En daarom houden we allemaal van Ronaldinho

FourFourTwo is in Rio de Janeiro, op een steenworp afstand van het Olympische Park, en we hebben zojuist een aanbod gekregen dat we niet kunnen weigeren. ‘Kan ik jullie wat van mijn chocoladecake aanbieden?’, vraagt Ronaldinho, die daarbij zijn bekende glimlach op ons richt tijdens de fotoshoot voor FFT. Nu is chocoladecake altijd wel aantrekkelijk, maar als het je door een van de grootste spelers aller tijden wordt aangeboden, dan maakt het niet uit of je ervan houdt of niet... ‘Dank je, Ronnie!’

Kort hierop nemen we plaats naast de levende legende, genietend van de bolo no poto, vrij vertaald als cake-in-een-pot. Zijn schoonzus verkoopt het product en het smaakt erg goed.

We zitten in Ronaldinho’s chique appartement aan de rand van de beroemdste stad van Brazilië, op 32 kilometer van de Copacabana. Wie daarbij aan een rustoord denkt, heeft het mis, in elk geval als je afgaat op de grote verzameling instrumenten die rondzwerven door zijn huis, waaronder diverse akoestische gitaren en allerlei soorten trommels.

Ronaldinho zelf danst al sinds het begin van zijn voetbalcarrière naar het ritme van zijn innerlijke drum, waarbij zijn loopbaan altijd in het teken van plezier en mooi spel heeft gestaan. Dat is waarschijnlijk de belangrijkste reden dat hij overal ter wereld zo geliefd is en een hele generatie inspireerde. Hij was niet alleen een geweldige voetballer, de technicus liet ook blijken dat hij ervan genoot een geweldige voetballer te zijn. Er zijn maar weinig spelers die net zo leuk waren om te aanschouwen, en nog minder die er zelf ook zoveel lol in hadden op het veld gezien te worden.

‘Ik herinner me een speler van Athletic de Bilbao, die me de hele wedstrijd aan het schoppen was’, grijnst Ronaldinho als hij vertelt over zijn dagen als Barcelona-speler. ‘Vervolgens wipte ik de bal drie keer achter elkaar over hem heen.’ De grijns verandert al snel in gelach, als hij terugdenkt aan dat moment in 2004, waarbij Carlos Gurpegi met drie acties te kijk werd gezet – niet over negentig minuten, maar in vijf seconden...

Er zijn er maar weinig die zo’n truc kunnen uitvoeren. En nog minder die het ook daadwerkelijk durven. Ronaldinho’s skills waren oogverblindend op een manier zoals niemand die eerder had gezien. Zelfs Lionel Messi, zijn glorieuze opvolger in Barcelona, kon de Braziliaan niet naar de kroon steken als absolute showman. Oh ja, daarbij won hij ook nog het WK en de Champions League. Toch wil Ronaldinho één ding duidelijk maken. Hij mag dan inmiddels 36 zijn en in 2016 zonder club hebben gezeten – nadat hij Fluminense in september 2015 had verlaten – toch is zijn carrière nog niet definitief over. Op het moment dat FFT hem bezoekt, is het plan een nieuwe club te vinden en door te spelen tot aan het einde van 2017. ‘Ik heb altijd veel aanbiedingen’, legt hij uit.

Scoren in de kleine uurtjes

Uit de vijf jaar dat Ronaldinho voor Barcelona speelde, staat één moment hem het meest bij. Misschien niet geheel toevallig vond het plaats om 1.24 uur, in de nacht dus. Nu was het sowieso niet ongebruikelijk voor hem op een dergelijk tijdstip nog klaarwakker te zijn, maar deze keer maakten zijn verrichtingen in de vroege uurtjes geen deel uit van bijvoorbeeld een luidruchtig feestje. In plaats daarvan stond hij op het veld in Camp Nou, waar hij voor tachtigduizend supporters zijn debuut maakte voor de Catalaanse grootmacht.

‘De meest memorabele wedstrijd was de eerste’, vertelt hij over dat moment in 2003, net na zijn overgang van Paris Saint-Germain. ‘Het duel met Sevilla begon om één minuut na middernacht. Er was onenigheid met de bond en we moesten de wedstrijd om die tijd op een doordeweekse dag spelen. Dat is de enige keer dat ik op dat tijdstip een wedstrijd heb gespeeld. Maar dat was geen probleem, want dat is mijn favoriete deel van de dag!’

Op het moment dat de klok 24 over één aangaf, halverwege het tweede bedrijf, pikte Ronaldinho op eigen helft de bal op. Vervolgens stevende hij recht op het vijandelijke doel af, waarbij hij één man op snelheid passeerde en een ander binnendoor uitkapte, voordat hij een schot vanaf bijna dertig meter afvuurde en de bal via de onderkant van de lat binnensloeg. Een Barcelona-legende was geboren. ‘Ik maakte een golazo en het stadion werd helemaal gek.’ Ronaldinho scoort tot in de kleine uurtjes, kopte een lokale krant de volgende dag.

