'Eenheidsworsten en suikerooms'

De macht ligt bij de media en communicatiemedewerkers van de clubs. Geïnterviewde spelers moeten hun verhaal ter goedkeurig aanbieden bij hun werkgever, voordat er tot publicatie wordt overgegaan. Als redactie maak je dergelijke afspraken van tevoren, dus je hebt je er maar aan te houden.

Geen voetballers meer interviewen is geen optie, want in de lezersonderzoeken worden die vraaggesprekken hoog gewaardeerd. Treurig is het wel, want de clubs maken van kleurrijke jongemannen voorspelbare saaie eenheidsworsten. Soms treffen we een speler die zich niets van zijn club aantrekt en spontaan een interview geeft.

Dat zijn vaak juweeltjes van verhalen. Het leverde Anouar Hadouir van Roda JC een boete op en FC Utrecht-trainer Ton du Chatinier liet onlangs weten dat hij graag wat uitspraken van zijn linksachter Jacob Lensky uit een gesprek met dit blad had geschrapt. Angst is een slechte raadgever, maar ik begrijp ook niet waarvoor die clubvertegenwoordigers bang zijn.

Het is een soort structurele karaktermoord op mensen die bijna allemaal een leuk verhaal te vertellen hebben en vaak een verrassende visie op voetbal ventileren. Alles blijkt erg gevoelig te liggen en de media en communicatiemedewerkers van de clubs gedragen zich – de een wat meer dan de ander – als machtswellustelingen. De citaten van de spelers staan op band, maar moeten desondanks worden afgezwakt of geschrapt, omdat de club er niet van gediend is.

Een volwassen man doet een uitspraak, maar de waakhond van de club verandert zo’n citaat, omdat het in zíjn ogen beter is voor zijn werkgever. Er wordt ook regelmatig nerveus naar de kop boven het verhaal geïnformeerd en sommigen willen weten welke foto’s er worden geplaatst. Ik hoop het niet meer mee te maken dat de speler of de waakhond zelf een opstel schrijft en dat naar de redactie stuurt, maar ik sluit het niet uit.

Ook de wantrouwige trainers, die achter elke boom een vijand zien, oefenen censuur uit, met PSV-trainer Fred Rutten als treurig dieptepunt. Hij eist vaak tientallen volledig overbodige veranderingen in een verhaal met een van zijn spelers en zodra een eindredacteur niet slaafs gehoorzaamt, dreigt de mediaman meteen met een boycot.

De tijdens dat voetballers smeuïge verhalen vertelden, behoren tot het verleden. Jammer voor de media, maar vooral voor het publiek. Ook op tv zie je het terug. De RTL-directie ziet graag grote namen in het praatprogramma Voetbal International. Louis van Gaal en Co Adriaanse stellen zich onafhankelijk op, maar komen niet. Van Gaal wenst geen tegenspraak en Adriaanse is te duur. Verder is niemand een garantie voor een boeiend gesprek of originele quotes.

Presentator Wilfred Genee roept bijna wekelijks dat er mensen uit de voetballerij moeten worden benaderd. Ik vind het prima, dan moet hij het maar regelen. Ik ga niet biddend en smekend aan de telefoon zitten, want de voetbalwereld is bang om zich bloot te geven. Op het ventileren van een eigen mening staat blijkbaar de doodstraf.

De afgelopen weken hebben we leuke avontuurlijke kerels te gast gehad. Spits Sandro Calabro van VVV-Venlo, doelman Piet Velthuizen van Vitesse en middenvelder Ricky van den Bergh van ADO Den Haag. Het schokkende resultaat was drie gehersenspoelde en monddood gemaakte boefjes die trouw het evangelie van de mediatrainer uitbraakten en werkelijk niets aan het programma toevoegden.

Zelfs officials, van wie je toch wat meer persoonlijkheid mag verwachten, laten zich in het dwangbuis van de censuur vangen. Joop Munsterman, de voorzitter van koploper FC Twente, heeft een topfunctie in het bedrijfsleven en over alles en iedereen een mening.

