakantie. De tweets van Christian Atsu gaan enkel en alleen over zijn geloof.

Even later, als zijn telefoon op trilstand is gezet, legt de Ghanees zijn opmerkelijke verslaving uit. ‘God heeft veel voor me gedaan. Niet alleen omdat ik voetballer ben of omdat ik nu in Europa speel. Hij heeft mij op de aarde gezet als mens van vlees en bloed. Mijn vader heeft mij geleerd dat God een antwoord heeft op elke vraag. Ik weet dat ik een vrij bijzonder leven leef. Ik ben pas 21 jaar en heb alles meegemaakt: armoede, rijkdom, een geboorte, maar ook de dood. Altijd stond God aan mijn zijde. Ik vind rust als ik in de Bijbel lees, maar ik vind het ook fijn om mijn geloof te delen. Twitter is daarvoor een fantastisch podium.’

Alle belangrijke gebeurtenissen in zijn leven brengt hij terug tot berichten van maximaal 144 tekens. Vandaar dat de Ghanees ons aan de hand van zijn tweets een kijkje gunt in zijn bijzondere leven. Hoe een straatarme jongen uit een gezin van elf met dank aan God in Arnhem terechtkwam.

Het is dringen langs de drukke autoweg in de Ghanese hoofdstad Accra. We schrijven de zomer van 1997. De kleine Christian Atsu zoekt een plaatsje tussen zijn leeftijdsgenootjes. In zijn rechterhand heeft hij een stapel plastic zakjes, met zijn linkerhand zwaait hij naar toevallige passanten. Hij hoopt ze vanavond nog te slijten aan rijke Ghanezen en het handjevol toeristen dat hier voorbij komt. De markt blijkt lastig. Zijn leeftijdsgenootjes hebben precies dezelfde handelswaar en zijn veel brutaler. Een avondje uitlaatgassen happen levert dan ook maar een paar centen op. Thuis aangekomen overhandigt hij het geld aan zijn vader. Het is niet veel, maar toch is de kleine Atsu tevreden. Hij weet in ieder geval zeker dat zijn zes broers en vier zussen ook morgen te eten hebben.

Voor zijn ouders, een simpele boer en marktkoopvrouw, is het moeilijk om elke dag de elf hongerige monden te voeden. Vandaar dat de kinderen al op jonge leeftijd aan het werk worden gezet. Atsu is de jongste man binnen het gezin en krijgt de lastigste klusjes. Naast het verkopen van plastic zakjes helpt hij mee op het land en probeert hij zijn moeder te helpen op de markt. Het is een zwaar bestaan.

‘We waren arm en dus was het niet altijd even gemakkelijk’, herinnert Atsu zich. ‘Na schooltijd probeerde ik mijn ouders te helpen. Het was niet vanzelfsprekend dat er elke dag eten was. Soms ging ik naar bed zonder avondeten, hopend dat het de volgende dag beter zou zijn. Mijn ouders waren ondanks alles positief. Dat kwam door God. Ik was heel jong toen mijn ouders me voor de eerste keer vertelden over de Schepper. Een man die er voor je is in zware en goede tijden. Door te bidden en er voor elkaar te zijn, zouden we elke storm overleven. Mijn leven bestond destijds uit geloof, werk, school én voetbal. Het leven was niet altijd even leuk, maar met een bal aan mijn voet vergat ik alle zorgen.’

Want op straat is Atsu gewoon een kind. Daar speelt hij in die jaren een bijzonder soort straatvoetbal. Het maken van doelpunten is van ondergeschikt belang. Het gaat om de skills, de techniek. Het applaus van teamgenoten is minstens zoveel waard als een goal. De kleine Atsu is met zijn fijne balbehandeling al snel de koning van de wijk. Ondertussen speelt hij ook wedstrijdjes mee bij de regionale club Peace Boys. Gek genoeg maakt hij daar al zijn eerste stapje in de richting van het Nederlandse voetbal.

Hand in hand kameraden... Atsu kan het praktisch meeneuriën. De Ghanees komt als tiener namelijk bij de Feyenoord Fetteh Football Academy terecht, de Ghanese tak van de Rotterdamse club. Feyenoord heeft de beste jeugdopleiding van het land en probeert elk jaar de grootste talenten te verenigen door middel van voetbaltoernooien. Het land wordt opgedeeld in tien regio’s en vanuit elke regio spelen de beste zestien teams een onderling toernooi. Uiteindelijk blijft er een handjevol spelers over dat daadwerkelijk een plekje krijgt in de jeugdacademie. Atsu hoort bij de uitverkorenen.