Door te schitteren voor Barça trad hij in de voetsporen van een van zijn helden. Ronaldo had de fans zes jaar eerder versteld doen staan door 47 keer in één seizoen te scoren. In 2002, een jaar voordat Ronaldinho voet zette op Catalaanse bodem, won het duo het WK in Japan en Zuid-Korea. ‘Ik speelde in zo’n fantastische periode voor het Braziliaanse elftal’, zegt Ronaldinho. ‘Altijd met voetballers van wie ik fan was. Het duurde niet lang voordat mijn helden mijn teamgenoten en mijn vrienden werden. Elke keer dat ik werd opgeroepen en met ze speelde, was het een droom die uitkwam. Zelfs nu nog ben ik altijd onder de indruk als ik ze zie. Ik kus Ronaldo op zijn wang, elke keer geef ik Romário een omhelzing, en als ik samen ben met Rivaldo, Roberto Carlos of Cafú is dat erg emotioneel voor mij. Zij zullen voor altijd mijn helden zijn.’

‘Ik speelde tijdens zo’n fantastische periode voor het Braziliaanse elftal. Altijd met de voetballers van wie ik fan was’

Ronaldo stond ook bekend om enkele trucs en bewegingen, maar Ronaldinho trachtte nooit zijn idool te overtreffen op het trainingsveld. ‘Dat durfde ik echt niet’, zegt hij vastberaden. ‘Ik heb heel veel respect voor hem – Ronaldo is nu onze directeur van het nationale team. Vrienden met hem zijn, is een heel grote eer voor mij.’

Een jaar nadat Ronaldinho zijn debuut voor Grêmio had gemaakt, stond hij al op het veld met Ronaldo, Rivaldo, Roberto Carlos en Cafú. Zijn eerste officiële inter-land voor Brazilië was tegen Venezuela, tijdens de strijd om de Copa América in 1999. Al na vier minuten kreeg hij een bal van Cafú die hij listig over een tegenstander wipte – ditmaal volstond één keer – en vervolgens hard in de korte hoek binnenschoot. Enkele weken later kreeg Ronaldinho de prijs voor de beste speler van het toernooi om de Confederations Cup in Mexico. Ten tijde van het WK in 2002 stond hij onder contract bij PSG. Hoewel Ronaldo en Rivaldo de headlines beheersten – Ronaldinho’s benutte strafschop tegen China daargelaten – zullen weinigen vergeten hoe hij in de kwartfinale de show stal tegen Engeland.

Allereerst was er zijn dribbel vanaf eigen helft, waarbij hij onder anderen Ashley Cole met een schaar van zich afschudde, voordat hij Rivaldo in stelling bracht voor de eerste treffer van Brazilië. Daarna verraste hij keeper David Seaman met een vrije trap vanaf 35 meter in de verre bovenhoek. ‘Het zag eruit alsof het een pass was, maar het was absoluut zo bedoeld’, vertelde Roberto Carlos jaren later aan FFT. ‘We hadden gezien dat Seaman altijd een stap voor zijn doel stond, en dat hij misschien kwetsbaar zou kunnen zijn bij zo’n boogbal. Ronaldinho had ons tijdens de rust precies verteld wat hij van plan was.’

De uitblinker kreeg in datzelfde duel ook de rode kaart, maar achteraf gezien maakte dat niet veel uit, want hij was terug toen Brazilië werd gekroond tot wereldkampioen.

Bestemming Camp Nou

‘Ik wil niet oneerbiedig zijn...’, begon Roy Keane zijn zin – een teken dat hij dat wel was – ‘maar elke speler die niet voor Manchester United zou willen tekenen, zou zijn hoofd moeten laten checken.’ De middenvelder refereerde aan Ronaldino’s transfer naar Spanje. De Braziliaan leek in de zomer van 2003 voorbestemd voor Old Trafford, waar hij David Beckham zou vervangen, die op zijn beurt op weg leek naar Barcelona. Maar Beckham koos uiteindelijk voor Real Madrid, waardoor Barcelona op zoek ging naar een andere superster.

Diezelfde zomer was Joan Laporta verwikkeld in de strijd om het presidentschap van Barça. Zijn running mate was een zekere Sandro Rosell, die Ronaldinho kende van diens dagen als Nike-directeur in Brazilie. Op het moment dat Laporta werd verkozen, en Beckham op weg was naar Santiago Bernabéu, deed Rosell er alles aan om Ronaldinho binnen te halen, wat uiteindelijk lukte. De Braziliaan heeft nooit spijt gehad van zijn beslissing, het zat hem ook niet dwars dat Beckham de eerste keus was van Barcelona in die zomer.’Ik heb daar nooit over nagedacht’, zegt Ronaldinho nu. ‘Het klopt dat ik ook voor andere clubs had kunnen spelen, waaronder Manchester United, maar ik ging naar Barcelona vanwege mijn vriendschap met Sandro Rosell. Mijn broer was al in een vroeger stadium aan het bekijken wat ik na PSG zou gaan doen. Ik had het WK gewonnen, en dat opende heel veel deuren. Maar toen Sandro binnenkwam bij Barcelona, kreeg ik de kans de club en de stad te zien en toen werd de keuze gemakkelijk.’