Hij reed op vrijdagavond, met zijn waakhond Richard Peters, van Enschede naar Hilversum om vervolgens anderhalf uur zijn mond te houden en een paar honderdduizend kijkers te vervelen met nietszeggende teksten. Munsterman is een leuke man, zó kleurrijk dat hij zelfs nog even als gitarist meespeelde met het huisorkest van Danny Vera, maar zodra hij zich kon profileren, sloeg hij dicht. Kom dan niet! Dit is pure minachting van de kijkers. Als je zo ijdel bent op tv te verschijnen, moet je ook je mond opendoen. Het is een soort cultuur geworden binnen de grootste amusementsindustrie ter wereld. Alsof het daadwerkelijk ergens over gaat. Zouden al die mensen niet begrijpen dat ze slechts actief zijn met een bijzaak in het leven, een onderwerp waarover je ongeremd kunt praten zonder schade te veroorzaken?

Het hypocriete gedrag van de voetbalwereld wordt helemáál stuitend als je weet dat ze stuk voor stuk off the record een fantastische mening hebben, maar te laf zijn daarvoor uit te komen.Suikerooms zijn wél goed voor pittige teksten, maar zijn in het voetbal slechts rijke passanten. Dirk Scheringa zag ik als een positieve uitzondering. Hij was oprecht van plan AZ in lengte van jaren trouw te blijven.

Scheringa saneerde een schuld van 65 miljoen euro, betaalde 5,5 miljoen als shirtsponsor en realiseerde een geweldig stadion. De gebroeders Klaas en Cees Molenaar kochten met Wastora de landstitel van 1981, maar na het overlijden van voetbalman Cees was het afgelopen. Scheringa was verantwoordelijk voor de huidige status van AZ, Louis van Gaal heeft daar slechts een marginale rol in gespeeld.

Daarom zijn de dramatische ontwikkelingen rond DSB zo jammer voor de club en alle supporters. Maar er rust blijkbaar een vloek op suikerooms. In het vaderlandse topvoetbal gaan ze allemaal ten onder. Het begon met Egidius Joosten die met zijn bouwimperium Vascomij steun gaf aan Fortuna ’54. Een faillissement maakte een eind aan dit sprookje.

Schrootkoning Luc Kroesemeijer was de man achter Holland Sport. Hij vertrok woedend, doordat bestuursleden vonden dat hij rond wedstrijden niet meer in de kleedkamer mocht komen. Volkswagen-dealer Piet Hoogenboom runde Xerxes, maar trok zelf de stekker eruit, omdat hij niets in een fusieclub zag en ook Dé Stoop, eigenaar van Starlift, vond zijn hobby FC Amsterdam wat te duur worden.

Textielgigant Nol Hendriks wil wél investeren, maar tevens het technisch beleid bepalen en daar heeft Roda JC geen trek meer in. Projectontwikkelaar Hans Brus had het snel gezien bij FC Den Bosch en keerde terug naar zijn liefde Schijndel, maar er loopt nog steeds een rechtszaak met de gemeente Den Bosch. Miljonair Marten Eibrink haalde de internationals Johnny Rep, Piet Schrijvers en Cees van Kooten naar PEC Zwolle, maar moest inbinden toen hij een zakelijke tegenslag in Florida had en een controleur van der maffia over de vloer kreeg.

Investeerder Marcel Boekhoorn is al jaren NEC-supporter, wilde graag iets doen, maar ergerde zich aan de eveneens rijke voorzitter Hans van Delft en trok zich terug. Leon Melchior bleef als investeerder achter MVV buiten beeld, maar schoof zijn werknemer Nico Jongen uiteindelijk naar voren om de zaak af te ronden.

Om uiteenlopende redenen zijn ze allemaal weer van het toneel verdwenen. Structureel hebben ze dan ook weinig betekend voor het voetbal, het bleef bij wat incidentele successen die in verhouding veel geld kostten. Scheringa blijft de beste suikeroom die het nationale topvoetbal heeft gekend, maar een tackle van Pieter Lakeman maakte een abrupt eind aan zijn carrière, waardoor AZ weer een modale provincieclub is, met een bijzonder goed managementteam en dus wel degelijk toekomst heeft.

Frans van Seumeren blijft nu als enige suikeroom over. Hij wil van FC Utrecht een topclub maken. Ik wens hem veel succes, maar het zal niet meevallen Scheringa nog te overtreffen en ik ben benieuwd hoelang Van Seumeren het volhoudt.

Johan Derksen