Als tv-analyticus probeerde Ruud Gullit jarenlang de vinger op de zere plek van het vaderlandse voetbal te leggen. Nu hij is begonnen als rechterhand van bondscoach Dick Advocaat, kan de oud-international eindelijk tot de kern doordringen. Op geheel eigen wijze. ‘Wanneer iemand als Gullit bij Oranje wil werken, is dat een geweldige zaak voor het hele Nederlandse voetbal.’
In de lobbybar van hotel Huis ter Duin graaft Ruud Gullit in een broekzak van zijn trainingspak. Het is een loos uurtje tussen training en lunch, tijd voor een verhaal uit de oude doos. ‘Kijk hier’, zegt Gullit als hij zijn iPhone tevoorschijn heeft gehaald. In het schermpje licht een opstelling op van het Nederlands elftal in 1984. Het was een overgangsperiode tussen magere en vette jaren bij Oranje, onder bondscoach Kees Rijvers.
We zien de namen Piet Schrijvers, Ben Wijnstekers, Peter Boeve en Peter Houtman. Maar ook die van een lichting aanstormende talenten: Gullit, Marco van Basten, Frank Rijkaard, Gerald Vanenburg en de gebroeders Koeman. Drieëndertig jaar geleden speelden ze een oefenwedstrijd tegen de Leidse selectie, op een volgepakt sportpark Ter Specke in Lisse. De tegenstander had zelden samengespeeld, het gros kwam rechtstreeks vanuit het werk naar het veld, op de fiets. Die avond staat in het geheugen van Gullit gegrift. ‘Op papier hadden wij een lekker ploegie , zou je denken’, lacht de Amsterdammer. ‘Maar we verloren die dag met 1-2, van een stelletje amateurs! Ik moest er deze week opeens aan terugdenken, in de voorbereiding op de interland tegen Luxemburg. Als speler had ik een hekel aan dit soort wedstrijden. Ik voetbalde liever tegen Spanje of Duitsland. Dan is de motivatie standaard honderd procent en krijg je ruimte om te voetballen. Tegen landen als Luxemburg valt er niks te winnen. Een week na die zeperd in Lisse wonnen we trouwens met 6-0 van Denemarken, dat dan weer wel. Vier jaar later werden we Europees kampioen.’
Het is zomaar een anekdote uit het rijke oeuvre van Gullit. Hij vertelt ze graag en smakelijk. Vaak vormen zijn eigen ervaringen het vertrekpunt, waarna verleden en heden samenvloeien in een betoog over voetbal anno nu. Zo ging dat ook regelmatig met Willem van Hanegem, in diens tijd als assistent van Dick Advocaat bij het Nederlands elftal, vijftien jaar geleden. Aan precies hetzelfde tafeltje, tegenover de toog in Huis ter Duin, sprak Van Hanegem urenlang met leergierige internationals als Ruud van Nistelrooy en Pierre van Hooijdonk. De gespreksonderwerpen: voetbal, voetbal en voetbal.
Niet voor niets trekt Advocaat een parallel tussen zijn assistent van toen en die van nu. ‘Ruud vervult een heel belangrijke rol, zoals Willem van Hanegem dat tijdens mijn vorige periode als bondscoach deed’, zegt Advocaat. ‘Hij kan zijn internationale ervaring op deze vrij jonge groep overbrengen. Ik heb altijd gehoopt dat we nog eens zouden kunnen samenwerken. Ruud is een enorme persoonlijkheid met een enorme uitstraling. Hij is een internationaal icoon, een legend. Wanneer iemand als Gullit bij Oranje wil werken, dan is dat een geweldige zaak voor het hele Nederlandse voetbal.’
Stoorzender
Ze gaan ver terug samen. Geruchtmakend was hun conflict in 1994, toen Gullit het Oranje-kamp vlak voor het WK in de Verenigde Staten verliet, uit onvrede over de beoogde speelwijze van Advocaat. Het is niet vergeten, wel vergeven. Dat bleek nog geen tien jaar later, bij de aanstelling van Gullit als bondscoach van Oranje Onder-19. Advocaat, destijds wederom bondscoach, betrok hem tegen de gebruiken in bij vergaderingen van de Nederlands elftal-staf. Gullit zou die geste nooit vergeten.