‘Niemand bij Barça had enige twijfels, we voelden geen druk. Echt waar, zelfs niet een klein beetje’

Terwijl United kampioen van Engeland was geworden, was Barcelona in Spanje als zesde geëindigd. Maar met Laporta aan het roer kwam Ronaldinho bij een club terecht met een enorme drive om het tij te keren. ‘Alles was aan het veranderen bij Barcelona. Iedereen was erop gefocust een andere ploeg te creëren, met een jong team de rollen om te draaien en de Galácticos van Madrid serieuze weerstand te gaan bieden. Ik had er alle vertrouwen in.’

Toch was het begin lastig, want van de eerste achttien competitiewedstrijden won Barcelona er slechts zes. Net na de jaarwisseling stond de ploeg twaalfde. Maar zelfs toen had hij nooit het gevoel de verkeerde keuze te hebben gemaakt. ‘Nee, dat was nooit het geval’, vervolgt Ronaldinho. ‘In dat team spelen was een groot genoegen, van begin tot eind. Iedereen had dezelfde instelling. We waren ervan overtuigd dat het slechts een kwestie van tijd was voordat alles op zijn plaats zou vallen. We voelden dat we met het project de juiste richting waren ingeslagen. Niemand in het team had enige twijfels, we voelden geen druk. Echt waar, zelfs niet een klein beetje. Ikzelf was ook gewoon heel blij dat ik voor hetzelfde team uitkwam als waarvoor mijn helden ook hadden gespeeld.’

Van haar laatste twintig wedstrijden zou de ploeg er vijftien winnen, waardoor zij in 2004 als tweede eindigde, achter Valencia. Frank Rijkaard, de coach die net voor Ronaldinho bij Barça was binnengekomen, begon zijn stempel op de club te drukken. ‘Het was geweldig met hem samen te werken’, vertelt de aanvallende middenvelder over de Nederlander. ‘Hij is de trainer onder wie ik het langst heb gespeeld en hij is ook de beste die ik heb gehad. Ik kan wel een hele dag goeie dingen over hem zeggen. Hij was zelf niet alleen een topvoetballer geweest, maar wist ook echt wat er in de spelers omging. Rijkaard was er verantwoordelijk voor dat we met heel veel plezier voor hem speelden. Ik had ook altijd zin om te gaan trainen. Hij creëerde dat gevoel dat we ook als team samen wilde zijn. Rijkaard maakte het geheel speciaal.’

Halverwege dat debuutseizoen van Ronaldinho en Rijkaard stond Barça achttien punten achter op Real Madrid, en ook de drie seizoenen daarvoor waren de Blaugranas telkens achter hun grote rivaal geëindigd. Toen ze eind april 2004 in Bernabéu op bezoek gingen, stonden de Catalanen nog steeds zeven punten achter De Koninklijke, met nog vijf duels te spelen. Al zeven jaar had Barcelona niet bij Real gewonnen, en ook nu leek het er niet van te komen, nadat Santiago Solari de thuisploeg tien minuten na rust op voorsprong had gebracht. Maar kort daarop maakte Patrick Kluivert gelijk en net voor tijd was het Ronaldinho die ver buiten het strafschopgebied de bal kreeg en Xavi met een prachtige lob in stelling bracht, die vervolgens knap afrondde. ‘Wat een pass was dat’, vertelde Xavi vorig jaar aan FFT over de bal die de beslissende 1-2 inleidde.

‘Frank Rijkaard is de beste trainer die ik heb gehad’

‘Het gebeurde in een fractie van een seconde’, zegt Ronaldinho over die beroemde assist. ‘Het was een ongebruikelijke aanval, doordat Xavi voorin stond. We wachtten ook even met juichen, omdat we niet wisten of hij buitenspel stond. Maar die wedstrijd betekende een keerpunt. Toen we terugkwamen op het vliegveld, leek het wel of we kampioen waren geworden, heel veel mensen wachtten ons op. Niemand had dat verwacht.’

Voor Xavi was die zege het startsein van wat hij ‘de opkomst van Barcelona’ noemde, een resultaat dat de spelers het geloof gaf dat ze de besten ter wereld konden worden. Door in Bernabéu te winnen en dat seizoen ook boven Real Madrid te eindigen, was de machtsbalans verschoven.

Valencia, dat in 2002 en 2004 kampioen was geworden, verdween daarna vrij snel van het strijdtoneel, nadat coach Rafael Benítez naar Liverpool was vertrokken. Nu ging het weer tussen Barcelona en Real Madrid, en werd uiteindelijk de eerstgenoemde de daaropvolgende twee jaar kampioen.

