Bern Hölzenbein is op 78-jarige leeftijd overleden. Alleen al bij het horen van zijn naam krijgen velen spontaan rillingen over hun hele lijf, zeker zij die de WK-finale van 1974 bewust hebben meegemaakt. Vanwege die gewillige duik van de Duitser over de benen van Wim Jansen eindigde die wonderbaarlijke triomftocht van Totaalvoetballend Oranje met een enorme anticlimax.
Misschien dat daarom vaak wordt gedacht dat de schwalbe een Duitse uitvinding is. Ook omdat het nu eenmaal zo Duits klinkt natuurlijk. Maar hebben we de fopduik in het voetbal ook daadwerkelijk aan onze oosterburen te danken? Een onderzoekje naar de ontstaansgeschiedenis van een inmiddels veelgebruikte voetbaluitdrukking.
Schwal∙be (de; v(m);
meervoud: schwal∙bes)
1 (voetbal) het zich laten vallen om zo een vrije trap of strafschop mee te krijgen
Van Dale
Schwal∙be, die
1 schnell und gewandt fliegender Singvogel mit braunem oder schwarz-weissem Gefieder, langen, schmalen, spitzen Flügeln und gegabeltem Schwanz
2 (Fussballjargon) geschicktes Sich-fallen-Lassen im Kampf um den Ball in der Absicht, einer Frei- oder Strafstoss zugesprochen zu bekommen
Duden (de Duitse Van Dale)
Veel gretiger kun je niet over een voorzichtig uitgestoken knie duiken, toch heeft Jürgen Klinsmann nooit een slechte reputatie gehad in Nederland. Als Oranje die pijnlijke 1-0 achterstand in de halve finale van het EK 1988 niet had omgebogen in die heldhaftige 1-2 overwinning op West-Duitsland, was het hoogstwaarschijnlijk anders geweest en had heel Holland het Klinsmann voor altijd kwalijk genomen dat hij zo doortrapt een penalty had afgedwongen. Maar de voormalige spits heeft zijn goede reputatie óók te danken aan zijn open karakter en je zou bijna zeggen on-Duitse gevoel voor zelfspot.