‘In het begin waren er wel duizend jongetjes, uiteindelijk bleven er drie of vier over. Ook ik had geluk. Ik herinner me een Nederlandse man, genaamd Jan. Hij zei: “Jij hebt talent, jij gaat het maken”. Het was de mooiste dag uit mijn leven. Toch was het nog even spannend of ik daadwerkelijk mocht gaan. In eerste instantie weigerde mijn moeder mee te werken. Ze vond school veel belangrijker dan zo’n potje voetbal. Pas toen Feyenoord kon beloven dat ik ook naar school zou gaan, mocht ik het proberen. Wel zou ze mijn cijferlijst nauwlettend in de gaten houden.’

De Ghanees komt in een internaat vol Hollandse invloeden terecht. ‘De faciliteiten waren geweldig, veel beter dan in de rest van Ghana’, weet Atsu. ‘De velden, de ballen, de trainers. Bovendien werd er gespeeld volgens de Nederlandse filosofie. De trainers hadden het altijd over aanvallend voetbal en we speelden al vrij snel in een 4-3-3-formatie. Ik was een snelle flankspeler, maar had veel concurrentie. Iedereen had hetzelfde doel en dat was ooit bij Feyenoord spelen. Om die droom waar te maken moest er hard gewerkt worden. Elke ochtend stonden we om half zeven op het trainingsveld. Vervolgens gingen we naar school, konden we een uurtje rusten en gingen we weer trainen. Het was topsport. Bovendien moesten we het doen zonder onze familie. Eens in de zes maanden mochten we naar huis. Mijn ouders woonden twee uur verderop. Ik kon alleen heel hard werken en mijn best doen. Ik wilde mijn droom en die van mijn familie uit laten komen. Wel moest ik het alleen doen. Alleen met de hulp van God.’

Het is inmiddels 2009. Atsu is zeventien jaar oud en staat er goed op binnen de Feyenoord Academie. Het vrolijke ventje onderscheidt zich met een indrukwekkende sprint, fijne basistechniek en een gezonde arbeidsethos. Toch moet hij nog vier jaar wachten totdat hij De Kuip van dichtbij te zien krijgt. Het begint allemaal in het voorjaar, met het overlijden van zijn vader. Een aangrijpend verhaal.

‘Ik ben mijn vader op een heel vervelende manier kwijtgeraakt. Geld was de oorzaak’, fluistert de middenvelder. ‘Mijn vader was ziek. In het begin leek het allemaal niet zo erg. Hij was niet lekker en werd naar een ziekenhuis gebracht. Mijn familie kon de ziekenhuisrekening niet betalen, er waren geldproblemen. Alleen wist ik op dat moment nog van niets. Ik zat in de Feyenoord Academie en mijn oudere broer was van mening dat ze mij niet lastig moesten vallen. Ik moest me concentreren op het voetbal. Mijn vader zou vanzelf beter worden en de rest van het gezin zou het geld wel bij elkaar harken. Een week later belden ze alsnog. De situatie van mijn vader was enorm verslechterd, er moest direct geld naar mijn geboortedorp worden gestuurd. Ik stuurde mijn geld naar het ziekenhuis, maar op de dag dat ze het ontvingen was mijn vader al overleden.’

En zo vindt Atsu zichzelf een paar dagen later terug op een begraafplaats. Hij heeft toestemming van Feyenoord gekregen om de reis te maken. Het gezin is gebroken. Alleen God kan helpen. ‘Als je eenmaal de moeilijke tijden hebt doorstaan, weet je wat God voor je kan doen’, vertelt Atsu met waterige ogen. ‘De periode was zwaar. Zeer zeker. Een paar dagen later keerde ik terug naar Feyenoord. Het was immers ook mijn vaders droom dat ik zou slagen. Ik deed het ook voor hem.’

De Kuip is 6.618 kilometer verderop en dichterbij komt hij voorlopig niet. Voetballend kan de Ghanees bijbenen, maar zijn schoolresultaten vormen een probleem. Zijn moeder wil, zeker nu de kostwinnaar is overleden, dat de benjamin van het gezin naar huis komt. Bij het veel kleinere Cheetah FC kan Atsu zich naast het voetbal ook richten op de schoolbanken.