Ronaldinho, die Real Madrid naar verluidt niet wilde kopen omdat iemand binnen de clubhiërarchie zou hebben gezegd dat hij te lelijk was voor hun merk, speelde zó’n cruciale rol in deze jaren dat hij werd uitgeroepen tot FIFA Wereldvoetballer van het Jaar 2004 en 2005. Een maand voordat hij die tweede prijs kreeg uitgereikt, speelde hij zijn meest gedenkwaardige Clásico, een optreden dat zelfs zijn assist uit 2004 naar de achtergrond deed verdwijnen.

Sergio Ramos heeft er waarschijnlijk nog steeds nachtmerries van. De toen nog jonge verdediger speelde zijn eerste Clásico, en na een uur voetballen was het Ronaldinho die de bal op zijn eigen helft oppikte en met een vloeiende beweging Ramos achter zich liet, daarna Iván Helguera uitkapte, voordat hij beheerst binnenschoot. Zeventien minuten later volgde nóg een goal waarbij Ramos in een lange run werd voorbijgesneld. ‘Nagenoeg niet te stoppen’, is hoe de topverdediger Ronaldinho sindsdien omschreef. Dat leek een understatement. Barcelona won de wedstrijd met 0-3 en Ronaldinho ontving een staande ovatie van het thuispubliek.

‘Dat waardeer ik nu nog veel meer dan dat ik toen deed’, zegt hij, als we hem vragen wat het applaus in Bernabéu voor hem betekende. ‘Destijds hechtte ik er niet zoveel waarde aan als nu, omdat ik alweer snel bezig was met de volgende wedstrijd. Maar nu... Er zijn maar weinig spelers die daar zo’n eerbetoon krijgen. Vandaag de dag geeft het me een gelukzalig gevoel als ik eraan terugdenk.’

Er is een verhaal dat recentelijk de ronde deed over de bewuste kraker in Bernabéu. Een verhaal dat werd toegeschreven aan Andrés Iniesta’s autobiografie, waarin de middenvelder vertelde dat Ronaldinho hem voor de wedstrijd opbelde met de mededeling dat hij aan het eind van het seizoen naar Real Madrid zou gaan voor een flinke loonsverhoging. Het gerucht ging dat Ronnie ook zijn andere teamgenoten in de nacht had opgebeld met dit nieuws, en aan iedereen had gevraagd het voor zich te houden. Voordat het duel in Bernabéu begon, zou Ronaldinho hebben onthuld dat het allemaal een grap was, maar vertelde zijn medespelers dat het feit dat niemand zijn geheim had verraden, getuigde van een goed karakter in de groep en dat ze bewezen hadden klaar te zijn om te winnen.

‘Dat kan ik me niet herinneren’, reageert Ronaldinho. Ook de schrijver die verantwoordelijk was voor de Engelse vertaling bevestigde onlangs dat – helaas – een dergelijk verhaal niet in het boek stond. De anekdote bleek niet te kloppen. ‘Maar het klopt wel dat ik altijd een grappenmaker was’, zegt Ronaldinho. ‘Ik deed vaak dingen in de kleedkamer om mijn teamgenoten te motiveren, vooral als we tegen Real Madrid speelden. Dat moest wel, want dat is een wedstrijd waarbij de beste voetballers ter wereld op het veld staan, vaak zelfs de beste uit de historie. Ik herinner me dat ik scoorde uit een vrije trap, waarbij hun muur bestond uit spelers als Luis Figo, Zinedine Zidane, Ronaldo en David Beckham... Als je de Clásico speelde, was het fijn als de druk enigszins van de ketel kon worden gehaald met een grap.’

‘Geen twijfel of we Arsenal zouden verslaan’

Het was in Parijs, waar Ronaldinho Barcelona hielp de Champions League te winnen in 2006, wat de tweede eindzege voor de Blaugranas in Europa’s hoofdcompetitie betekende. ‘We bleven maar winnen dat seizoen, het was verslavend’, vat hij het gevoel van destijds samen. ‘Elk jaar kwamen er weer nieuwe goeie spelers. Aangezien Barcelona ook financieel sterker werd, kreeg het team steeds ook weer een impuls. Iedereen was in vorm op hetzelfde moment, dat maakte het zo makkelijk. Deco gaf me alleen maar goeie passes, Samuel Eto’o wist elke keer wat hij moest doen... Niemand kwam op het veld met moeilijke oplossingen. Tijdens dat seizoen waren we echt gedreven, we hadden het gevoel dat we iedereen konden verslaan.’

In de stad waar hij eerder voor PSG was uitgekomen, ging tijdens de Champions League-finale tegen Arsenal echter niet alles vanzelf, ook niet na de vroege rode kaart voor keeper Jens Lehmann. Sol Campbell bracht de Londenaren voor rust zelfs op voorsprong, maar in de tweede helft zorgde Eto’o voor de gelijkmaker en werd Juliano Belletti de onwaarschijnlijke held door de 2-1 binnen te schieten. ‘We twijfelden er nooit aan of we dat duel zouden winnen’, benadrukt Ronaldinho. ‘Zelfs toen we achterstonden, wisten we dat ze met één man minder speelden en dat het hen uiteindelijk zou gaan opbreken. We beseften dat we niet gehaast moesten gaan spelen, maar gewoon op de wijze zoals we altijd voetbalden. Het had meer dan 2-1 kunnen worden, maar we hielden het hierbij, zodat Belletti kon zeggen dat hij de winnende had gemaakt, haha. Dat was zijn enige goal voor Barcelona.’

