I: Vincent Janssen, de nieuwe spits van Oranje
'Echt gaaf, supervet, ik werd een beetje gek van binnen.' Vincent Janssen kan het nauwelijks bevatten als bondscoach Danny Blind hem begin maart opneemt in zijn voorselectie. Als de spits van AZ tien dagen later ook bij de definitieve selectie zit, loopt hij 'even een uurtje te dromen'. Over een debuut durft de 22-jarige revelatie dan nog niet na te denken, maar het komt er later die maand toch van. Janssen mag invallen tegen Frankrijk (2-3), de interland die in het teken staat van het overlijden van Johan Cruijff, en begint enkele dagen later op Wembley zelfs in de basis.

Janssen maakt indruk tijdens zijn eerste basisoptreden. Onverschrokken gaat hij de duels aan met de Engelse mandekkers en als de bal in de vijftigste minuut op de stip gaat, schiet de latere topscorer van de Eredivisie die zonder enige aarzeling binnen. Als Janssen een kwartier voor tijd ook nog aangever is bij de winnende treffer van Luciano Narsingh (1-2), kan hij helemaal niet meer stuk. Heel voetbalminnend Nederland loopt weg met de man die binnen een jaar tijd de stap van Almere City naar Wembley maakt. Oranje heeft een nieuwe spits.

II: het einde van een gouden generatie?
De stormachtige entree van Janssen in Oranje heeft grote gevolgen voor de interlandloopbaan van Klaas-Jan Huntelaar. De spits van Schalke 04 rekent er na het afserveren van Robin van Persie op dat hij een kans in de punt van de aanval krijgt, maar Blind wil tegen Frankrijk Luuk de Jong aan het werk zien. Als Huntelaar vervolgens weigert in te vallen tegen Engeland, is een rel in de maak. De hoofdrolspeler zelf smoort die in de kiem. 'Dat ik niet wilde invallen is gechargeerd gezegd. Ik wilde en wil best invallen, maar niet voor twee minuten.' 

De oefeninterland tegen Engeland is ook om een andere reden bijzonder. Voor het eerst sinds augustus 2010 ontbreken De Grote Vier bij het Nederlands elftal. Wesley Sneijder en Arjen Robben zijn geblesseerd, Van Persie en Rafael van der Vaart gepasseerd. Met name de absentie van de spits van Fenerbahçe zorgt voor heel wat discussie. Blind sluit in maart niet uit hem in de toekomst nog op te roepen als zijn vorm verbetert, maar vindt dat het 'stuivertje wisselen blijft' met de Oranje-topscorer aller tijden. In 2016 zal zowel Huntelaar als Van Persie uit beeld blijven.

III: Oranje krabbelt op als sparringpartner
Blind laat begin mei nog ruimte voor een rentree bij de start van de WK-kwalificatiereeks als het illustere tweetal ontbreekt in zijn selectie voor de oefenduels met Ierland, Polen en Oostenrijk. De bondscoach geeft opnieuw de voorkeur aan De Jong, Janssen en Bas Dost, maar zegt: 'Dit is absoluut geen afscheid van Klaas-Jan of Robin bij Oranje.' Omdat ook Robben en Sneijder er door blessures weer niet bij zijn, reist Oranje allerminst op volle kracht af naar Lagos voor het trainingskamp. Dick Advocaat, de man die Feyenoord er bovenop heeft geholpen als adviseur, is er wél bij.

Ook bij Oranje lijkt sprake van een Advocaat-effect. Als sparringpartner van de drie EK-gangers laat het Nederlands elftal een stijgende lijn zien. Na de 1-1 tegen Ierland worden de mannen van Blind met de grond gelijk gemaakt, maar na de zeges op Polen (1-2) en Oostenrijk (0-2) rijst de vraag of we niet toch iets te zoeken hadden op het EK. Zeker als Oranje in Wenen voor het eerst sinds negen interlands de nul houdt. 'Er is duidelijk een stijgende lijn zichtbaar', stelt Kevin Strootman. Blind ziet dat er een hecht team ontstaat. Volgens Virgil van Dijk 'is hard werken voor elkaar de basis geworden.'

IV: chaos bij de KNVB
De rentree van Advocaat pakt aanvankelijk goed uit. De rolverdeling – een trainer met zoveel ervaring als assistent van een onervaren bondscoach – roept wat vraagtekens op, maar iedereen is het erover eens dat de aanstelling van Advocaat een goede zet is. Totdat de Hagenaar de KNVB in augustus plotseling alweer vaarwel zegt. De uitdaging bij Fenerbahçe is te aanlokkelijk om te weigeren. Weg is de wonderdokter. Blind en de nieuwe technisch directeur Hans van Breukelen zijn onaangenaam verrast dat Advocaat met de noorderzon naar Turkije vertrekt.