Deze terugkeer wordt de beste stap in zijn nog prille carrière. Bij Cheetah wordt Atsu opgemerkt door een Canadese scout die contacten in Portugal zegt te hebben. De aanvaller is in eerste instantie sceptisch, maar dat verandert als hij twee weken later in een vliegtuig naar Zuid-Europa zit. Hij mag op proef bij grootmacht FC Porto.

‘Mijn moeder twijfelde, maar zag later ook in hoe belangrijk het voor me was. Elke Ghanese voetballer droomt van Europa. Het was 27 januari 2010, een dag die ik nooit meer zal vergeten. Patrick Greveraars was beloftentrainer bij Porto en ik mocht twee dagen met hem meetrainen. Voor mijn gevoel waren het de slechtste trainingen uit mijn leven, maar hij was lovend. Ik mocht nog eens zes maanden blijven. Het duurde precies vier wedstrijden totdat ik mijn eerste contract kreeg.’

Na een moeizame start wordt voorzichtig duidelijk dat Porto goud in handen heeft. Het jeugdteam van de Portugezen wint het hoog aangeschreven Blue Stars FIFA Youth Championship en Atsu wordt verkozen tot beste speler. Datzelfde jaar wordt hij gekroond tot de beste jeugdspeler van FC Porto. Een jaar later wordt hij verhuurd aan Rio Ave en speelt hij 27 wedstrijden op het hoogste niveau. Een nieuw talent is opgestaan.

Atsu is hot. Als we de Portugese media moeten geloven, zit inmiddels half Europa achter hem aan. Zelf laat de aanvaller alles van zich afglijden. Hij heeft een plaatselijke kerk gevonden waar hij nadenkt over het leven en bidt voor zijn gezin. Elke avond heeft hij contact met zijn moeder. Ze praten over voetbal, de familie, het leven in Afrika. Ook in Ghana profiteren ze van het snelle succes van de benjamin. Een groot deel van zijn riante inkomen wordt elke maand overgeboekt naar vrienden en familie. Atsu is de grote man, Ghana profiteert mee.

Atsu wordt bij de selectie van Porto gehaald en heeft een bescheiden aandeel in het landskampioenschap. In Estadio do Dragão valt hij in de smaak. De Nederlandse keeperstrainer Wil Coort spreekt van een lief ventje. ‘Iedereen liep met hem weg. Een lieve, rustige en betrouwbare jongen. Ik pestte hem altijd met het feit dat hij een Duitse vriendin had. Zo’n klein Ghanees mannetje met een hoogblonde vriendin. Geweldig. Christian was een ingetogen jongen, tot vlak voor de wedstrijd. Dan ging hij los. Dan pakte hij zijn iPod en stond hij te dansen in de kleedkamer. Hij kreeg iedereen in de stemming.’

‘Helaas had hij een enkelblessure, waardoor hij een deel van het seizoen miste’, vervolgt Coort. ‘De concurrentie was moordend en uiteindelijk speelde hij maar twintig wedstrijden. Het was wachten op volgend seizoen. Tot ieders verbazing was hij afgelopen zomer ineens vertrokken. We hebben niet eens afscheid kunnen nemen.’

In Portugal gaat het verhaal dat Atsu met de clubleiding ruziet over geld. De Ghanees zou een nieuw contract met daarin een extreem hoge afkoopsom hebben geweigerd. Zelf heeft hij een andere lezing. ‘Engeland is voor Ghanezen het beloofde voetballand. Daar droomde ik als klein ventje al van. Eerst had Liverpool interesse, aan het einde van de zomer kwam Chelsea. Toen moest ik wel gaan. Ik ben al heel mijn leven fan van die club. Wedstrijden tussen Chelsea en Manchester United zijn absolute hoogtepunten in Ghana. Als The Reds tegen The Blues spelen, wordt er massaal gekeken. Niet zelden mondt het uit in een vechtpartij en worden complete kroegen verbouwd. Je kunt je voorstellen hoe trots iedereen was op deze transfer.’

Het is 31 augustus en de transferwindow sluit. Op Twitter plaatst Atsu een foto. Trots toont hij het felblauwe thuisshirt van Chelsea. Toch is hij overduidelijk niet in Londen. We herkennen een Arnhems kantoor. Op de voorgrond zien we zelfs een stukje stof van een Vitesse-shirt. Atsu heeft zojuist een vijfjarig contract getekend bij Chelsea, maar ondergaat zijn medische testen op Papendal. Ondanks een transfersom van drieënhalf miljoen pond (4,2 miljoen euro) heeft hij Stamford Bridge tot op de dag van vandaag niet gezien.