Een speler die de finale door een blessure moest missen was Lionel Messi, maar zijn ster was al rijzende op dat moment. Met Ronaldinho als inspiratiebron. ‘Hij is een fenomeen’, vertelde de destijds achttienjarige Messi in 2005 aan FFT. ‘Ronaldinho geeft me heel veel advies en vertelt me continu dat ik goed bezig ben. De wijze waarop hij een bal controleert, is jaloersmakend. Op ieder moment kan hij iets speciaals doen waarmee hij de wedstrijd beslist – en dat is iets wat ik ook moet proberen te doen.’

Dat leerde Messi al snel, met een beetje hulp dus van Ronnie. ‘Iedereen zag vanaf dag één dat hij fantastisch was’, zegt Ronaldinho, die de assist gaf voor Messi’s allereerste Barcelona-goal, tegen Albacete. ‘Ik wilde hem helpen zoals anderen mij vroeger hadden geholpen: zijn overgang naar het eerste elftal versoepelen, want het talent dat hij had was overduidelijk. Toen ik bij Grêmio startte, had ik ook ervaren spelers die mij hielpen, zoals Beto en Guilherme. Bij Barcelona was dat Carles Puyol, mijn grote broer en eeuwige aanvoerder, die mij ook nog altijd vergezelt op liefdadigheidsevenementen. Ik wilde zelf ook iets teruggeven.’

In het seizoen 2006/07 scoorde Ronaldinho 21 keer in 32 duels – zijn productiefste jaar – maar het kampioenschap ging naar Madrid. De twee rivalen eindigden op een gelijk aantal punten, en Barça had zelfs een veel beter doelsaldo (+19), maar toch won Real de titel door een beter onderling resultaat. Dat bleek het begin van een terugval voor Ronaldinho en Rijkaard. Waar Messi almaar beter werd, begonnen Ronaldinho’s prestaties te verbleken. Terwijl de geruchten gingen dat hij meer aandacht voor het nachtleven had dan voor het voetbal, scoorde de Braziliaan nog maar acht keer in de jaargang 2007/08. Barcelona eindigde als derde, met tien punten achterstand op nummer twee Villarreal en achttien op kampioen Real.

Die zomer vertrok Rijkaard uit Camp Nou, hij werd vervangen door Pep Guardiola. In juli pakte ook Ronaldinho zijn tassen in, met San Siro in Milaan als bestemming voor de ervaren 28-jarige middenvelder. Hij ontkent het verhaal dat Barça niet blij met zijn levensstijl zou zijn geweest en dat hij een afleidende factor voor Messi was. ‘Absoluut niet. Ik wilde gewoon iets anders, daarom besloot ik te vertrekken. Ik heb bij Barcelona nog steeds veel vrienden, ze zijn altijd goed voor me geweest. Voordat ik vertrok, had ik een gesprek met Pep. Hij wilde dat ik bleef, maar ik wilde iets nieuws proberen, zo simpel is het. Pep en ik zijn heel goed bevriend. Ook met zijn broer kan ik goed overweg; ik ken ze sinds ze in de jeugdopleiding werkten. We zijn altijd vrienden geweest. Als ik onder Guardiola had gespeeld, was het niet veel anders geweest. Maar ik koos ervoor op dat moment te vertrekken. Frank Rijkaard en ik kwamen samen bij de club binnen, en we vertrokken ook samen. Rijkaard ging weg omdat hij een ander leven wilde. Hij is niet iemand die op de voorgrond treedt, hij houdt er een rustige levensstijl op na en is daarmee gelukkig. Als ik naar het huidige Barcelona kijk, zie ik nog steeds veel terug van het team dat wij creëerden. De stijl is hetzelfde – spelen op balbezit, een exceptionele speler op de flanken... Het is niet zo verschillend.’

Dat Ronaldinho een centrale rol speelde in de metamorfose van de club, maakt hem nog steeds trots. ‘Absoluut, die jaren waren bepalend voor mijn carrière en ook voor de club. Vanaf dat moment is het alleen maar beter gegaan, en daar verdienen we ook wat waardering voor. Ik was erg gelukkig bij Barcelona, net zoals ik erg blij was het WK in 2002 te winnen. Maar ik denk ook dat er nog meer geluk in het verschiet ligt.’

‘Ik weet nog niet wat mijn volgende stap zal zijn. Ik hou erg van Azië, ik heb er altijd veel pr-werk gedaan. Ook India is erg leuk, ik was daar eerder voor een zaalvoetbalevenement. Ik had me nooit gerealiseerd hoezeer ik en Brazilië bij de mensen geliefd waren.’

‘Daarnaast is ook Amerika een mooie bestemming’, vult Roberto aan, de broer en zaakwaarnemer van Ronaldinho, die zelf voor onder meer Grêmio, Sporting Lissabon en Montpellier voetbalde.

