Ricardo Quaresma, te laat volwassen geworden

Het is medio 2003 en de penningmeester van Sporting Lissabon kan zijn geluk niet op. Want nadat hij al een forse som heeft kunnen bijschrijven van Manchester United, maakt ook Barcelona nog een miljoenenbedrag over. In ruil voor die transacties ziet Sporting twee van de grootste talenten van Europa uitvliegen. Cristiano Ronaldo en Ricardo Quaresma staan aan het begin van een illustere carrière, daar is iedereen het over eens.

Hoewel voor Ronaldo het grootste bedrag wordt neergeteld, is het Quaresma die in zijn tienerjaren te boek staat als grootste talent van de twee. Met zijn dribbels drijft hij verdedigers tot wanhoop en zijn schoten en voorzetten zijn zwanger van effect. Trainers en scouts die Quaresma langs de krijtlijn zien dansen, zijn op slag verliefd. Dat hij zich soms merkwaardig gedraagt, wordt door de vingers gezien.

Bij Barcelona gebeurt dat niet. Trainer Frank Rijkaard moet niets hebben van de fratsen en egoïstische insteek van de jongeling met zigeunersbloed en parkeert hem veelvuldig op de bank. Aan het einde van het seizoen ontploft Quaresma. 'Als Rijkaard hier trainer blijft, zien ze mij hier niet terug. Niet na de vakantie en een jaar later ook niet. Als Rijkaard blijft, ga ik op zoek naar een nieuwe club. Dan heeft het voor mij geen zin om te blijven.'

Rijkaard blijft en dus vertrekt Quaresma, als wisselgeld in de deal die Deco van FC Porto naar Barcelona brengt. Terug in Portugal laat Quaresma weer zien waarom hij bij Sporting de topclubs voor het uitkiezen had. Na drie seizoenen krijgt hij een nieuwe kans bij een Europese grootmacht, als Internazionale bijna twintig miljoen euro voor hem neertelt. Maar ook in Italië zijn ze al snel klaar met de wispelturige vleugelspits.

'Hij is een enorm talent, maar hij begrijpt niet dat voetballen een teamsport is. Zlatan Ibrahimovic werkt keihard voor de ploeg, maar Quaresma doet dat niet. Hij is een eenling en doet alles met de buitenkant van zijn voet. Hij moet snel leren, anders komt hij in de problemen', zegt manager José Mourinho. Maar leren doet Quaresma niet en dus wordt hij een half jaar na zijn komst naar Milaan aan Chelsea verhuurd. Hij krijgt de Bidone d'oro, de jaarlijks door tv-zender RAI uitgereikte prijs voor slechtste speler in de Serie A, als afscheidscadeau mee. Ook in Londen flopt hij en een half jaar later keert het wonderkind van weleer terug in Milaan.

Met zijn zelfvertrouwen is nog steeds niet mis, want bij Inter eist Quaresma doodleuk het rugnummer 7 van de net gestopte Luis Figo op. Quaresma werd in zijn jonge jaren betiteld als de nieuwe Figo, maar heeft tot dan toe buiten Portugal bar weinig laten zien. Ook een tweede kans bij Inter is niet aan hem besteed.

Bij zijn volgende club, Besiktas, haalt Quaresma alleen op de verkeerde manier de krantenkoppen. Hij pakt veel kaarten, krijgt slaande ruzie met ploeggenoot Nihat en wordt zelfs op non-actief gezet als hij trainer Carlos Carvahal na een wissel met waterflessen bekogelt. Zes maanden later, het is dan december 2012, wordt hij ontslagen. Met een oprotpremie van anderhalf miljoen op zak vertrekt hij naar Al Ahli uit Dubai. Daarmee lijkt Quaresma's carrière als een nachtkaars uit te gaan.

Eenmaal dertig overkomt Quaresma echter wat niemand meer had verwacht: hij wordt volwassen. In openhartige interviews betuigt hij zijn spijt van zijn gedrag uit het verleden. 'Ik heb mezelf enorm tekortgedaan', aldus Quaresma. 'Ik was altijd ongeduldig en heb te veel aan mezelf gedacht. Bij Barcelona heb ik me bijvoorbeeld als een dwaas gedragen. Mijn carrière had er heel anders uitgezien als ik iets eerder tot dat inzicht gekomen was. Er is nu niets meer aan te doen.'

De herboren Quaresma krijgt in 2014 een tweede kans bij Porto en wordt een jaar later zelfs bij Besiktas weer met open armen onthaald. Hij verwent Turkse fans met geweldige dribbels en majesteuze voorzetten met buitenkant voet. Een landstitel en plek in de Portugese EK-selectie vormen de ultieme beloning.

Toch blijft het gezegde het had zo anders kunnen lopen de carrière van Quaresma overschaduwen. Want waar zijn generatiegenoot Ronaldo alle verwachtingen inloste en zelfs overtrof, is het cv van Quaresma een opeensomming van gemiste kansen. Aan hem om ervoor te zorgen dat het EK daar niet één van wordt.

• Meer over

• Ricardo Quaresma
• Portugal
• Europees Kampioenschap 2016 Frankrijk