Het schouwspel dat zich in de weken erna afspeelt op en rond de burelen van de KNVB, kent zijn weerga niet. In de zoektocht naar een opvolger rolt Van Breukelen bijna letterlijk over straat met Ruud Gullit, die uiteindelijk bedankt voor de klus. Als dan ook Bert van Oostveen nog opstapt als directeur betaald voetbal, is de chaos in Zeist compleet. Het gedwongen afscheid van teammanager Hans Jorritsma draagt daar aan bij. En ook het vertrek van Marco van Basten naar de FIFA past in dat plaatje, al blijft die andere voormalig Oranje-bondscoach Blind trouw totdat Fred Grim hem opvolgt.

V: positie Blind staat onder druk
Op de persconferentie in aanloop naar het oefenduel met Griekenland en het belangrijke bezoek aan Zweden in de WK-kwalificatiereeks moet Blind vooral reageren op de chaos in Zeist. Het vertrek van Van Oostveen noemt hij 'slechte timing' en van de leegloop in zijn staf hoopt hij dat die ten einde is. Hij biecht bovendien op dat hij zelf een aanbieding uit het Verre Oosten heeft afgeslagen. Maar juist om de nek van zo ongeveer de enige man die de KNVB trouwt blijft, gaat na de inzinking tegen de Grieken (1-2) een strop. Als Oranje verliest van Zweden is het exit Blind, is de teneur.

Los van de weinig overtuigende resultaten wordt Blind aangerekend dat het voetbal van Oranje ook een jaar na zijn aanstelling nog niet herkenbaar is. Na het mislukte 5-3-2-experiment tegen Frankrijk speelt het Nederlands elftal steevast in de aloude 4-3-3-formatie, maar een wedstrijd dicteren gebeurt nog maar zelden. Bovendien blijft zijn selectiebeleid, als hij weer eens een bankzitter of een aanstormend talent uit de Eredivisie boven een gerenommeerde kracht uit het buitenland verkiest, onderwerp van discussie. Maar Blind weigert de handdoek te werpen bij een nederlaag in Solna.

VI: onrechtvaardigheid in Solna
Dat hoeft ook niet, want Oranje keert huiswaarts met een verdienstelijk 1-1 gelijkspel en het gevoel dat er meer inzat. Na rust legt het Nederlands elftal misschien wel de beste helft van 2016 op de mat. Nadat Sneijder een onbegrijpelijke fout van Strootman rechtzet, laten Davy Klaassen en Bas Dost na de genadeklap uit te delen. 'We hebben te veel kansen gemist, want 1-3 of 1-4 was een normale uitslag geweest', sombert Blind. En als Dost in de extra tijd wel raak kopt, is het scheidsrechter Daniele Orsato die het doelpunt ten onrechte afkeurt wegens een lichte overtreding.

Oranje wordt een zege door de neus geboord, maar heeft de mazzel dat Frankrijk ook 0-0 speelt in Wit-Rusland. Toch waant Blind zich allerminst zeker van zijn baan. 'Wat dit voor mijn toekomst betekent? Ik heb geen flauw idee', zegt hij na afloop. De bondscoach heeft het geluk ook niet bepaald aan zijn kont hangen. Los van de bizarre omstandigheden waarin de opvolger van Guus Hiddink zijn spelers moet voorbereiden op de start van de WK-kwalificatiereeks, wordt zijn ambtstermijn gekenmerkt door een bijna onophoudelijke blessuregolf onder de internationals.

VII: Arjen Robben, eeuwig zorgenkindje van Oranje
Van al die geblesseerde internationals is Arjen Robben degene die het meest wordt gemist. Telkens als Blind zijn selectie bekendmaakt, is de aan- of afwezigheid van de 32-jarige aanvaller wel een onderwerp van gesprek. Vooral als Robben begin oktober zijn rentree maakt bij Bayern München, is hij bij Oranje een hot topic. De bondscoach vestigt zijn hoop op trainer Carlo Ancelotti ('een correcte kerel, een goeie vent'), maar ziet zijn aanvoerder pas een maand later tegen Luxemburg terugkeren. Robben scoort na een jaar afwezigheid meteen, maar houdt het al na één helft weer voor gezien.