Ronaldinho verbleef uiteindelijk drie jaar bij AC Milan, waarmee hij één Serie A-titel won, voordat hij terugkeerde naar Brazilië om bij Flamengo te gaan spelen. Een paar maanden na zijn komst ging de ploeg in de competitie op bezoek bij Santos, waarbij het binnen een half uur tegen een 3-0 achterstand aankeek. Het jonge talent Neymar maakte de derde goal. Ronaldinho antwoordde echter in stijl door met een hattrick bij te dragen aan een 5-4 overwinning.

Een conflict over achterstallig salaris zorgde een jaar later voor een transfer naar Atlético Mineiro, waar hij werd verkozen tot beste speler in de Braziliaanse competitie. In zijn tweede seizoen daar hielp hij de club aan haar eerste Copa Libertadores en werd hij tevens gekroond tot Zuid-Amerikaans Speler van het Jaar. Daarna maakte Ronaldino de overgang naar Querétaro in Mexico. ‘De president van die club was geweldig, hij deed echt veel moeite om me binnen te halen. Mijn familie houdt ook van Mexico, nadat mijn broer er al eerder had gespeeld (voor UAG in 2000, red.). Ikzelf had er al fans sinds het moment dat ik met Brazilië de Confederations Cup daar won. Ik hou er altijd van nieuwe dingen uit te proberen. En met Querétaro bereikten we voor het eerst een finale, niemand had dat verwacht.’

Dat was de finale van de play-offs in de Clausura in 2015, die uiteindelijk verloren ging tegen Santos Laguna. Hoewel Ronaldinho niet elk moment in topvorm was, drukte hij toch zijn stempel op zijn verblijf in Mexico. Waarschijnlijk het meest gedenkwaardig was het moment dat hij inviel in een wedstrijd tegen Club América in het Azteca Stadion en met twee goals bijdroeg aan een 4-0 zege. Net als tien jaar daarvoor in het Bernabéu gaven ook nu de fans van de tegenpartij hem een staande ovatie.

In de zomer van 2015 keerde Ronaldinho weer terug naar Brazilië, waar hij deze keer voor Fluminense ging spelen. Hij tekende voor anderhalf jaar, maar verliet de club al na twee maanden, omdat hij niet het gevoel had de vorm te kunnen produceren die representatief voor hem was. Zijn prestaties voor de club uit Rio de Janeiro hadden hem al in een vroeg stadium zware kritiek opgeleverd, waarbij hij zelfs tijdens een wedstrijd door sommigen van zijn eigen fans op fluitconcerten werd getrakteerd.

Niet dat hij sindsdien te klagen heeft over interesse van andere clubs. Overal ter wereld is Ronaldinho bekend en geliefd, en hij is in verband gebracht met clubs uit elk continent. Onder de belangstellenden van de afgelopen tijd waren onder meer Nacional (Uruguay), Las Vegas City (VS), Wollongong Wolves (Australië), Kabuscorp (Angola), Antalyaspor (Turkije), zijn broers voormalige club FC Sion (Zwitzerland), Persepolis (Iran), Tianjin Songjiang (China) en Chennaiyin (India). In dat laatste land ging hij een tijdje zaalvoetballen, voor Goa in de Premier Futsal League. Zijn verblijf bleef uiteindelijk tot slechts twee duels beperkt, omdat hij terugkeerde naar Brazilië om een ambassadeursfunctie te vervullen tijdens de Paralympische Spelen in Rio de Janeiro in 2016.

Zijn liefde voor zaalvoetbal is iets waaruit Ronaldinho veel voordeel heeft gehaald tijdens zijn carrière. Misschien wel het beste voorbeeld was zijn puntertje waarmee hij in 2005 in de Champions League tegen Chelsea op Stamford Bridge scoorde. ’Dat was echt een zaalvoetbaldoelpunt’, legt hij uit. ‘Het was een oplossing die puur op dat moment in me opkwam; ik had het niet zo gepland. Zaalvoetbal is prachtig.’

Ronaldinho vocht meerdere duels uit met Chelsea in zijn Barcelona-tijd. De eerder gememoreerde wedstrijd in de achtste finale tegen The Blues in 2005 verloor hij, waarbij de zichtbaar ontdane Braziliaan en zijn teamgenoten na afloop betrokken raakten in een opstootje met stewards bij de spelerstunnel. Maar een jaar later was er sportieve revanche toen Barça Chelsea versloeg op weg naar zijn CL-triomf. Ook het daaropvolgende seizoen troffen beide teams elkaar, deze keer in de groepsfase. Los van Real Madrid noemt Ronaldinho dan ook Chelsea als zijn moeilijkste opponent in zijn Barcelona-periode. ‘We speelden elk jaar tegen hen in de Champions League en het ging er altijd fel aan toe.’

In die periode probeerden The Blues hem tevergeefs naar Stamford Bridge te halen. Later in zijn carrière werd hij ook in verband gebracht met Manchester City, Blackburn Rovers, Queens Park Rangers en Stoke City. ‘Ik heb geen spijt dat ik nooit in Engeland heb gespeeld, maar het had wel speciaal kunnen zijn, want het is een fantastische competitie.’

