Hoe staat het ervoor met de voetbalerfenis van Johan Cruijff? Om een antwoord te vinden op die vraag zijn we in gesprek gegaan met Wim Jonk en Ruben Jongkind, die na hun vertrek bij Ajax de filosofie van de legendarische nummer 14 toepassen via Cruyff Football en FC Volendam. Een vraaggesprek over Plan Cruijff, individueel opleiden, jeugdvoetbal en de toegevoegde waarde van specialisten.
Weten jullie nog het moment dat jullie op bezoek waren bij Johan Cruijff in Barcelona en hem vroegen wat hij op papier had staan over trainingsvormen?
Wim Jonk: ‘Ja, Johan had toen niets op papier. Zijn hoofd zat natuurlijk vol met kennis, maar het ging er vooral om het systeem in zijn denken te doorgronden. Hij denkt vanuit principes. Dat betekent trouwens niet dat er een hele rigide mal is die alles voorschrijft. Je kunt überhaupt nooit één vast handboek tot op de letter volgen als je over voetbal praat, simpelweg omdat spelers, omstandigheden, tegenstanders, cultuur en dergelijke altijd zullen variëren. Maar je filosofie en methodologie geven wel belangrijke houvast.’
Destijds was de filosofie van Cruijff nauwelijks gedocumenteerd. Het zat vooral in zijn hoofd en werd verspreid door mensen als Pep Guardiola die hem begrepen. Hoe is die visie nu uitgewerkt op papier?
Ruben Jongkind: ‘Dat klopt, er was toen een voornamelijk Spaanse stroming die een deel van zijn visie had vastgelegd. Die invloed was groot, je ziet die stijlverandering in bijna het hele Spaanse voetbal terug. En er was een Nederlandse stroming, maar die was helaas afgebogen. Althans, die was voor Cruijff niet meer herkenbaar, daar ageerde hij veel tegen. En inderdaad waren er trainers die duidelijk door hem zijn geïnspireerd en zijn visie tot op verschillende hoogte uitvoerden, zoals Guardiola en Eusebio. Maar ook invloedrijke mensen die niet direct met hem werkten, zoals Jürgen Klopp en Ralf Rangnick.’
Jonk: ‘Het bijzondere dat tussen ons drieën ontstond in Barcelona, was dat we precies hetzelfde dachten. Dus vanuit die principes. En er was een noodzaak, want we moesten het vage concept van ‘aanvallend attractief voetbal’ werkbaar en overdraagbaar maken voor de hele Ajax opleiding. Met elkaar kregen we een structuur te pakken, zeg maar de kapstok waaraan we alles konden ophangen. Wij zijn toen zelf aan de slag gegaan en hebben wat Johan vertelde gekoppeld aan andere invalshoeken, ook omdat het voetbal veranderde.’
Jongkind: ‘Het was een typisch proces van brainstormen, uitwerken, weer bij elkaar toetsen, aanscherpen, et cetera. Daarmee is het in een model gegoten en is de Cruijff-methodologie ontstaan, voor het eerst echt op papier. Dat is het unieke geweest van die periode bij Ajax en daardoor werd onze band ook heel sterk.’
Als Team Jonk zijn jullie verantwoordelijk voor het wereldwijd verspreiden van de voetbalfilosofie van Johan Cruijff. Wat is die filosofie precies?
Jongkind: ‘Als je het zou willen samenvatten dan bestaat die uit de volgende pijlers:
1. Aantrekkelijk voetbal door middel van een aanvallende speelwijze. Voetbal speel je voor de fans. Dus de fans willen doelpunten en acties zien.
2. De jeugdopleiding is de basis van de club en jeugdspelers worden opgeleid door middel van een individuele aanpak.
3. Als je spelers koopt dan moeten zij een directe versterking zijn en niet je eigen jeugd blokkeren.
4. Er heerst een topsportcultuur in de organisatie waarbij iedereen individueel en gezamenlijk beter wil worden.
5. Deze vier factoren leiden gezamenlijk tot sportief én financieel resultaat.’
Maakt het voor een talent daadwerkelijk uit in welke opleiding hij terechtkomt? Komen uiteindelijk niet gewoon de beste spelers bovendrijven doordat die met de beste spelers trainen en tegen de beste spelers spelen?