Atsu: ‘Nog voordat ik een contract bij Chelsea tekende, liet mijn zaakwaarnemer weten dat ik verhuurd zou worden aan Vitesse. Om heel eerlijk te zijn kende ik de club niet. Ik zocht op het internet en hoorde van een goede vriend dat Gaël Kakuta er ook speelde. Dat was een groot talent, dus het moest wel goed zijn.’

Atsu zelf vindt het niet raar dat hij nog nooit bij Chelsea is geweest. ‘Nee, eigenlijk niet. Als het moment daar is zullen de mensen in Londen me vanzelf wel leren kennen. Misschien ga ik er in de volgende vakantie wel even naartoe. Ze hebben mij met een reden naar Nederland laten gaan. Misschien was ik nog wel niet klaar voor het grote werk en kon ik hier de laatste tussenstap zetten.’

Je tekent een contract bij Chelsea maar eindigt in hotel op Papendal. Veel spelers zouden het als een belediging zien, maar Atsu denkt dat het een teken is. Een teken van bovenaf. ‘Alles gebeurt met een reden’, klinkt het zelfverzekerd.

In zijn eerste Hollandse weken is de Ghanees vooral op het trainingsveld te vinden. Trainer Peter Bosz wil zijn nieuwste pupil eerst beter leren kennen. Pas na het wegvallen van Theo Janssen is Atsu een serieuze basisspeler. Hij krijgt samen met Davy Pröpper en Marko Vejinovic een plekje op het dynamische middenveld. Dat is vreemd, aangezien de 21-jarige Atsu al zijn hele leven aan de flanken speelt. Alleen in het laatste competitieduel tegen Heracles kreeg hij een plek op de linkerflank.

Atsu: ‘Dat is wel even wennen inderdaad, al klaag ik niet. Dit is de positie waar de trainer me nodig heeft. Met elke wedstrijd die ik speel, raak ik meer en meer gewend aan mijn nieuwe rol. Ik dwaal over het hele veld én kom nog geregeld voor de goal. Het is niet zo dat ik opeens een ideale middenvelder ben, maar je kunt stellen dat ik er steeds beter in word.’

‘Wel merk ik dat er veel van mijn lichaam wordt gevraagd’, vervolgt Atsu. ‘Ik ben niet zo groot en had in het begin moeite met alle fysieke duels. Ik doe nu wat meer krachttraining, al mag dat niet ten koste gaan van mijn snelheid. Dat blijft mijn allergrootste wapen.’

Vitesse verrast en Atsu geeft samen met collega Lucas Piazon kleur aan de Eredivisie. Ondertussen staat zijn privéleven op zijn kop. Na een tijdje in het Papendal Hotel te hebben gelogeerd, krijgt hij zijn eigen appartementje met teamgenoot Renato Ibarra als buurman. Ondertussen wordt de pas 21-jarige Atsu voor de eerste keer vader. Zijn zoon Joshua, uiteraard vernoemd naar de bijbelse figuur, woont nu nog in Duitsland maar komt begin deze maand naar Nederland. Na het vluchtige leven van de laatste jaren is het eindelijk tijd voor rust.

‘Ik heb het een en ander meegemaakt, maar dit is wel heel bijzonder. Nu ben ik zelf een vader. Ik ga mijn zoon alles leren wat mijn vader mij heeft meegegeven. Het is fijn dat mijn vriendin en zoontje hiernaartoe komen. Nu heb ik ze vooral via internet gezien, dat is toch anders. Het huisje is al redelijk baby-proof. Zelf ga ik de komende tijd op zoek naar een geschikte kerk. Ik ben zelf niet katholiek, maar we aanbidden allemaal een god. Vandaar dat ik er geen probleem mee heb om naar een katholieke kerk te gaan. Twee dagen terug zag ik een kerkgebouw bij mij in de buurt. Ik denk dat er op een vrije zondagochtend eens naartoe ga. Gewoon om te bidden. Ik ben dankbaar voor wat ik heb en ik hoop dat er nog veel mooie dingen komen. Bij Vitesse, bij Chelsea, maar bovenal voor mijn gezin. Dat is echt geluk.’