De spelershandel in deze winterwindow komt op gang. Maar er is ook nog een andere transfermarkt. De kindertransfermarkt. Ook dat is een florerende business. De afspraak die zes clubs maakten om van elkaars kroonjuwelen af te blijven, blijkt in de praktijk weinig waard.
Baks, Plantinga, Ouaissa, Jones, Hernandez García. Namen die nog weinig zeggen. Niet zo gek ook. Het gaat om tien- tot vijftienjarige jongens, die tot voor kort in de jeugd van FC Utrecht speelden. Ze stapten afgelopen zomer over naar Feyenoord en PSV. Op zijn beurt verloor Feyenoord de vijftienjarige jeugdinternational Nnamdi Koka aan Ajax. Moesten dit soort kindertransfers niet voorkomen worden volgens een niet-aanvalsverdrag dat de Eredivisie-clubs onderling sloten?
Mercedessen
Terug naar 2018. In die periode staat het Nederlandse voetbal onder druk. Oranje mist twee eindtoernooien, de Eredivisie zakt weg op de coëfficiëntenranglijst van de UEFA. De clubs richten een crisisteam op en buigen zich over een aanvalsplan. Een jaar lang onderhandelen ze over strategische aanpassingen, die moeten gaan leiden tot sterkere ploegen, beter voetbal en aansprekende internationale resultaten. Voorbeelden van acties waarover ze het eens worden: een zwaardere degradatieregeling, topclubs gaan een deel van hun UEFA-premies afstaan en het opruimen van kunstgras.
Een van de pilaren onder de deal is tevens het zogenoemde herenakkoord: een afspraak tussen grote clubs om niet langer op elkaars talenten te jagen. De KNVB deelt diploma’s uit voor de jeugdopleidingen. Ze kunnen de keurmerken internationaal, nationaal en regionaal verdienen. De zes clubs die de hoogste onderscheiding hebben gekregen — Ajax, PSV, Feyenoord, AZ, FC Utrecht en Vitesse — profileren zich als de universiteiten van het voetbal. Het zijn ook deze clubs die een pact sluiten om niet langer elkaars kroonjuwelen te roven. Het idee erachter: opleiden moet lonend blijven. Ze pompen jaarlijks miljoenen in de academie en onderling zijn er ergernissen omdat er continu aan hun investeringen wordt getrokken. Zo stelt John van den Brom, op dat moment coach van AZ, dat in korte tijd zestien spelers zijn benaderd door Ajax. Op die manier valt het niet mee om zelf transferwaarde te creëren.
'De topdrie heeft twaalf spelertjes van onze Onder-11 benaderd', zegt Frans van Seumeren in de aanloop naar het herenakkoord. 'Twaalf! Vijf jongetjes zijn we daardoor kwijtgeraakt. Een enorme frustratie'
Clubs kunnen zich moeilijk wapenen tegen de grote witte haaien die de zeeën leegeten. Pas vanaf zestien jaar (inmiddels is de grens verlaagd naar vijftien jaar) mogen spelers een contract tekenen. Vanaf dat moment kan dus ook een transfersom worden gevraagd. Maar voor de jongere categorie geldt dat niet. Voor deze spelers krijgen clubs alleen een standaard compensatie om de gemaakte opleidingskosten te vergoeden. Inmiddels is dat bedrag opgekrikt, maar bij de totstandkoming van het akkoord gaat het om slechts veertienduizend euro per opleidingsjaar. Bij een vertrek onder elf jaar (hoe kolderiek het ook mag klinken, komen zulke kindertransfers regelmatig voor) krijgen clubs niks, ook al zitten ze soms een paar jaar in de opleiding.
