In naam van Oranje: zweten in de broeikas van Orlando
Erik Oudshoorn volgt het Nederlands elftal sinds 1981 op de voet. Hij was tussen het EK van 1988 en het WK 2010 present op alle eindtoernooien. Om de week schrijft hij in aanloop naar het WK in Brazilië een column over Oranje op de website van Voetbal International.
De discussie over de klimatologische omstandigheden op het wereldkampioenschap van 2022 in Qatar, klinkt Dick Advocaat en de internationals van 1994 ongetwijfeld bekend in de oren. De Kleine Generaal, (nu even?) buiten dienst, was immers dat jaar bondscoach van het Nederlands elftal tijdens het WK in de Verenigde Staten. En ook daar maakten de deelnemers extreem hoge temperaturen mee.
Bij aankomst in Orlando leek het of je een warme deken over je heen kreeg. Daar zou Oranje twee groepswedstrijden en een duel in de achtste finale afwerken. In Washington, waar het team met Frank Rijkaard, Dennis Bergkamp en Ronald Koeman ternauwernood Saoedi-Arabië had verslagen (2-1), was het al warm, maar dit sloeg alles. Temperaturen rond de veertig graden waren heel normaal.
Als je even buiten liep, ontstond er direct een laagje vocht op je armen. De vochtigheidsgraad was enorm hoog. Overdag scheen de zon. Maar aan het begin van de avond brak de hemel open en begon het steevast te onweren. In de appartementen van Holiday Inn, die voor de media waren gereserveerd, moest de hele dag met donderend geraas een airco draaien, anders was het binnen niet te harden. Toch had ik het idee dat veel Oranje-fans zich heel goed vermaakten en zelfs met veel plezier de interlands combineerden met een vakantiereis. In de woestijn van Qatar is dat straks minder aantrekkelijk.
De internationals moesten in de oven van Orlando trainen en spelen. De broeierige hitte was het gesprek van de dag. Advocaat, toen nog een saaie bondscoach, probeerde het onderwerp steeds te vermijden, maar dat bleek zinloos. Assistent Rinus Israël loste het probleem een keer op door tussen de struiken een middagdutje te doen. Het Nederlands elftal had in Orlando zijn tenten opgeslagen in het luxe golfresort Lake Nona, dat werd omringd door water met krokodillen als bewaking.
De wedstrijd België-Nederland (1-0) moest vanwege de tv-rechten en het tijdsverschil in opdracht van de FIFA rond het middaguur worden gespeeld, op het heetst van de dag. In de Citrus Bowl werden vlak boven het veld temperaturen van rond de vijftig graden gemeten. Uiteraard kwam dit het spelbeeld niet ten goede. Met name Frank Rijkaard worstelde met de hitte en de vochtigheidsgraad. Hij speelde ver onder zijn niveau.
Het was in veel opzichten een memorabel WK. Met name de Nederlandse media lieten zich nadrukkelijk gelden. En dan vooral in negatieve zin. Het toestel dat Oranje van Washington naar Orlando vloog moest onderweg op een militair vliegveld een noodstop maken.
Radioverslaggever Leo Driessen was onwel geworden en lag met verschijnselen van een epileptische aanval in het gangpad. Er werd om een dokter geroepen, maar dr. Frits Kessel van de KNVB constateerde al snel dat het 'slechts' een journalist betrof en wilde geen vertraging voor Oranje. De piloot nam echter geen risico’s en landde op het dichtstbijzijnde vliegveld. Daar werd Driessen met politie- en brandweerwagens afgevoerd.
Eenmaal aangekomen in het resort van Holiday Inn zochten de verslaggevers de volgende dag verkoeling in het zwembad. Daarin was het water door de verzengende hitte zelfs warmer dan de lichaamstemperatuur en zat vol bacteriën. Verschillende journalisten kregen een oorontsteking. Fotograaf Leo Vogelzang moest al snel op krukken door het leven, toen hij dacht even mee te kunnen doen met een partijtje voetvolley.
De meeste commotie ontstond bij het vertrek in het vliegtuig van Orlando naar Dallas, waar Oranje tegen Brazilië de kwartfinale zou spelen. Toen de stewardess kort voor het opstijgen volgens de bekende procedure nog even door het gangpad liep, ontwaarde ze naast Lex Muller, chef Sport van het Algemeen Dagblad, een tas op een stoel. Ze vroeg vriendelijk wat erin zat. 'Een atoombom', zei de journalist geïrriteerd.
Net toen we ons afvroegen hoe een atoombom er eigenlijk uitziet, kreeg Muller het verzoek even naar voren te komen. In de cockpit werd hij in de boeien geslagen en afgevoerd voor verhoor. Het vliegtuig werd op het einde van een landingsbaan in een maanlandschap geparkeerd. Alle bagage moest uit het toestel en op een aanhangwagentje verscheen na enige uren in een kooi een explosievenhond die was opgehaald in Cape Canaveral.
Het Nederlands elftal en alle volgers werden gelast in bussen te stappen voor het onderzoek dat uren in beslag zou nemen. Uiteraard was de koperen ploert weer dominant aanwezig. Tv-presentator Jack van Gelder en Rinus Michels besloten van de nood een deugd te maken met het tappen van moppen. Lachsalvo’s alom. Even was er opwinding in het toestel: de bomhond had wat gevonden en blafte er lustig op los. Het bleek een luier van het kind van Ronald de Boer te zijn, dat in het netje aan de stoel was achtergelaten.
Met zo’n vijf uur vertraging arriveerde het Nederlands elftal in Dallas. Daar was het wel aangenaam toeven met temperaturen onder de dertig graden. Tegen de latere wereldkampioen Brazilië speelde Oranje een wonderlijke wedstrijd.
Het kwam na een 2-0 achterstand (Romário, Bebeto) op gelijke hoogte door treffers van Dennis Bergkamp en Aron Winter, maar verloor uiteindelijk door een vrije trap van Branco. Doelman Ed de Goey ging te laat naar de hoek voor het afstandsschot. De volgende dag ontmoette ik Louis van Gaal, die in de VS lezingen gaf voor de hoofdsponsor van de KNVB, in een discobar. 'Edwin van der Sar had die bal gehad', zei de toenmalige trainer van Ajax stellig over zijn keeper en reservedoelman van Oranje.
