De succesvolste club ter wereld heeft maling aan tactische trends en statistieken. Hoe Real Madrid de voorzet anno 2017 opnieuw uitvond als dodelijk aanvalswapen. Wederom onder de aandacht gebracht op de vooravond van de strijd om de Europese Super Cup tegen Manchester United op dinsdagavond (20.45 uur).
Klassieke buitenspelers zijn de beste vorm van vermaak voor een voetbalfan. Weinig dingen zijn zo fijn als een zondagmiddag schelden op de linksbuiten die zijn man niet voorbij komt, om vervolgens plotseling betoverd te worden door zijn eerste geslaagde passeerbeweging. Gevolgd door het halen van de achterlijn, een afgemeten voorzet en een kopbal in het dak van het doel. Mede mogelijk gemaakt door de individualist aan de zijkant, die voortdurend beweegt op het dunne koord tussen genialiteit en gekte.
Door koel rendementsdenken verdwijnen deze excentrieke vleugelaanvallers de laatste jaren in razend tempo van de Europese velden. Dat heeft te maken met inzichten over de effectiviteit van voorzetten. Gemiddeld levert een op de zeventig ballen vanaf de flanken een doelpunt. Dus worden spelers als Arjen Robben en Cristiano Ronaldo op plekken neergezet waar ze beslissender kunnen zijn dan op hun oorspronkelijke plaats aan de zijlijn.
Diezelfde Cristiano Ronaldo reanimeert in de 64ste minuut van Champions League-finale de voorzet als belangrijk aanvalswapen. Als Luka Modric de bal voortrekt vanaf de achterlijn, ontsnapt hij met een loopactie aan de aandacht van de Juventus-defensie. Met zijn rechtervoet schiet Cristiano Ronaldo uit de lucht binnen. De Champions League is daarmee binnen voor Real Madrid, net als het veertigste doelpunt uit voorzetten van het seizoen in Europees en competitieverband.
Met deze enorme stroom aan treffers bewijst Real Madrid dat aanvallen over de flanken nog steeds kan lonen op het allerhoogste niveau. De Koninklijke is zowel in absolute als in relatieve zin effectiever met voorzetten dan ieder ander Europees team. Waar bij een gemiddeld team in de vijf Europese topcompetities 1,5 procent van de voorzetten een treffer oplevert, is dat bij Real Madrid 3,5 procent. Dat zijn twee extra doelpunten bij iedere honderd voorzetten. Misschien wel het verschil tussen overal net naast grijpen of zoals in deze jaargang de twee belangrijkste hoofdprijzen pakken.
De uitzonderlijke effectiviteit van Real Madrid met voorzetten roept de vraag op hoe de equipe van trainer Zinedine Zidane dit voor elkaar gekregen heeft. Is het de individuele klasse van spelers als Cristiano Ronaldo en Marcelo? Heeft het te maken met de locatie waarvandaan de passes verzonden worden? Heeft Zidane een revolutionaire tactiek uitgedacht? Of is het simpelweg een wonderlijke samenloop van omstandigheden? Hoog tijd voor een zoektocht naar het geheim van de voorzetten van Real Madrid.
Standaardsituaties
De eerste stap in het onderzoeksproces is het categoriseren van alle veertig doelpunten van Real Madrid uit voorzetten. Dat levert direct de eerste verklaring op: standaardsituaties. Liefst zestien keer heeft De Koninklijke gescoord via een voorzet uit een corner of vrije trap. Met hun exceptionele traptechniek blijken Toni Kroos en James Rodríguez bij deze momenten bijzonder succesvol als aangever. Sergio Ramos is als kopspecialist vaak de afmaker.
Ook zonder de zestien treffers uit standaardsituaties blijven de cijfers van Real Madrid uitzonderlijk. Bij de 24 goals uit open spel via voorzetten komt nog steeds geen enkel team in de buurt. Een verdere analyse van deze doelpunten via de vier kenmerken (positie, moment, richting, snelheid) van een voetbalactie leert dat het vleugelsucces van Madrid een gevolg is van een duidelijk plan.