In naam van Oranje: de zwarte bladzijde in een oeuvre
data-height="125" data-width="397" data-align="center" data-caption="" src="http://www.vi.nl/upload/4eb4f76e-138a-462b-9357-cd9f1fed87a4_image2160052653044168962.jpg" /> Louis van Gaal is zelden op een goede grap te betrappen, maar bij de uitreiking van de oeuvreprijs was de bondscoach in een speech wel even amusant. Het had een geheim moeten blijven dat hij werd geëerd voor zijn trainerschap, maar toen hij zich vrijdag voor de uitreiking van de prijs voor Trainer van het Jaar in Zwolle meldde, vroeg de receptioniste: 'U komt zeker ook even de oeuvreprijs ophalen?' Waarop Van Gaal droog zei dat wel een leuke verrassing te vinden.
Aan zijn eerste periode als bondscoach dankt hij het eerbetoon in elk geval niet. Een zwarte bladzijde in zijn oeuvre. Wat ging er toen mis en gaat er nu goed? Als hij al ergens over twijfelt was de oefenmeester uit de Amsterdamse Watergraafsmeer in 2000 meer dan ooit overtuigd van zichzelf.
Na successen met Ajax, dat hij naar de UEFA Cup, de Europa Cup I en de wereldbeker dirigeerde, alsmede Barcelona, waarmee hij twee keer de Spaanse titel opeiste, was er voor Van Gaal alle reden te denken dat hij de voetbalwijsheid in pacht had. Het bereiken van het WK zou een fluitje van een cent worden. Hij had voor zes jaar getekend, voelde zich de technische baas van Zeist en deed in het bondsgebouw elke dag het licht uit. 
Maar eigenlijk zat vanaf de eerste kwalificatiewedstrijd alles tegen en was de sfeer alleen bij de kennismaking tegen AGOVV goed. Het begon met een moeizaam gelijkspel thuis tegen Ierland (2-2). Oranje werd door blessures geteisterd en Van Gaal moest zelfs de 31-jarige Richard Witschge oproepen.
Toen kwam het fluitje uit het publiek in De Kuip tegen Portugal waardoor Marc Overmars zich liet beïnvloeden met als gevolg het eerste tegendoelpunt van de twee. Uit was er in de laatste minuut het duwtje van Frank de Boer in de rug van Pedro Pauleta, waardoor Portugal via Luís Figo vanaf de stip op gelijke hoogte kon komen (2-2).
De magere resultaten werden nog afgewisseld door sappige dopingaffaires rondom Frank de Boer, Edgar Davids en Jaap Stam. Vermoedelijk veroorzaakt door een vervuild voedingssupplement. Frank de Boer wist dankzij een investering van een miljoen euro strafvermindering te krijgen voor een schorsing van twaalf maanden. Op het moment suprême, de beslissende kwalificatie-interland tegen Ierland, was de verdediger speelgerechtigd, maar kon hij niet meedoen vanwege een blessure.
Het werd een demasqué op het vervallen Lansdowne Road in Dublin. Oranje was sterker, maar kwam niet tot scoren. Van Gaal raakte in blinde paniek ook de weg kwijt. Hij wisselde zijn beste speler Marc Overmars en liet afmaker Jerrel Hasselbaink vanaf de rechterflank voorzetten geven. Het Nederlands elftal verloor (1-0) en werd met het schaamrood op de kaken uitgeschakeld voor het WK 2002. 
Geheel in stijl kwam vervolgens het afscheidsduel van Van Gaal tegen Denemarken toen enkele struise vrouwen onder aanvoering van Kira Eggers in het hotel van het Nederlandse elftal dankzij een kennis van belhamel Patrick Kluivert een vermeende seksaffaire ontketenden. Van Gaal oogde als een loser toen hij huilend live op tv een afscheidsrede hield in Zeist, af en toe tot orde geroepen door directeur betaald voetbal Henk Kesler. Zijn trainersloopbaan dreigde een langzame dood te sterven, totdat AZ aanklopte. Het leek bijna onmogelijk de populaire Co Adriaanse op te volgen, maar Van Gaal toonde zijn vakmanschap door binnen drie jaar met een provincieclub in 2009 de landstitel te veroveren.
Kampioen worden met FC Barcelona kan Jurgen Streppel waarschijnlijk ook. Maar spelers die niet tot de top behoren kneden tot winnaars, dat vereist kwaliteiten voor een oefenmeester. En dan kun je wel op persconferenties achter elke boom een spook zien, en bij tijd en wijle zelfingenomen overkomen, maar goede resultaten verbloemen veel. De thuissituatie in zijn jeugd kan zijn karakter hebben gevormd. De kleine Louis verloor al vroeg zijn vader. In het kinderrijke rooms-katholieke gezin sneeuwde hij onder en moest opkomen voor zichzelf.
Zijn echtgenote Truus Opmeer, de voormalig pr-functionaris van Nationale Nederlanden die Van Gaal tijdens het WK in de VS (1994) leerde kennen, is er ondanks verwoede pogingen nog niet in geslaagd haar man een beter imago te bezorgen. Dat gaat ongetwijfeld niet meer lukken.
Van Gaal (61) heeft wel geleerd van die eerste periode bij het Nederlands elftal. In interviews en op persconferenties probeert hij zich nu enigszins in te houden, al moet je niet over de rol van reserveaanvoerder Dirk Kuijt beginnen. Veel meer dan vroeger toont hij zijn vriendelijke kant. Je schijnt met hem ook enorm te kunnen lachen.
En in de voorbereiding jaagt hij de internationals niet meer over de kling. Het verzoek van aanvoerder Frank de Boer destijds om een lossere aanpak rondom de interlands, deed Van Gaal suggereren dat Oranje een bezigheidstherapeut nodig had. 'Jezus, als dat de norm wordt', vroeg hij zich wanhopig af.
De zweep knalt minder, Van Gaal is zijn stemverheffing echter nog niet verleerd. De rode draad die door zijn hele loopbaan loopt is nu ook weer terug te vinden bij het Nederlands elftal: als voormalig sportleraar kan hij met jonge talenten beter werken dan met gearriveerde vedetten. Maar met een team in opbouw alles winnen dwingt toch weer respect af. Ondanks armetierige opponenten. 
Alle gebruikte foto's op VI.nl zijn afkomstig van VI Images.