In naam van Oranje: ontsnapt aan blamage in rebellenstaat
Erik Oudshoorn volgt het Nederlands elftal sinds 1981 op de voet. Hij was tussen het EK van 1988 en het WK 2010 present op alle eindtoernooien. Om de week schrijft hij in aanloop naar het WK in Brazilië een column over Oranje op de website van Voetbal International.
De expansiedrift van Rusland brengt het voetbal in Oekraïne nog geen grote schade toe. Hoewel het land steeds meer dreigt te worden verscheurd, verloopt de nationale competitie volgens schema. Echter, waar twee jaar geleden ondanks de dramatische prestaties doldwaze Oranje-supporters in carnavaleske sfeer in een fontein dansten op het Vrijheidsplein in Charkov, staan nu zwaar bewapende en gemaskerde militairen om overheidsgebouwen te bewaken.
Politieke analytici verwachten dat na Oekraïne in meer landen waar Russisch gezinde burgers wonen onrust zal uitbreken. Zoals de Baltische staten en wellicht ook in Moldavië dat al in 1992 te maken kreeg met de afscheiding van het rebellenrepubliekje Transnistrië. Hier speelde het Nederlands elftal op 2 april 2003 voor de EK-kwalificatie een krankzinnige wedstrijd tegen Moldavië. Ook in Transnistrië, dat door geen enkel land wordt erkend, koos in 2006 ruim 97 procent van de uitgebrachte 393 duizend stemmen in een referendum voor aansluiting met Rusland, terwijl een ander deel van Moldavië zich meer met buurland Roemenië verbonden voelt.
Het Oranje van Dick Advocaat bereidde zich elf jaar geleden op de zware klus nog wel voor in de Moldavische hoofdstad Chisinau. Dat gold ook voor het nationale elftal van het land waar stripheld Kuifje een van zijn vele avonturen beleefde. De selectie van Moldavië werkte de laatste training af In een grauwe buitenwijk. Op elke hoek van de straat brandden daar vuurtjes waar mensen zich aan opwarmden. Het was nog geen voorjaar in Moldavië, er stond een koude grafwind. Zwerfhonden bepaalden verder het treurige straatbeeld.
De selectie van Moldavië was om een speciale reden uitgeweken naar dit armoedige sportcomplex, waar in Nederland elke amateurclub van zou gruwen. De velden van het eigenlijke nationale trainingscentrum waren door de langdurige winter nog onbespeelbaar. Het had zelfs toen al een kunstgrasveld, maar dat werd met het oog op het duel in Tiraspol niet logisch geacht. Ik had een afspraak met Viktor Pasulko, de bondscoach van Moldavië. Een Oekraïner die ooit voor 1.FC Köln had gevoetbald.
Hij liep na de training met een assistent zichzelf ook nog eens minuut of twintig in het zweet. Maar daarna wilde hij mij wel te woord staan. Toen ik hem voorhield dat een gesprek in de gure koude voor hem geen gezonde situatie was om af te koelen, knikte hij bevestigend en nodigde me uit om het interview te vervolgen op de versleten achterbank van zijn prehistorische Mitsubishi.
Pasulko hield zich niet bezig met politiek. Zijn spelers al evenmin, zei hij. Het interesseerde hem weinig dat de wedstrijd tegen Oranje in een van de laatste communistische bolwerken werd gespeeld. Hij was er desondanks geen voorstander van geweest omdat de fraaie grasmat van het stadion in Tiraspol in het voordeel van Oranje zou zijn. Dat de Moldavische president Voronin geen toegang kreeg aan de poort , zou volgens hem daar niemand bezighouden.
De volgende dag vertrokken het Nederlands elftal, supporters, sponsors, bobo's en media al vroeg voor een lange busrit naar het stadion in Tiraspol. Het landschap oogde als een verlaten steppe. Af en toe stond er een bouwvallig huisje langs de weg. Maar plots doemde daar tot verbijstering van iedereen als een oase in de woestijn een fonkelnieuw stadion op. Het was het onderkomen van FC Sheriff, waar de interland zou worden afgewerkt. Het economisch conglomeraat Sheriff heeft in Transnistrië volgens communistisch gebruik de monopolie in zo ongeveer alles.
Oranje wilde in Tiraspol voor het EK 2004 (Portugal) aan het doelsaldo werken. Daar kwam weinig van terecht. Alleen aanvoerder Frank de Boer had zich vooraf in de omstandigheden verdiept, de rest werd verrast door het fanatisme van spelers en publiek. Al zong niemand het volkslied van Moldavië mee. Oranje met Patrick Kluivert, Clarence Seedorf, Edgar Davids, Jaap Stam en Ruud van Nistelrooy kwam in de zestiende minuut op achterstand en kort voor rust deed de laatste iets terug. Een gelukkig schot van Mark van Bommel, dat door de benen van een verdediger van richting werd veranderd, zorgde pas in de 84ste minuut voor de drie punten.
Advocaat slaakte een zucht van verlichting. De KNVB vreesde bij monde van de inmiddels overleden voorzitter Jeu Sprengers dat het Nederlands elftal Portugal nooit als poulewinnaar zou bereiken. Daarvoor moest in Tsjechië worden gewonnen. En dat zou inderdaad niet gebeuren (1-3 verlies). Pas na een barrage tegen Schotland (1-0 verlies, 6-0 zege) kwalificeerde het dan verjongde Nederlands elftal zich voor het eindtoernooi.
In het onvergetelijke stadion van FC Sheriff bivakkeerden de media niet op de tribune maar in een soort skybox. Daar bevond zich ook, zoals het in een goed verzorgde sponsorruimte betaamt, een rijkelijk gevuld koelkastje. Nadat we de somber gestemde bondscoach en spelers hadden gesproken, troffen we in de skybox een man die in de hoek lag te slapen. Het bleek de chauffeur van de persbus, die de tijd had gedood om het koelkastje leeg te drinken. Zoveel gratis alcoholische versnaperingen had hij waarschijnlijk nog nooit gezien. Er moest een (nuchtere) plaatsvervanger van het reisbureau worden opgetrommeld om de Nederlandse media weer in de bewoonde wereld te brengen.
Reageren? Mailen kan naar oudshoorn@vi.nl
Om mee te kunnen praten, moet je ingelogd zijn met je VI-account.
Login