Hoe voetbalde het grote Ajax van Louis van Gaal? In het voorlaatste deel van de VI PRO-serie over alle acht Nederlandse Europa Cup I/Champions League-finales geven we alvast een verhaal uit onze Ajax 1995-special weg, waarin we het strategische en tactische plan van de voormalige trainer ontleden.
De eindstrijd waarin De Godenzonen met AC Milan afrekenden dankzij het puntertje van Patrick Kluivert, is deze zondag vanaf 20.30 uur in zijn geheel te zien bij Ziggo Sport.
Dat het Ajax van 1995 in het geheugen van vele voetballiefhebbers gegrift staat, heeft meer te maken met het spel dan met het winnen van de Champions League. Pep Guardiola zou decennia na de zegetocht in Wenen verklappen dat dit Ajax model had gestaan voor zijn Barcelona. ‘Dat Ajax had iets wat mij verbaasde en verblufte. De discipline waarmee plaatsen werden overgenomen, het balbezit als basisidee, het constant ondersteunende spel, de bewegingen op twee plekken tegelijk. Dat Ajax gaf les aan hen die het spel perfect kennen.’
Het kan nooit zo zijn dat maar één speler schuift. Want als één speler schuift, dan heeft dat invloed op alle schakels in zijn omgeving
Voor Van Gaal is dit het grootste compliment dat hij kan krijgen, want Guardiola legt de nadruk op de aspecten waar de Amsterdammer altijd op hamerde. Alle spelers moeten tot in detail inzicht hebben in de speelwijze en de daarbij behorende taak per positie, geloofde Van Gaal. De rechtsback moet de taken van de linkerspits begrijpen en andersom. Spelers moeten van elkaar weten wat ze kunnen, waar hun kwaliteiten liggen en hoe die kwaliteiten benut kunnen worden. Pas dan kan een elftal als een gecoördineerde machine over het veld bewegen. Absolute discipline is een term die daarbij geregeld valt.
Deze helderheid in speelwijze en taken maakt Ajax 1995 een feest om te analyseren. Achter iedere actie lijkt een gedachte te zitten. Of zoals Van Gaal het verwoordt: voor elkaar denken en met elkaar spelen. De combinaties van dit Ajax tonen de hand van een trainer die net zolang geschoven en geboetseerd heeft tot hij de ideale formatie gevonden had. Deze speelwijze analyseren we 25 jaar na dato aan de hand van de hoofdmomenten die Van Gaal zelf hanteert: aanvallen, verdedigen en de twee omschakelmomenten daartussen.