‘Dit is een goed stel, hoor.’ Deze zomer hoopt Oranje op een herhaling van deze fameuze woorden uit 1988. Ronald Koeman maakt deze woensdag zijn definitieve EK-selectie bekend. De historie van het Nederlands elftal en wetenschappelijk onderzoek bieden de bondscoach vijf handvatten om tot de ideale bundeling van 26 krachten te komen.
Bestel de EK-special
Perfect voorbereid zijn op het EK in Duitsland? Bestel dan hier de EK-special van VI, met daarin onder meer de verwachte opstellingen van alle landen en een exclusief interview met bondscoach Ronald Koeman.1. SELECTEER VEEL SPITSEN
Bondscoaches overschatten hoeveel verdedigers ze nodig hebben op een eindtoernooi. Tijdens een gemiddeld EK of WK heeft Oranje slechts zes verschillende spelers ingezet in de defensie. Keuzeheren hebben desondanks de neiging om meer verdedigers mee te nemen.
Sinds 1974 nam Nederland 353 veldspelers mee naar een EK of WK. Daarvan kwamen er 43 niet in actie. Meer dan de helft (22) van deze pechvogels was verdediger van beroep. Middenvelders (12) en aanvallers (9) gaan een stuk minder vaak mee zonder te spelen. Een verdediger in een Oranje-selectie voor een eindtoernooi heeft de kleinste kans om binnen de lijnen te komen: iets meer dan 80 procent. Ben je middenvelder of aanvaller, dan zijn speelminuten haast gegarandeerd met percentages rond de 90.
Sinds 1974 nam Nederland 353 veldspelers mee naar een EK of WK. Daarvan kwamen er 43 niet in actie. Meer dan de helft (22) van deze pechvogels was verdediger van beroep
Achter deze statistieken zit een logische theorie. Het lijkt voor de hand te liggen om bij een eindronde alle posities dubbel bezet te hebben. Je mag in een normaal scenario 23 man meenemen (dit EK zijn dat er 26), waarvan er drie doelman moeten zijn. Dan houd je dus twintig veldspelers over voor tien posities. Voor iedere plek twee en de spelersgroep is rond. Alleen gaat dat selectiebeleid voorbij aan de essentie van een wissel. Die wordt voornamelijk gebruikt om het wedstrijdverloop te veranderen of vermoeide spelers af te lossen. In beide scenario's betreft dat zelden een verdediger.
Louis van Gaal heeft dit inzicht tweemaal met succes meegenomen in zijn selectiebeleid. In 2014 is hij al op de hoogte van deze data. ‘Ik heb veel aanvallers geselecteerd, omdat de statistieken van een toernooivorm aangeven dat verdedigers zelden of nooit geblesseerd raken. En met aanvallers, verschillende type aanvallers, kan ik heel veel kanten op.’ Dat loont. Tijdens het WK in Brazilië beïnvloedt Van Gaal het wedstrijdverloop door Memphis Depay en Klaas-Jan Huntelaar vanaf de bank in te brengen. In Dirk Kuijt blijkt bovendien een nuttige vleugelverdediger te schuilen.
Acht jaar later krijgt Van Gaal kritische vragen vanwege zijn keuze om met Vincent Janssen, Luuk de Jong én Wout Weghorst drie pure spitsen mee te nemen naar het WK. ‘Het heeft ook met plan-B en plan-C te maken’, legt hij uit. ‘Je hebt gezien dat zowel De Jong als Weghorst is geselecteerd, dat heeft een reden.’ Van Gaal omschrijft daarna de tactiek die tegen Argentinië de comeback oplevert. Met De Jong én Weghorst als stormrammen komt Oranje terug van een 2-0 achterstand.
Zonder data is Rinus Michels in 1988 tot soortgelijke conclusies gekomen. Hoewel hij slechts twintig man mag meenemen naar het EK in West-Duitsland, selecteert hij met John Bosman, Marco van Basten en Wim Kieft drie spitsen. Bosman begint dat toernooi als basiskracht, Van Basten wordt topscorer en Kieft helpt Nederland naar de halve finale met een doelpunt tegen Ierland. Koeman heeft als speler dus van dichtbij gezien hoe nuttig een extra spits in de selectie is.
