'Oranje heeft medaille door de vingers laten glippen'
Het olympisch elftal had zojuist met 2-1 verloren van Argentinië en de mixed zone in Shanghai werd een biechtstoel. 'Het spijt me', zei Foppe de Haan eenvoudig. De bondscoach had vier jaar lang ziel en zaligheid in Project Peking gestoken maar de feestelijke intocht in de hoofdstad van de Olympische Spelen zal hij nimmer meemaken. 'We hadden afgesproken dat we Peking zouden halen en dat is niet gelukt.'
Op de drempel van de halve finale en dus meestrijden om een olympische medaille, had Oranje in Shanghai onvoldoende antwoord op enkele geniale flitsen van Lionel Messi. 'Zo'n vedette hebben wij niet. Wij moesten het hebben van het collectief', zo analyseerde De Haan na afloop verder. En daarin zat 'm de crux. De vaderlijke bondscoach slaagde er de voorbije vier weken niet in de verschillende bloedgroepen en karakterprofielen binnen zijn selectie om te smeden tot een hechte symbiose.
Een avond eerder waren in Shanghai de verschillende belevingswerelden binnen Olympisch Oranje haarfijn aan het licht gekomen. De spelers verbleven door een noodweer gedwongen bij de kleedkamers. De jongens van de gestampte pot Beerens, Luijckx, Marcellis, Velthuizen en Pieters deden samen een rondootje. De spelers met Surinaamse roots pielden tien meter verderop met een bal. De dertigers Sibon en Makaay zaten buiten op een bankje met journalisten te keuvelen. Allemaal subculturen die ieder hun eigen binnentaal, muziekvoorkeuren en vrijetijdsinvulling kenden. Verdeeldheid was er binnen de selectie niet, maar er ontstond ook nooit een onvoorwaardelijk eenheidsdenken.
Niet voor niets zei De Haan in China meermalen dat het hem tegenviel dat er maar geen team in het veld stond. Zelf werd de Friese 65-plusser ook moeilijk één met zijn groep. 'Tijdens het EK van 2006 kon ik lezen en schrijven met jongens als Schaars, Huntelaar, Vlaar en Hofs. Deze groep was een stuk moeilijker.' Hij botste vooral aan tegen spelers die vanuit hun buitenlandse heldenleven ineens weer in de nuchtere, Nederlandse samenleving opdoken. 'Ik begrijp best dat er veel gebeurt met jonge mensen op het moment dat ze bij een grote buitenlandse club binnenkomen. Eenmaal terug vond ik dat hun houding anders was. Heel op zichzelf, moeilijk bereikbaar. Ik heb meermalen gezegd: Doe die jas eens uit! In Hong Kong ben ik richting een aantal heel confronterend geweest. Achteraf had ik daarin zelf ook slimmer moeten zijn. De consequentie was dat die spelers wéér een paar dagen onbereikbaar waren.'
De bondscoach die zelf nog een man van boeken is, ergerde zich ook aan de koptelefoons en mobieltjes die zijn spelers voortdurend aan het oor hadden. 'Ik vind dat verschrikkelijk. Ze creëren als het ware een eigen isolement waarin ze nauwelijks nog met elkaar communiceren. Ik hoorde vorige week dat de spelers van Bayern München bij binnenkomst op de club hun mobiele telefoons moeten inleveren. Ik begrijp nu waarom. Volgend jaar wil ik bij het EK in Zweden buiten de slaapkamer geen iPod meer zien.'
Niet alleen in de karakterstructuur, maar ook in kwalitatief opzicht vertoonde de selectie van De Haan in China defecten en disbalans. 'Met wat ik nu weet had ik twee of drie spelers niet geselecteerd', gaf hij in Shanghai toe. De fysieke inhoud van Royston Drenthe en Hedwiges Maduro was volgens De Haan bij het begin van het toernooi onvoldoende, waardoor de twee in China nooit hun niveau haalden. De selectie van Kees Luijckx bleef een raadsel, want de AZ-reserve kwam geen minuut in actie. Evander Sno toonde zich een tactische domoor die geen benul had van wat er op een olympisch voetbaltoernooi vereist is. Tijdens de wedstrijd tegen de VS zaten met Erik Pieters en Calvin Jong-A-Pin twee linkervleugelverdedigers op de bank. Tegen Argentinië begonnen de drie dispensatiespelers die juist toegevoegde waarde moeten brengen, aan de kant. Kew Jaliens was geschorst, Roy Makaay geblesseerd en Gerald Sibon was van gedacht aanspeelpunt verworden tot breekijzer.
Onderwijl plaatste dat andere lage land België zich gewoon voor de halve finale en bleken de favorieten Argentinië en Brazilië in China minder groots dan in de verbeelding gedacht. Het Nederlands elftal heeft op de Olympische Spelen een medaille door de vingers laten glippen.
Peter Wekking