Vanuit München klinkt in die dagen geen onvertogen woord over de KNVB. En dat is in het verleden wel eens anders geweest, toen Robben zich forceerde bij Oranje en Bayern met de gebakken peren zat. Anno 2016 zijn ze vooral in Rome niet blij met wat er bij Oranje gebeurt. AS Roma-trainer Luciano Spalletti stelt in oktober dat Strootman is 'geslacht' bij het Nederlands elftal. Blind reageert een dag later verbolgen op de kritiek van de Italiaan. 'Wij gaan bij Oranje op verantwoorde wijze met internationals om.' Spalletti geeft Blind vervolgens schoorvoetend gelijk.

VIII: nieuwe sterren dienen zich aan
Blind heeft in oktober wel vaker het gelijk aan zijn zijde. Als hij in aanloop naar de kwalificatie-interlands tegen Wit-Rusland en Frankrijk moet uitleggen waarom hij Quincy Promes maar blijft oproepen ondanks zijn tegenvallende prestaties in Oranje, countert de bondscoach dat de aanvaller bij Spartak Moskou wekelijks bij de uitblinkers hoort. 'Jullie zien hem niet, dat is jammer. Ik zie hem iedere week negentig minuten en dat is gewoon goed.' Enkele dagen later betaalt Promes het vertrouwen van Blind terug tegen Wit-Rusland (4-1) met zijn eerste twee interlandgoals.

Het gebeurt in 2016 steeds vaker dat de nieuwe lichting de kar trekt bij Oranje. Zo is Van Dijk centraal achterin een rots in de branding, is Janssen belangrijk met vier goals in tien interlands en werpt Rick Karsdorp zich in oktober met zijn sterke optredens tegen Wit-Rusland en Frankrijk op als voorname kandidaat voor de rechtsbackpositie. Blind laat door de vele personele problemen in totaal acht spelers debuteren. En als hij in november Memphis Depay toch maar oproept als de internationals weer eens met bosjes tegelijk afvallen, beslist de aanvaller prompt het duel met Luxemburg (1-3).

IX: duiventil onder de Oranje-lat
Eén positie staat wellicht symbool voor de vele wisselingen bij Oranje in 2016: die onder de lat. Jasper Cillessen begint het jaar gewoon als eerste keeper, maar is na zijn transfer naar Barcelona inmiddels tot derde keus gedegradeerd. Cillessen verliest zijn basisplaats in september tijdens de oefeninterland tegen Griekenland aan Jeroen Zoet, die in de oefenduels met Engeland en Oostenrijk al de kans heeft gekregen. Blind zegt er echter bij dat het niet betekent dat de PSV-doelman ook tijdens de gehele WK-kwalificatiereeks zijn eerste keus is.

Dat blijkt. Een maand later moet Zoet tegen Wit-Rusland alweer plaatsmaken voor Maarten Stekelenburg. De 34-jarige doelman van Everton krijgt het vertrouwen 'omdat hij een iets betere indruk maakt.' De bondscoach voegt eraan toe dat hij het geen makkelijke beslissing vindt en krijgt ook kritiek. Want wat gebeurt er als Stekelenburg nu in de fout gaat? En precies dat gebeurt, als de ervaren sluitpost in het cruciale duel met Frankrijk (0-1) mistast bij een afstandsschot van Paul Pogba. 'Deze moet Maarten hebben, dat weet hij zelf ook', aldus Blind, die echter geen spijt heeft van zijn keuze.

X: Arena vervloekt voor Oranje
Door de misser van Stekelenburg verliest Oranje het belangrijke kwalificatieduel van Frankrijk met 0-1. De oppermachtige Fransen zorgen ervoor dat het Nederlands elftal voor de vijfde keer op rij verliest in De Arena, het stadion lijkt vervloekt. Een maand later tegen België kan het keurkorps van Blind een historische reeks neerzetten door voor de zesde keer op rij te verliezen in hetzelfde stadion. Ook De Rode Duivels zijn veel beter en komen in de slotfase zelfs nog akelig dicht bij de zege, nadat Yannick Carrasco de openingsgoal van Davy Klaassen teniet heeft gedaan. Het blijft 1-1.

De discussie over Oranjes thuishaven wordt aangewakkerd als De Kuip in oktober voor het eerst sinds 860 dagen het decor is van een interland. In de sfeervolle Rotterdamse voetbaltempel wint het Nederlands elftal met 4-1 van Wit-Rusland. Het is de eerste thuisoverwinning in anderhalf jaar. Maar dat gegeven zegt waarschijnlijk meer over de status van Oranje dan over De Arena. Nederland gaat 2017 in als nummer 22 van de FIFA-ranking met iets meer punten dan Ierland en iets minder dan IJsland. Dan is er meer aan de hand dan een stadionvloek. Het WK is desondanks nog niet uit zicht.

Het VI Jaaroverzicht:

• Meer over

• Nederland
• WK Kwalificatie Europa 2018 Russia