Op weg naar de groepsfase van de Champions League is OGC Nice de eerste hindernis voor Ajax. VI PRO neemt het tactische plan van de nummer drie van Frankrijk onder de loep.
Narcosetactiek
Mario Balotelli steekt drie vingers de lucht in. Niet veel later klinkt in het Frans ‘trois’ over het trainingsveld. Hoewel de tegenstand voor Dante uit niet meer bestaat dan drie poppen, heeft de Braziliaanse mandekker het zweet op zijn voorhoofd staan. Nog voor Dante de bal ontvangt, moet hij steeds aan de andere kant kijken welk cijfer Balotelli naar hem communiceert. Afhankelijk daarvan moet hij de bal op een bepaalde manier naar de Italiaanse spits passen. Een oefening uit het boekje van trainer Lucien Favre, die op deze manier probeert de opbouw van Nice te verbeteren.
Drie weken later zijn de rode poppen veranderd in groene aanvallers van Borussia Mönchengladbach, maar Dante vindt met hetzelfde gemak Vincent Koziello via een pass die linies doorbreekt. Typerend voor de kracht van Nice. Afgelopen seizoen konden Les Aiglons zich in de opbouw meten met de absolute top. In de vijf Europese topcompetities kwam alleen Paris Saint-Germain tot een hogere passzuiverheid.
Geen detail ontgaat hem
Behalve dankzij de steun van een vermogende Chinese investeerdersgroep krijgt Nice dit voor elkaar door het gedetailleerde plan van Favre. ‘Geen detail ontgaat hem. Soms gaan zijn tips om twintig centimeter meer naar rechts of links’, vertelt de inmiddels vertrokken mandekker Paul Baysse daarover. ‘Het is bijna mechanisch. Als de machine eenmaal goed geolied is, dan is het makkelijk. Maar het kost veel werk op het trainingsveld.’
Controle over het centrum is de basis voor de succesvolle opbouw van Nice. Ongeacht het systeem staat bij Favre zelden meer dan één speler op dezelfde flank. Binnen de 4-1-4-1, 4-4-2 en 4-4-1-1 die deze voorbereiding werden afgewisseld, betekent dit dat de buitenste middenvelders zich in de opbouw aan de binnenkant positioneren. Dit biedt de vleugelverdedigers de ruimte om naar voren op te schuiven. De aanvallen van Nice gaan voor 31 procent via de as, waarmee het koploper is in de Ligue 1.
Licht op groen voor Mario Balotelli
De absolute ster van OGC Nice is Mario Balotelli. De Italiaanse spits dreigde het eerste duel met Ajax te missen door een schorsing, maar de UEFA bevestigt dat hij zijn gele kaarten uit de vorige Europa League-campagne niet meeneemt naar de Champions League-voorronde. Dat betekent dat trainer Lucien Favre zal zoeken naar een formatie waarin plaats is voor zowel Alassane Pléa als Balotelli. De 4-4-2 waarmee in de voorbereiding geoefend is, zal daarom tegen Ajax zeker een optie zijn voor Favre.
Daarmee zijn de voorwaarden gecreëerd voor de narcosetactiek van Favre. In tegenstelling tot de meeste teams die tot kansen proberen te komen vanuit balbezit, komt Nice nauwelijks op de helft van de tegenstander. De twintig procent van de tijd die Nice spendeert op het laatste derde van het veld is een absoluut laagterecord. Zelfs Go Ahead Eagles kwam in de Eredivisie met 23 procent tot een hoger aantal. In het geval van Nice gaat het echter om een bewuste keuze. De centrale verdedigers spelen net zolang de bal heen en weer met de controlerende middenvelders totdat een van de volgende drie passes mogelijk wordt.
1. Achter het blok
Met Alassane Pléa en Mario Balotelli heeft Nice twee spitsen die de gewoonte hebben te bewegen op de rand van buitenspel. Dit is lastig voor teams als Ajax die graag opereren met een hoge laatste lijn. Wanneer druk op de bal ontbreekt, aarzelt Nice immers niet om Pléa of Balotelli met een lange bal te lanceren. Vooral controleur Jean Michael Seri is hierin gespecialiseerd. Vorig seizoen lukte het de Ivoriaan achttien keer om op die manier een kans te creëren.
2. Door het blok
Als Nice niet direct een van de aanvallers in de diepte kan lanceren, wordt gezocht naar vrije spelers tussen de linies in het centrum. Dit is de reden voor de vele passes op eigen helft. Favre en consorten wachten geduldig tot een dergelijke mogelijkheid zich aandient. Vaak gebeurt dit met twee middenvelders die zich om beurten aan komen bieden bij de centrumverdedigers. Maakt Ajax de keuze om met het middenveld op deze spelers door te dekken, dan wordt het een flinke uitdaging voor Lasse Schöne om de hele zone voor de centrumverdedigers af te schermen.
Bovenstaande aanval uit de voorbereiding is een goed voorbeeld van de gevaarlijke situaties die Nice op deze manier creëert. De tegenstander heeft zich door het getik van de Fransen op eigen helft laten verleiden om voorzichtig druk te geven en verliest hierdoor de compacte organisatie. Met een subtiel passje door het blok worden direct vier aanvallers gelanceerd.