Een nieuwe generatie inspireren

Ronaldinho geldt als een grote inspiratiebron voor de nieuwe, huidige generatie spelers in de Premier League en ook daarbuiten. De Braziliaan was een held in de jeugdjaren van tal van voetballers, onder wie Paul Pogba, Raheem Sterling, Thiago Alcántara, Dele Alli, Dimitri Payet, Gabriel Jesus, Daniel Sturridge, Sadio Mané, Willian en uiteraard Neymar.

De Braziliaan, die inmiddels zelf ook de absolute top heeft gehaald, geeft toe dat hij zwaar onder de indruk was toen hij Ronaldinho ontmoette in zijn jeugd. ‘Ik voelde me enigszins ongemakkelijk, omdat hij altijd een idool voor me is geweest’, legde Neymar uit, waarbij hij tevens onthulde dat het Ronaldinho was die bij hem erop had aangedrongen voor Barcelona te kiezen. Ook Douglas Costa van Bayern München vertelt aan FFT dat hij zich vanaf achtjarige leeftijd aan Ronaldinho spiegelde toen zijn held nog voor Grêmio speelde. ‘Hij is mijn grootste idool in het voetbal’, legt de buitenspeler uit. ‘Ik groeide op als fan van Grêmio en hij was de ster in die tijd. In Brazilië is Ronaldinho niet alleen geliefd vanwege zijn talent, maar ook door de vrolijkheid waarmee hij speelt en het plezier dat hij de mensen geeft. Wat hij allemaal met een bal kan... Briljant, hij is echt een voorbeeld. Hij is de persoon die me het meest heeft geïnspireerd toen ik jong was.’

Heeft Ronaldinho zelf een theorie waarom hij als inspiratiebron geldt voor zoveel jonge mensen? ‘Ik denk dat het komt doordat ik er zelf ook uitzie als een kind’, merkt hij lachend op. ‘Maar het doet me echt heel veel om een voorbeeld te zijn voor topvoetballers.’

‘Ik volg Gabriel Jesus (nu Manchester City, red.) en Gabriel Barbosa (Internazionale, red.) nog meer van dichtbij omdat ze tot voor kort in Brazilië speelden, en het is fantastisch een nieuwe generatie Braziliaanse spelers te stimuleren die ons hopelijk snel weer naar de gloriedagen laten terugkeren. De olympische gouden medaille zal de nieuwe generatie een boost geven om in de nabije toekomst tot goede prestaties te komen. Het laat zien dat er al veel verbetering gaande is, want dit zijn allemaal nog jonge spelers. De nationale ploeg is zich weer aan het herpakken. Ik ben altijd optimistisch ingesteld, ik focus op de positieve punten en daarvan zijn er nu ook veel meer.’

‘Er zijn vandaag de dag vele topspelers, zoals Luis Suárez en Neymar bijvoorbeeld. Maar in Engeland ben ik nog steeds een fan van Wayne Rooney. Hij is technisch goed, heeft een prima schot en kan de bal ook goed afschermen. Ik heb zijn stijl altijd gewaardeerd. Bij Milan was het geweldig om samen te spelen met Zlatan Ibrahimovic. Ik heb heel veel waardering voor hem, met hem heb ik ook een goede vriendschap. Hij heeft zoveel zelfvertrouwen. Daar hou ik van. Ik heb er ook altijd van genoten Zinedine Zidane te zien spelen. Hij liet het voetbal er zo simpel uitzien. Dingen die voor anderen moeilijk zijn, waren voor hem heel makkelijk.’

Tussen de huidige topspelers Messi en Cristiano Ronaldo zegt Ronaldinho geen keuze te kunnen maken. ‘Ik heb samen met Messi gespeeld, ook in zijn jongere dagen, en dat was een groot genoegen. We hebben altijd elkaars gezelschap gewaardeerd, ook al is het wat moeilijker hem nu te spreken omdat hij bijna nooit vakantie heeft. Ik had het ook fantastisch gevonden met Cristiano Ronaldo te voetballen, hij is ook geweldig. Zij behoren tot de beste spelers ooit, zonder twijfel.’

Dat staat buiten kijf. Maar sommigen menen dat Ronaldinho in zijn hoogtijdagen – ook al was dat maar een relatief korte periode – de twee genoemde wereldsterren overtrof. ‘Ik denk dat Ronaldinho in die tijd nog beter was dan Messi en Cristiano Ronaldo’, zei Willian van Chelsea een jaar geleden.

Een voetballer die ploeggenoot was van  zowel Messi als Ronaldo, is Henrik Larsson, maar hij twijfelt niet als FFT hem vraagt wie de beste speler was met wie hij ooit samenspeelde. ‘Ronaldinho! Toen ik met hem bij Barcelona speelde, leek het alsof hij van een andere planeet kwam’, vertelt de voormalige Zweedse aanvaller.