3. Langs het blok
Als Nice met de passing op eigen helft Ajax niet kan verleiden om een pass achter of door het blok mogelijk te maken, dan zal de ploeg van Favre gaan zoeken naar de vleugelverdedigers. Zij zullen zich dicht naast de zijlijn positioneren en daarmee de buitenspelers dwingen een keuze te maken. Blijven ze compact en houden ze daarmee het centrum gesloten, dan ontstaat de mogelijkheid om de weg naar de vleugel te zoeken. Vanuit daar brengt Nice bij voorkeur de bal alsnog naar de as. De Fransen geven per duel slechts elf voorzetten, wat de helft is van het aantal dat Ajax produceert.
Vorig seizoen was deze tactiek behoorlijk effectief dankzij de aanwezigheid van Ricardo Pereira (twee goals, vier assists) en Dalbert Henrique (drie assists). Pereira is inmiddels terug bij FC Porto, terwijl Dalbert op weg is naar de uitgang. Tijdens het tweeluik met Ajax is de Braziliaanse linksback waarschijnlijk nog van de partij. Rechtsachter zijn Arnaud Souquet en Christophe Jallet de nieuwe opties.
Interessant aan de tactiek van Nice is dat het elftal van Favre door de conservatieve aanpak in de opbouw zelden rond het strafschopgebied van de tegenstander komt, maar direct levensgevaarlijk is zodra het daar arriveert. In vrijwel alle gevallen is op dat moment namelijk het blok van de tegenstander uit positie en bewegen veel Nice-spelers in een hoog tempo naar voren, alsof het een counter betreft. Voor Ajax is het dus zaak zich niet in slaap te laten sussen door het ogenschijnlijk ongevaarlijk getik van Nice op eigen helft.
Scherpschutter Seri
Door de aanwezigheid van scherpschutter Seri als nemer zal Ajax ook buitengewoon alert moeten zijn bij standaardsituaties. Specialiteit van het huis is de indirecte vrije trap vanaf de rechterkant. Door slimme loopacties wordt dan geprobeerd de structuur van de tegenstander te ontregelen en een vrije man te creëren. Door de accurate passing van Seri is dit regelmatig succesvol.
Bij corners past Nice vergelijkbare trucs toe. Een aantal spelers zorgt met loopacties voor afleiding, zodat een sterke kopper in positie gebracht wordt om gevaar te stichten. Zeker tegen teams die primair mandekking hanteren bij hoekschoppen - zoals Ajax - werkt dat goed.
Illusie van Favre
Voor een pressingmachine uit de Duitse school hoeft Ajax niet bang te zijn tegen Nice. Favre is een stuk conservatiever in zijn aanpak dan de meeste trainers die de afgelopen jaren naam hebben gemaakt in de Bundesliga. Nice heeft er geen enkel probleem mee als Ajax zestig procent balbezit heeft, zolang dat maar gebeurt op plekken waar de Amsterdammers relatief ongevaarlijk zijn.
Dat krijgt Nice vaak voor elkaar door een soort schijnpressing. Les Aiglons bewegen bijzonder georganiseerd vanuit een compact blok, maar ondernemen zelden actief een poging om de bal te winnen. Vooral aan de zijkanten kan het desondanks voor Ajax voelen alsof Nice aan het pressen is. Dat komt door de illusie van Favre, die zijn elftal fanatiek laat kantelen richting de kant waar de bal is.
Neem bovenstaande situatie uit de recente oefenwedstrijd tegen Borussia Mönchengladbach. Met slechts drie man worden in de hoek de makkelijkste afspeelopties afgeschermd door slimme positionering. De linksmid anticipeert ondertussen op de pass terug naar de doelman. De overige zes spelers van Nice staan echter nog altijd in positie achter de bal. Wanneer Ajax in dergelijke situaties de rust bewaart, is het dus helemaal niet zo moeilijk om vrije mensen te vinden.
Sowieso liggen voor Ajax de grootste aanvallende kansen op de momenten dat Nice massaal kantelt richting één vleugel. Wanneer de ploeg van Marcel Keizer in staat is om onder die druk uit de voetballen en de andere vleugel te vinden, dan is daar plots alle ruimte.
In die zin is het voor Ajax een voordeel dat het Nice treft in deze vroege fase van het seizoen. De speelwijze van Favre vereist nauwkeurige onderlinge afstemming, maar door het vertrek van Paul Baysse, Ricardo Pereira, Younes Belhanda en de blessure voor Walter Cyprien moeten veel patronen opnieuw ingeslepen worden. De oefenwedstrijden tegen Gent (2-3 winst), Slavia Praag (4-1 nederlaag) en Borussia Mönchengladbach (1-2 winst) tonen aan dat het huidige Nice nog erg wisselvallig is.
Voor Ajax wordt het zaak hier maximaal van te profiteren. Tegen het voetbal op twee snelheden van Nice zal lastig worden om de nul te houden, maar zegevieren via een spectaculair tweeluik is niet onmogelijk. Met de vorige Europese campagne in het achterhoofd is dat voor Ajax-supporters een aanlokkelijk perspectief.
Gerelateerde artikelen