De Braziliaan was zo’n speler voor wie negentig minuten niet genoeg leek – je kon gemakkelijk de hele dag naar hem kijken. Sommigen deden dat. Chelsea-vedette Eden Hazard vertelde FFT eens dat hij in zijn jonge jaren soms uren naar clips van Ronaldinho op YouTube keek. Dele Alli van Tottenham Hotspur vertelde ons ook al dat hij de goals van de Braziliaan probeerde na te bootsen.

‘Ronnie heeft gevoel voor samba’

In de nabije toekomst zullen de voetbaldagen van Ronnie waarschijnlijk echt voorbij zijn, maar wat dan? Een carrière in de politiek misschien, zoals Romário en Bebeto? ‘Nee, absoluut niet’, glimlacht hij, waardoor het lijkt uitgesloten dat hij in de voetsporen van enkele andere Braziliaanse voormalige voetballers zal treden. Misschien ook wel slim, want er zijn niet veel parlementaire vergaderingen

om bijna half twee ’s nachts. Maar wil hij wel in het voetbal actief blijven? Enkele jaren geleden zei Ronaldinho dat hij wel zou overwegen trainer te worden, maar nu lijkt hij daarover minder zeker. ‘Ik heb er niet veel over nagedacht’, zegt de 36-jarige, die recentelijk tot ambassadeur bij Barcelona werd benoemd. ‘Misschien dat ik mijn broer zou kunnen helpen (in diens zaakwaarnemerskantoor, red.), en dvd’s van wedstrijden kan bekijken! Ik ben alleen niet echt een fan van vergaderen. Ik zou ook graag wat meer voor voetvolley willen doen, om het olympisch te maken. Die sport is groeiende en het is ook echt een show. Er is nu een wereldcompetitie opgezet en ik zou zelf ook nog wel wat willen trainen om hetzelfde niveau te bereiken als de spelers die daar nu in uitkomen.’

Een mix van voetbal en beachvolleybal, het klinkt alsof dat was uitgevonden voor een voetbal-gepensioneerde Ronaldinho. En als hij niet meer elke dag op het veld staat, zal hij dan meer in het nachtleven te vinden zijn? Misschien enigszins.

Natuurlijk zal hij zich goed willen vermaken, maar wel op een iets andere manier. ‘Ik wil iets met muziek doen. Mijn liefde daarvoor neemt met de dag toe.’ Muziek is ook nooit ver weg voor hem, wat de verschillende instrumenten in zijn huis bewijzen. Zo was er ook eens een moment waarbij de Braziliaanse nationale ploeg na het veroveren van de wereldtitel in 2002 in het vliegtuig op weg naar huis was, toen Ronaldinho uit de bagageruimte boven zijn hoofd een trommel pakte en de ploeg vermaakte met wat Pagode, een muziekstijl die afstamt van de samba. Dat is iets wat hij wel vaker deed. ‘Alles wat hij in zijn handen had, gebruikte hij om een ritmisch deuntje op de trommel te creëren’, vertelt ex-ploeggenoot Ludovic Giuly. ‘Muziek zit in zijn ziel.’

‘Wanneer ik in de bus kwam en Ronaldinho zat daar op de trommel te spelen, dan wist ik hoe de wedstrijd zou gaan’, vult verdediger Juan aan, die ook voor het nationale elftal uitkwam. ‘Als ik hem daar zag glimlachen en zingen, wist ik dat we op koers lagen voor de overwinning.’

‘Hij heeft een goede stem, weet hoe hij moet spelen en hij kan een goede samba van een minder goede onderscheiden’, zegt de beroemde samba-artiest Jorge Aragão. ‘Ik ben ervan overtuigd dat hij succesvol zou zijn als hij de muziek in gaat.’ En Ronaldinho lijkt daar serieus mee bezig. ‘Ik wil het leren en me verder verdiepen in geluidstechnieken en de productie van muziek’, zegt hij. ‘Ik ben er heel nieuwsgierig naar, ik wil ook een studio in mijn huis laten bouwen. Ik componeer zelf ook al, een van mijn nummers werd gebruikt als themaliedje bij de Paralympische Spelen in Rio, iets wat me nog enthousiaster voor het hele evenement maakte.’

Al bijna twintig jaar heeft de wereld Ronaldinho’s talenten op het voetbalveld kunnen aanschouwen en liefhebben. De kans het allemaal met de man zelf nog eens de revue te laten passeren is een groot genoegen geweest.

‘Bedankt voor jullie bezoek’, zegt hij vrolijk tegen FourFourTwo als het interview op z’n eind loopt. ‘Nu moet ik me verontschuldigen, want over twee uur vertrek ik naar China voor een sponsorshipdeal!’ Met een grijns zegt hij ons vaarwel.

Nu is hij gestopt met het spel dat van hem een held voor miljoenen mensen maakte. Zijn carrière mag dan misschien ten einde zijn, maar voor degenen die hem aanbeden en voor degenen die er alles aan deden in zijn voetsporen te treden, zal zijn invloed nog voor lange tijd voelbaar blijven.